Katalog

T 0 K R A F İ K T A Y E K I N C I TRAFİK TERÖRÜ BAYRAM MESAİSİNDE Şehirlerarası ulaşımda başlıca seçeneğin karayolu olduğu Türkiye'de, özellikle bayram tatilleri neredeyse "ulusal yas" günlerine dönüşüyor. cele edcn, ecele gider"; "Hatalı sollama, yaşamaya bak"; "Hızlı yaşa genç öl, me^arın yakışıklı olsun"... „ Trafık kazalannın, giderek, yeni bir karayolu edebiyatı yarattığı ülkemizde, bu tür sloganlara son zamanlarda bir yenisi daha eklendi; "Huzur Islamda..." İlk bakışta dinsel bir ö/lemin ifadesi sayılabilcn bu söz, anlaşılan belli bir ruhsal gcreksinmeyi karşıladığı için de hızla yaygınlaşıyor. Çünkü, günümüzde artık hemen herkes, taşıtlara salt ulaşım aracı olarak değil, aynı anda "ölüm aracı" gözüyle dc bakıyor. Ve, oiası bir kazada, "inanmışlığın hu/.uru içinde" yaşama veda elmenin "vecibesi" daha başlan yerine gctirilmiş oluyor... Geçliğimiz aylarda birkaç gün arayla yitirdiğinıi/ Kahvcci Ailcsi, ardından Miiıııin (knçoğlu ve dcrken ünlü rallici1111/ Mustafa Renç Koçibey, son yıdarda artık hcr gün yinelenen "yurdun değişik yörclerindcki trafik ka/.alarına" ait neredcyse kanıksannılş habcrlerin ton değiştirmesine neden oldu. Karayollarında yaşamlarını yitirenler, artık sanıldığı gibi "acemi sürücülcr", ya da "kuralları bilmeycn cahillcr" değiller. Kimi ga/etelcr, otoyollardaki teknik yetersizliklcri ve güvensizlikleri sergilemeye başlarken, kimi yöneticiler de "gesildi. Demiryollarını geliştinnek yerine, karayollarına ağırlık veren politikalarla, tüm ülke "kamyon sırtında" kalkınmaya başladı. '60'lardan sonraki otomotiv sektörünün de etkinliğiyle, ABD Federal Karayollan Teşkilati'nın Türkiye icin önerdiği ulaşım raporlan, Bayındırlık Bakanlığı'nın "resmi" politikaları haline gcldi. 1975'lerde gündeme gelen uluslararası TEM (Trans European Motorways) projesiyle birlikte de bu kez otoyollar dönemine geçildi vc 80'li yıllar, "otoyol hamleleri" için en uygun politik ortaın olarak değerlendirildi... "A Taşıt karmaşası Türkiye'de bugün, trafik kazalarında en yüksek oranı "hatalı sollamalar" oluşturuyor. Ağır taşıtlann karayollanndaki "cgemenliklcri", tükctim kültürünün yüklemesi altında "sol şeridi boş isteyen" otomobil sürücüleri için en ciddi tehlikcyi oluşturuyor. At arabalanyla BMVV'lerin aynı parkuru kullandıİclan, yolcu otobüslerinin saate karşı yanştıkları, kamyonlann ise taksit ödemek için gecegündüz yollara dizildikleri bir ülkede; dahası, birer tarla leneksel" resmi açıklamalan daha bir yüksek sesle dile getirmeye başladılar: " Cezalar arttırılmah, denerimler sıklaştırılmalı, trafik eğitimi ilkokuldan itibaren başlatılmalı..." Acaba, tüm karayollanmız teknik açıdan mükemmel hale getirilcbilse, yetkililerin özlediklcri "sıkı önlemlcr" de sonuna dek uygulanabilse, en usta sürücümüzden, en kültürlü politikacımıza dek hemen hcr insanımızı tuzağına düşürebilen bu trafik terörü sona erecek; ya da azalabilecek midir?.. Kuşkusuz, bu soruların yanıtlan araştınlırken, "gerçekler" gözardı edildiği sürece, trafik terörünün yakamı/ı bırakmasi da pek olası görünmüyor. Çünkü, ülkemizi kasıp kavuran kazaların temel nedeninin, yoğun karayolu taşımacılığı olduğu biliniyor. Bu politikanın ısrarla sürdürülmesi sonucunda ise, trafik terörü "faili belli" bir insanlık suçuna dönüşüyor... TurklyeveAvrupa Hemen her konuda Batı'yı örnek almayı erdcm sayan Türkiye, ulaşım konusunda 50'lerden bu yana Batı'mn tam tersi tercihleri yeğliyor ve uyguluyor. Ülkemizde bugün, toplu yük taşımacı ULAŞIMDA KARAYOLU/DEMİRYOLU (Yatırım maliyetleri bakımından yakın olan, iki şeritli demiryolu ile, çift yönde 3 şeritli bir otoyolun karşılaştırması) * Satte Taşınan Yolcu Sayısı: Karayolunda 7200 kişiDemiryolunda 50.000 kişi. * 1 Km'deTaşınabilen YükMiktarı: Karayolunda 9 milyon tonDemiryolunda C U M H U R İ Y E T DEROİ 6 H A Z İ R A N KARŞILAŞTIRMASI 60milyonton * 1 Ton Yükün, 1 Km Taşınmasındaki Enerji: Karayolunda, demiryolunda harcanan enerjinin 9,8 katı. * 1 Yolcu Için Gereken Enerji: Karayolunda, demiryolunun 11,6 katı. (KA YNAK: Inşaat Mühendlsleri OdasıAnkara Şb. Bultoni I EylulEklm 91) lığının yüzde 75'i karayoluyla, yüzde 11 'i denizyoluyla, yüzde 9'u ise demiryoluyla yapılıyor. Benzer şekilde, insan taşımacılığının da karayollanndaki payı yüzde 90'ın üzerine tırmanırken, denizyolu sadece yüzde 1.5, demiryollan ise ancak yüzde 6 oranında hizmet verebiliyor. Oysa, bu oranlar, Batı'da ve özellikle Âvrupa'da, tam TÜRKİYEDEKİTAŞIMATORUERİARA8INDAKİ YOLCUPAYLAŞIMI % tersi durumda. AT ülkelerinde toplu Karayolu Demiryolu Havayolu Denizyolu Yıl yük ve insan taşımaalı0,4 73,1 24 1955 2,5 ğında demiryollannın payı yüzde 80'e yakla72,9 1970 24,3 0,8 2 şırken, karayollarında 5,7 1,5 1,5 1989 91,3 seyreden ağır yük taşıtlarının oranı yüzde (TÜRKİYE'DEKİ TAŞIMA TÜRLERİ ARASINDAKİ YÜK PAYLAŞIMI %) 25"in altında ve giderek 34,0 1955 61,7 4,5 de azalma göstcriyor. öte yandan, yine Tür72,9 1970 25,8 0,1 1,2 kiye, ağır kamyon ve şc76,0 11,0 1989 9.0 0,1 hirlerararası yolcu otobüsü sayısı bakımından aracı olan traktörlcre "karayolu taşımada tüm Avrupa ülkcleri toplamını bile cılığı ruhsatı" verilebildiği bir düzende, geride bırakmayı başardı. Son yıllardaki trafik kazalarını salt dikkatsizliğe ya da özendirici politikalar sonucunda da, Aaccmiliğc bağlamak, kırk yıldır "planlı'1 nadolu yollan artık Avrupa'nın gözden olarak işlenmekte olan bir suçu "aklaçıkarmaya başladığı "lüks" otobüslerin mak" anlamına gelmiyor mu? çöplüğü görünümünde... Yetkililer, özellikle bayramlarda yük"Demlp ağlar" yıllardır paslanıyor selen kaza oranını azallabilmck için, taTürkiye'nin 1923 yılındaki toplam detil günlerinde ağır taşılların karayollarımiryolu uzunluğu 3576 km. idi. na çıkmalannı yasaklamayı, ncyse ki 19231930 arasındaki ycdi yıllık "ulubirkaç yıldır akıl edebiliyorlar. sal kalkınma çabalan" içinde, buna Ama, öyle görünüyor ki, yük ve insan 2(XK) km.'lik yeni hat eklendi. taşımacılğında demiryollarımız ve deArdından, I945'e kadar da 1383 km. nizyollan olanaklarımız gcliştirilmcdiği sürece, trafik kazalarında daha çok kadaha demiryolu döşenerek, ülkenin "deyıplar vercceğiz; ve yine kazalar için de mir ağları" Cumhuriyet'in ilk yıllanna "beklenmedik" sözcüğü yerine, "beklegöre ikiye katlandı. nen" demeye başlayacağız... ^ 1950'lerden sonra bu hız tümüyle ke15 1 9 9 3S A Y I 3 7 6