Katalog

S A T RA N C A R Y A L Ç I N IM. S U A T A T A L I K çekılmesıyle ıptal edıldl Işte bu olaylar Fıne ın sabrını taşırdı ve Fıne 1948'dekı dunya şamplyonasına gırmedığı gıbı, aktıl satrancı da bıraktı Bunun uzerıne Dunya Şampıyonası 5 oyuncuyla, herkesın bırbırıyle 5 oyun oynayacağı, yarısının Hague'de, dığer 10 maçın da Moskova'da yapılacağı 20 turluk bır doner turnuva olarak 1948de duzenlendı Botvınnık en yakın rakıblne 3 puan fark atarak dunya şampıyonluğunu elde ettı FIDE'nın koyduğu şartlarla artık dunya şampıyonları unvanlarını her 3 yılda bır Adaylar Turnuvası'nın galıbıne karşı korumak zorundaydılar Budapeşte'de 1950 yılında yapılan Adaylar Turnuvası nı Boleslavskı ve Bronsteın eş puanla kazandılar Aralarındakı maçı Bronsteın 7 1/26 1/2 kazanınca 1951 de Botvlnnık'ın karşısına çıktı Botvınnık, Bronsteın maçı 1212 sonuçlandı ve kurallara gore unvan Botvınnık'te kaldı Zurıh'te yapılan 1953 Adaylar Turnuvasını Smıslov 28 oyunda 1 partı kaybederek ve en yakın rakıbıne 2 puan fark atarak 18 puanla kazandı 1954de yapılan maçta 1212 beraberlık olunca Botvınnık kurallar gereğı unvanını bır kez daha korumuş oldu Smıslov 1956 yılında yapılan Adaylar Turnuvasını da kazanınca 2 rakıp bır kez daha 1957de masaya oturdular Smislov en parlak devrım yaşıyordu, en kuvvetlı Turnuva Oyuncusu olarak nıtelendırılıyordu ve 1957'dekı maçı 12 1/291/2 kazandı Kurallar gereğl eskı dunya şampiyonuna 1 yıl sonra rövanş hakkı tanınmıştı 1958de bunu lyı değerlendıren Botvınnık Smıslov'u bu kez 12 1/210 1/2 yenınce tekrar dunya şampıyonu oldu Burada şu ıstatıstığı de belırtmek lazım, 19481958 arası, bu 10 senelık dönemde Botvınnlk'ln en yakın rakıbı Smıslov olmuştu Dunya Bırincılıgi ıçın oynadıkları 50 oyun 2525'lık eşıtlıkle sonuçlandı 1959da yapılan Adaylar Turnuvası nı Tal kazanınca 8otvınnik bu kez unvanını bu genç dehaya karşı korumak zorunda kalıyordu Bu uç Adaylar Turnuvasının da (1953, 1956, 1959) ortak bır dzelllğı vardı, Sovyet GM Keres her uçunde de 2 olmuştu 2 Dunya Savaşı öncesının bu devı de bir turlu aday olamıyordu 1960da yapılan maçı Tal 12 1/28 1/2 kazandı Bır yıl sonra yapılan rovanşıysa Botvlnnık 138 kazanarak unvanı gerı aldı Fakat 1963te unvanı Petrosyan'a 12 1/29 1/2 kaybederek kaptırdı 1962 Curaçeo Adaylar Turnuvasını 27 maçta 17 1/2 puan toplayarak kazanan Petrosyan bu turnuvada bır oyun bıle kaybetmemlştl Botvınnık 15 yılda Moskova'da tam 8 kez dunya bırıncılığı ıçın oynamıştı, ya yorulduğunda, 52 yaşına geldığınden ya da bahsedılen sebeplere de bağlı olarak "Demır" lakaplı Petrosyan'a karşı başarılı olamayacağına ınandığından rovanş maçı hakkını kulanmadı Bu arada konu dışı ama şu ılgınç noktayı da belirteyim kl Keres 1962 Adaylar Turnuvası'nda da 2 olarak, ustuste Adaylar Turnuvası'nda 2 olarak bır rekor kırdı 1962 sonrası bazı turnuvalara ıştırak eden Botvınnık 1970 yılında Leıden Turnuvası'nda jubllesını yaptı Bu olaydan sonra, sadece gene aynı yıl Matulovıç'e karşı Dunya KarmasıSSCB maçında Matulovıç'ı 2 1/21 1/2 yenerek satranca çok kısa bir donuş yaptı Işte Botvınnık'ten bırmınyatur BOTVINNIKSPIELMANN Moskova 1935, CoroKann Savunması, Panov Atak 1 c4 c6 2 e4 d5 3 ed5 cd5 4 d4 Af6 5 Ac3 Ac6 6 Fg5 Vb6 7! (6 dc4) 7 cd5 Vb2? (7 Ad4 8 Age2 Af5 9Vd2 Ad6 10Fe3 Va5 11 Ag3 ve Fınea göre beyaz bıraz daha lyı 8 Kc1> (Bu hamleden sonra sıyah forse kaybedıyor) 8 Ab8 9 Ae4 Vb4 10 Fd2 b) 8 Ad8 9 Ff6 ef6 10 Fb5 Fd7 11 Kc2 Vb4 12 Ve2 Fe7 13 Fd7 Şd7 14 Vg4 Şe8 15 Vg7 Botvınnık'e gore seçeneklerın en lyısıydı) 8 Ab4 9 Ae4 Va2 10 Fe4 Fg4 11 Af3 Ff3 12 gf3 Terk (Çunku 12 Ve3 13 Kc3 sonrası sıyah vezır duşer) 10 Ashnda sadece Botvınnık'ı değıl (19331963) 30 yıllık bır devrı ınceledığımızde Botvınnık stılı ve satranca kazandırdıklarına yer veremedım, haftaya Botvınnık ın stılını ve satranca kazandırdıklarını ınceleyeceğız < 1050 Uzağı göreblllyop musunuı? • R7 ¥ R • R87642 4 R754 • DVI092 ¥ 95 • V93 • A108 • ¥ • • • ¥ • • A85 762 D1O DV632 ¥ 2) •7 ¥ < R8 > • R7 B D ¥ V2 A 85 • V9 4 DV •D • 64 643 ADV10843 A5 9 r (4) Gttney Kuzey I Kör 2 Karo 3 Kor 4 Kör Batı pık damını çıkar Sıra sızde. Cevap: DoğuBatı bır veva iki pık yaptıklan sonra kupunuzu cngcllcmek ıçin mutlak.ı koz doneccklerdır Böylecc trefl ası Balıda olsa bılc, hcmcn trell ruasına doğru trcfl oynayacak olursanız ruayı sağlamakta geç kalırsımz Rakıpler hemen daha ıkı (vcya başta ıkı el almışlarsa, bır) pık alarak oyunu batınrlar. Onun ıçın tek umudunuz Balıda trctl asından başka cn az üç dc karo olması ve böylecc oyun sonunda bir pıkkarotrefl skuı/ınc gelmesıdır. Gclelım ılk elde yerden ne oynamanız gerektiğme Buna karar vermek içın çok u/ak görüşjü olmanı/ ve karannızın oyun sonuna etkisını gorebılmcnız la/ımdır kı bu hizç de kolay bir şey değıldır. Ilk bakışia yerden küçük veya rua oynamanız fark elmez. Evet, cğcr rakıpler ıkı pık çcktıktcn sonra ko/ donerlerse bu doğrudur Bas,ta ıster kuçük ıstcr rua koymıış olun, durum son kozunuzu çektığınızdc şu olur: ¥ ... R8 4 R7 9 Bırinci durumda Batı rahatça bir pık atur, trefl asıyla cl tutunca son pikinı döncr vc Doğu A8 ıle ıki cl alarak oyunu batırır (üç pık vc bır trefl). Oysa, ıkıncı pozisyonda rakıpler çarcsızdır: Batı isler pik valesini ıstcr kuçük pıkını ycsın, artık sadcce HİR pık alabılırlcr. Çünkü Batı haklı olarak pık valcsını ycdığı zaman, trefl asını alıp pik döndüğündc Doğu ıkı pikınc rağmcn (8,5) sadcce BİR pık yapabilir (K'i) Ondan sonra eli, pik döncrsc dcklaranın 6'sına, karo vcya trefl dönersc ycre tcslim edcr! Işın Ö7Ü şudur lyi savunma olarak sadcce BİR pık çcktıktcn sonra koz döncn rakıplcr oyunu batırmak ıçin oyun sonunda iki pik daha almak zorundadırlar Bunun içın dc Doğunun clındckı ıkı pıkın dc sızın altılını/dan büyük olması gcrckır Bunu rakıplcnnızc mümkün mcrtcbc zorlas,tırmak içın İLK ELDE YERDEN PİK RUASINI KOYARAK Doğuyu büyük pıklennden birinı harcamaya /orlamalısınız. 4 5 BOTVINNIK (1) Bu haftanın konuğu 6 Dunya Satranç Şampıyonu Mıhaıl Botvınnık Alekhın ın son yıllarında gucunden çok kaybettığı bılınıyordu 19351946 arası dönemde ortaya çıkan Rus Botvınnık, Estonyalı Keres, Amerıkan Reshevsky ve Fıne, Çek asıllı Sovyet Flohr, sadece onemlı turnuvaları kazanmakla kalmıyor, hem kendısıne karşı kazandıkları oyunlardan, hem de yaşları dolayısıyla Alekhın ıçın buyuk bır tehdıt oluşturuyorlardı Bu tabloyu çızdıkten sonra Botvınnik'ın bu aşamaya nasıl geldığıne değınelım 1911 yılında doğan Botvınnık satrancı 12 yaşında oğrendı Sovyetler Bırlığı'nde satranca buyuk önem verılmesıyle kolayca ılerledı Aslındao dönemde SSCB satrançta henuz hegemonya kuramamıştı Alekhın, Bogolyubov, Nimzovıç gıbı devlerı devrım sonrası yurtdışına çıkan SSCB'de Lövenlış, Romanovskı, IllyınJenevskı, DuzHotımırskı, Sozın ve Rablnovlç I ın bu devırde SSCB'nın en guçlu oyuncuları olduğunu goruyoruz Tabanda da buyuk bır potansıyel vardı Işte bu grubun uyelerınden Botvınnık Capablanca'yı bır sımultanede yenmış ve yaşına gore oyun sevıyesını beğenen Capablanca "Bu gence dıkkat edın, ılerıde mutlaka dunya şampıyonu olacak " demıştı 1931 ve 1933 yıllarında SSCB bırıncılığını kazanan Botvınnık SSCB dışında o zamana kadar adını duyurmamıştı Hastıngs 1935'de 56 olan Botvınnik'ın bu ılk yurtdışı turnuvasıydı Turnuvada Thomas, Euwe ve Flohr eşpuanla 6 1/2/9 blrıncıliğı paylaşmışlardı Satranca uç yıllık bir ara veren Capablanca 4 olurken Botvınnık de kendlsl gıbı genç Macar asıllı Sovyet Lılıental ıle 56 oluyordu Bu turnuva sonrası Moskova 1935'de Flohr'la bırincılıgı paylaşan, Moskova 1936da gene Capablanca'nın 1 puan ardından 2 gelen, Nottlngham 1936da gene Capablanca'yla blrlncılığı paylaşan Botvınnık 1938 AVRO turnuvasına da davet edıldı Bu turnuva genç ve yaşlıları bıraraya gelırıyordu Turnuvayı Estonyalı Keres ve ABD'den Fıne 8 1/2/ 1/4'le kazandılar Keres turnuva boyunca hıç yenılmezken, Fıne'de devrın dunya şampıyonu Alekhln'l her 2 oyunda da yenme başarısını gösterlyordu Botvınnlk 7 1/2 puanla 3 olurken sadece Fıne ve Euwe'ye 1 1/21/2 kaybetmış, Alekhın ve Capablanca'ya 1 1/21/2 ustunluk sağlamıştı 46 7'şer puanla Alekhın, Euwe ve Reshevsky oldular yuzde 50 elde eden bu oyuncuları çok başarısız performans sergıleyen 6 puanlı Capablanca ve 4 1/2 puanlı Flohr izledıler Bu turnuvada Keres ve Fıne'ın gölgesınde kalan Botvınnık (19391947) arası tam 6 onemlı turnuva kazandı Işte 1946daAlekhinolduğundeortada böyle bır tablo vardı 1948de dunya şampıyonunu saptamak amacıyla HagueMoskova Turnuvası duzenlendl FIDE Sovyet Satrancı'nın geldığı noktanın onemını vurgulayarak SSCB'den Botvınnık, Keres ve Smıslov olmak uzere 3, Batı dan da Fıne, Reshevsky ve Euwe'yı davet ettl Bu oyunculardan sadece Fıne davetı gerı çevırdı Fıne'ın bunu yapmaktakı nedenlerı şunlardı Ona gore Alekhın hayattayken, son devırlerınde eskı gucunu yıtırmıştı 1938 ya da 1939'da yapılacak bır dunya bırıncılığı maçında Flne, kendının Alekhın'ı kolayca yenebıleceğıne ınanıyordu Aynı ışı Botvınnık ve Reshevsky de yapabılırdı Fakat Alekhın kımseye karşı unvanını ortaya koymaya yanaşmıyordu ve onu zorlayacak bır mercıı de yoktu 1946da Alekhın'ın olumunden once, Fıne 6 kışılık bır Dunya Bırıncılığı turnuvasını onermıştı Hatta Fıne bu onerısınde II Dunya Savaşı sırasındakı tutumundan ve genç oyuncular (Fıne, Botvınnık, Keres, Reshevsky, Flohr, Euwe) kadar kuvvetlı olmadığına ınandığından turnuva kapsamı dışında bırakmıştı Fakat bu onerıyı Sovyetler kabul etmedıler, Alekhın e yapılan boykotu kırdılar ve ona dunya şampıyonluğu unvanını Botvınnık e karşı koruması ıçın maç önensı goturduler Bu maç oluşmadan Alekhının Ölumu yenı bır durum yarattı 1947de Fıne'ın 6 kışılık Dunya Şampıyonluğu Turnuvası organıze edılmesıne karar verıldı Fakat son dakıkada Sovyetler'ın 1051 RakiptorMz trttl kaçırdı • DV974 ¥R72 • 654 4 86 • ¥ • 4 2 ADI0984 RD9 RD10 •V ¥ A. ... • V9 K B D G 8 • ¥ A »«4, • 6 • 9 • DV • D Batı Kuzey Doğu Güney Kontr 2 Kör Pas 1 Kor Batı kör altılısını çıkar. Vıra sizde. (Doğu koza uyacaktır.) M Batı son koz üzerine ıflah olmayacak şekılde sıkışır vc Doğu hıcbir rol oynamazBatı pikıni yemck /orundadır ve deklaran da yerden karo sekızlısını atarak trefl ruasını onuncu elı olarak sağlar. Rakiplcr trefl asından başka el alama/lar. Ama şımdı bır de rakıplerın başta sadcce BİR pık çekıp hcmcn koz döndüklerını farz edelım O zaman, ılk elde pik ruasını veya küçuk pık oynadığını/a görc, ıkı farklı durum meydana gelır ve bınndc kaybcder, öburunde ka/anırsını/ I) • ¥ • • R RK R7 •TürkBriclndenHaberler Gcçtığımı/ mayıs ayının ıçınde Ankara Bnç Kulübü ılc Ankara Konlrat Bnç lıgı dcrneğının lokallcrindc yapılan Türkiye dörtlü takım şampıyonluğu sonuçlanmış vc ılk üç dcrcccyi aşağıdakı takımlar kazanmışlardır 1. MELİH ÖZDİL, Mcsut Karadcnız, Koray Sclçuk, Nczıh Kubaç, Mchmcl Alı Incc, Ahmel Dedchayır. 2. OKAN ZABUNOĞLl), Nun Ccngı/, Ncşc Mcrtcan, Irfan Doğan, Selım Ge/gıncr, Küryıl özyıhın ¥ V2 • 64 • (4) • 5 • V9 • A • D • DV • A8 ¥ 3 SEFER EKŞİ, Ergun Çuhadar, Zafer Şcngülcr, C cngız Angün, Ccm Kıran, Uğur Çoruh. Şampıyonlanmızı kutlar vc başanlannın dcvamını dılenz. • 9 22 C U M H U R İ Y E T DERGİ 6 H A Z İ R A N 1 9 9 3 S A Y I 3 7 6