Katalog

S A G L I K Erdal Atabek Okul çocuğunun sağlığı Okullar açılırken, kitap, defter ve önlük peşine düşen anne babalar, çocuklarının genel sağlığını gözden geçirmeyi hep ihmal ederler. Oysa okul çocuğunun sağlık sorunlan, eğitimini de etkileyecektir. kullar açılırken aile bütçesinin yeni sorunlan da ortaya çıkar: Kitaplar, defterler, kalemler, önlük ya da okul giysileri, varsa okul taksitleri, çocuğun gidiş geliş ücreti, yemek parası... Bu daha işin başlangıcı. Yıl içinde de hesapta olmayan nice giderler. Bu hay huy arasında, güme giden de, her seferinde olduğu gibi, okul çocuğunun sağlığıdır. Okullar açılmadan, çocuğun genel sağlığını bir gözden geçirmeyi gene unutmuşuzdur. Oysa, öğrenecek olan, dersleri izleyecek olan, çocuğun kendisidir. Onun, gözden uzak kalan sağlık sorunlan, kendisini de, evi de ilgilendirecek, eğitimini etkileyecektir. Ne yapalım ki, kendi sağlığımı/.a evimizin penceresi kadar, çocuğumuzun ayakkabısı kadar önem vermeyi bilmeyiz, çocuğumuz da bu ilgisizlikten payını alır. Okul çocuğunun bazı sağlık sorunlarına dikkat çekmek istediğimiz, bu çağ çocukları arasında sık görülen hastalıklann önemini bilmemizden kaynaklanıyor. 1. KailSIZİlk: "Anemi" dediğimiz "kansızlık", çeşitli nedenlere bağlı olarak okul çocuklarında sık karşılaştığımız bir durumdur. Rastgele beslenmeden bağırsak asalaklanna kadar genişçe bir neden listesi bulunan "kansızlık", çocukta, çabuk yorulma, bir konuya yoğunlaşma eksikliği, dikkatin zayıflaması, ilgisizlik, baş dönmesi gibi belirtilere yol açar. Kandaki alyuvarların ve demirin eksikliği ile organizmayı etkileyen "demir eksikliği anemisi", uygun bir kan sayımıyla ortaya çıkanlabilir. Uygun ve sistemli bir sağaltımla, bedenin demir depoları dolar, demir eksikliği giderilir, alyuvar sayısı yükselir. Böylece, kanla taşınan oksijen, dokular için gerekli besin maddeleri başta beyin dokusu olmak üzere bütün dokuların verimli çalışmasını sağlar. Çocuğumuz sağlığına kavuşur. Meyveler Rehberi O Gözlük takan çocukların arkadaşları arasındaki durumu dikkate alınmalıdır. Arkadaşları tarafından gözlüğüne dikkat edilen, bu nedenle sıkılan çocuk, gözlüğünü takmak istemeyebilir. Buna dikkat etmeli, gözlüğü nedeniyle sıkıntıya düşmesi önlenmelidir. 5. Boğazkulakburun sağlığı: Boğa zımız, bedenin önemli korunma yerlerinden birisidir. Solunum sistemini mikroplardan korumak isterken kendisi hastalanabilen boğazımız, özellikle bademcikler ve çevredeki lenf dokusuyla sık sık sorun olabilir. Çocuğumuzun kulaklarının dış kulak yolu kirlenmesi nedeniyle iyi işitmemesi, kulak yangılan, özellikle orta kulak yangıları tatsız sonuçlara yol açabilir. Burunda kemik çarpıkhkları, burun hava yolunu engelleyebilir. Burnun arka bölgesin Nar, muz ve kayısı Nar, sözü çokça geçen, kendisi sık görülmeyen bir meyve. Son zamanlarda çarşıda pazarda bile gördüğümü anımsamıyorum. Muz, giderek artan oranda her mevsimde bulunur oldu. Dışardan da getirilişı, besleyici özelliklerinin bilinmesi, daha çok tüketimine yol açmakta. Kayısı, tazesinden çok kompostosu, reçeliyle yenen bir meyve. Her üç meyve de besin değerieri bakımından önemli. 100 gram uzerınden değerieri şöyle: Kalori: Nar 77, muz 102, kayısı 64. Karbonhıdrat: Nar 14.7 gm., muz 23.2 gm., kayısı 12.7 gm. Protein: Nar08 gm., muz 1.2 gm., kayısı 0.8 gm. Yağ: Nar 0.7 gm. Muz 0.2 gm. Kayısı 0.6 gm. Kalsiyum: Nar 10 mg., Muz 10 mg., Kayısı 30 mg. Demir: Nar 0.6 mg., Muz0.8 mg. Kayısı 0.6 mg. A vitamini: Nar(0), Muz 135 Ü., Kayısı 2000 Ü. (dikkat) B, vitamini: Nar 0.07 mg., Muz 0.04 mg., Kayısı 0.04 mg. B2 vitamini: Nar0.03 mg., Muz0.04 mg., Kayısı 0.06 mg. Niasin: Nar 0.09 mg., Muz0.06 mg., Kayısı 05 mg. C vitamini: Nar 8 mg., Muz 9 mg., Kayısı 10 mg. Her üç meyvenin de besin değerieri önemli. Narda B grubu vitaminler, muzda ek olarak daha yüksek kalori, kayısıda A vitamini değerieri dikkat çekmektedir. Muzun özellikle çocuklar için yarartarı çocuk beslenmesinde özel bir yer verilmesine neden olmaktadır. Nar ve kayısı da, bulunduğu zaman sofraların renkli tatları olmayı sürdüreceklerdir. D 2. Bağırsak asalakları: okui çocukia rında sık görülen bir diğer hastalık türü de "bağırsak asalakları"nın yaratüğı rahatsızlıklardır. Oksiyür (kükurdu), askaris (solucan), tenya (şerit) gibi bağırsak asalakları, hem kansızlığa yol açarak hem de kendi etkileriyle çocukta çabuk yorulma, baş dönmesi, yemek yediği halde çabuk acıkma gibi belirtilere neden olurlar. Çocuğun burnunun, anüsünün kaşınması, bazen gece salya akması gibi belirtilerle kuşku çekerler. Ya parazitlerin görülmesiyle ya da dışkı muayenesinde parazitin kendisinin, yumurtalarının görülmesiyle tanı konur. Uygun bir ilaç sağaltınıı ve genel sağlık önlemleriyle durum düzelir. 3. BeSİenme: Çocukların doğru beslenmesi de, birçok ailenin yeterince bilmediği bir konudur. Çocuğun iştahının yeterli olması, bulduğunu yemesi, beslenme konusunda bir sorun olmadığı düşüncesini uyandırır. Oysa, beslenme için bunlar yeterli değildir. Çocukların uygun beslenmesi için, onların belirli hayvansal proteinli besinleri alması, vitamin, mineral eksikliği olmaması gereklidir. Çocukların çok düşkün olduğu gofret tü rü, çikolatalı, kek cinsi besinler sadece karbonhidrat verir. Hem temel besin maddelerinin bir çoğunu vermez hem de yemeleri gereken besinlerin önünü tıkar. Ne çare ki, bilinçli bir kamuoyu bulunmadığından, radyo ve TV'de reklamı yapılan besin maddeleri hemen bUtünüyle bunlardır. Çocuk için yararlı besinler; süt, yumurta, et, sebze, salata, meyve başta olmak üzere bilinçli bir karma beslenmede alınması gereken besinlerdir. Ailelerin ekonomik gücünün yetersizliğinden, ekonomik gücü olan ailelerin de bilgisizliğinden, çocuklarımızın çoğu kötü beslenmektedir. Böylece, beden için gerekli besinlerin alınmaması nedeniyle, gerek beyinsel gerekse bedensel işlevleri yetersiz kalmaktadır. Kuşkusuz çocuğa kalori kaynakları olan, ekmek, makarna, pilav gibi yiyeceklerin de verilmesi gerekir. Yumurta, fiyatı görece ucuz, ama çocuk için değerli bir besin maddesidir. Günde yarımbir limonun şekerli bir limonata olarak verilmesi, değerli maddelerin alınması için uygundur. Kışın, reçel yerine pekmezin yeğlenmesi gerektiğini de anımsatahm. 4 GÖZ Sağllği: Birçok çocukta bulunan gizli göz hastalıkları, anlaşılmadan uzun zaman saklı kalabilen bir hastalık türünü düşündürür. Çocuğun, gözdeki ışık kırılma işlevinin iyi olmamasından dolayı tahtayı iyi görememesi, dersleri yeterince izleyememesi, nedeni anlaşılmadan uzun zaman sürer. Oysa, bir göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılacak bir muayene, durumu ortaya çıkarır, çocuğun gözünde gerekli düzeltmeler yapılır, sorun çözülür. deki adenoid vejetasyonlar (burun etleri denen) burun yoluyla solunumu engeller, çocuk açık ağızla soluk almaya alışır. Oksijenin uygun alımı engellenebilir. Bütün bu durumlar çocuğun eğitimini etkiler, e*itimin kesilmesine yol açar, çocuğun kendini tanı sağhkla derslere vermesini engeller. Bu bakımdan, kulakburunboğaz sağlığına önem verilmesi gereklidir. 6. DlŞİSri Okul çocuğunun dişlerindeki hastalıklar son derece önemli olduğu halde, bu konudaki dikkatsizliğimizin boyutları kaygı vericidir. Diş çürüklerinin oranı, çeşitli araştırmalarda çok yüksek bulunmuştur. Oysa diş çürüklerinin zaman zaman yol açtığı ağrılar çocuğun sağlığını bozduğu gibi, dişlerde yuvalanan mikropların genel bir kırgınhk, sürekli bir enfeksiyon odağı olması bu konunun önemini vurgulamaktadır. Hasta dişlerle başa çıkamaz duruma gelmeden bir diş hekimine gitme alışkanlığımız olmadığından, bu sorunun yaygınlığına şaşılmaz, ama işin doğrusu, dişlerin bakımını, gelişimini, temizliğini bir diş hekiminin belirli aralıklarla görmesidir. Hasta dişlerin, hasta dişetlerinin sağaltımı yapılmalı, çocuğun bu nedenle sağlığının bozulması önlenmelidir. Unutulmaması gereken bir başka nokta da sürekli enfekte dişlerin romatizmaya, önemli bir böbrek hastalığı olan nefrite, kalp zarı yangılanmasına yol açabileceğidir. Çocuğumuzun sağlığı, onun eğitimi için de önemlidir ve sağlıklı olmayan çocuk eğitimden tam anlamıyla yararlanamaz. Haftaya: "Okulla değişen davranışlar!' D 21