Katalog

savaşı ıra dumanından oluşan cephelerin iki yanında, "sıcak" bir saflaşma göze çarpıyor. la içiyor. Üst diizey yöneticilerde bu durum yok. Mesela, tSO Yönetim Kurulu'nda, benden başka, sadece Ergun Başkan sigara içiyor. Oteki arkadaşlar kullanmıyor" diyordu. Sigaraya geç yaşta alıştığını söyleyen şair Can Yiicel ise, 'Bu memlekelte, nikolin, zehirierin en zararsızıdır" diyor ve sigarayla ilişkisini şöyle açıklıyor: "Beni sıkan şey şu oldu: Sanki ben cigara içmezsem • siinnet gibi erkek olamazmışım izlenimi tepemde uçuşuyordu. Ama buna dayandım. Ancak İngiltere'ye gittiklen sonra kimsesiz kaldım ve cigaraya alıştım. Ve doktor Niko'nun icadını, Bernard Shaw'un dedigi gibi giinde 15 kez bırakıyorum... Köşeye sıkışan tiryakiler Anketler, sigara tiryakilerinin yüzde 60'ından fazlasının sigarayı bırakmak istediklerini ortaya koyuyor. Üstelik bunların büyük bir çoğunluğu, daha önce sigarayı bırakmayı bir kaç kez denemiş kişiler. Küçük bir azınlık da henüz böyle bir denemeye girişmediklerini, ancak "Sigarayı mutlaka bırakabileceklerine inandıklarını" söyleyenlcrden oluşuyor. Başta ABD olmak Uzere, Batı dünyasında sigara karşıtı kampanyalar, azılı sigara tiryakilerini oldukça 'sosyalleştirmiş' durumda. Anketlerin sonuçlarına göre, kamuya açık yerlerde sigara içilmemesini kabullenen tiryakilerin oranı, yüzde 80'lere ulaşıyor. Oysa, 'sigara içme eyleminin' yalnız başına gerçekleştirildiğinde, pek zevk vermediği de yine anketlerle sabit: Tiryakilerin yuzde 42'si "Arkadaşlarıyla birlikte, cigaralarını karşılıklı tultürmekten" hoşlanıyorlar. Sigara karşıtı kampanyaların en yoğun olduğu ülkelerde bile, "sigaranın sağlığa zararları" konusundaki propagandalar, azılı tiryakiler üzerinde pek etkili olmuyor. SağIıklarının bozulması korkusu, hırslı insanlarda, hızlı araba kullananlarda ve oburlarda olduğu gibi, "Alışmış kudurmuştan beterdir" kuralının geçerliliğini gösteriyor ve sigaracıları 'kötü alışkanlıklarından vazgeçirmek', kuru propaganda ile pek sonuç vermiyor. Aksine, sağlığını kaybeden ve çevresinden de bunun sigaradan ileri geldiği yolunda yoğun bir bombardımana uğrayan tiryaki, kendini daha fazla sigaraya vuruyor... Buyük çabalarla sigarayı bırakmayı başaranlar ise, kilo alıyorlar, kanlarındaki kolesterol ve ürik asit oranları yükseliyor ve bu kişiler 'aksi' birer insan olup çıkıyorlar. Kısacası, "sigara içmeyen tiryakiler" olarak kalıyorlar. tşte bu yüzden sigara karşıtı kampanyalar, artık "ikna" yolunu değil de, "cebri" yolları, yani 'cezalandırıcı' bir anlayışı seçiyorlar. Türkiye'de de, "Sigara lçmeyiniz", "Burada Sigara lçilmez" levhalarıyla ilerleyen sigara karşıtı kampanyalar, bir otobus şirketinin yolcularına sigara içirtmemesi, bir özel hastanenin, iş sözleşmelerine, "lşyerinde sigara içmeyeceğim" diye özel madde koyması biçiminde eylemlerle kızışıyor. Umarız ki, Türkiye'de de kızışan bu "duman savaşı", her vesileyle sigara paketlerine uzanmayı pek seven tiryakilerimizde ters tepkilere yol açmaz! D Şımdınin sigara aleyhtarı kampanyalannda daha çok erkek gurüntülerı kullanılıyor. (Fotoğraf: TONY KORODY) ıcılar yıllar yılı, her konuda kullandılar. 1925 yılında, 'erkekler gibi' kısa saçlarla ortaya çıkan, yerine göre m kadınlar için, sigara bir "özgürlük" göstergesiydi. zamanlar bu simgenin en çok yaygın olduğu Fransa'da, Le Nouvel Observateur dergisinin 1M)P kurumu ıle ortaklaşa yaptığı araştırmalara göre, sigara içen kadınların oranı toplam tiryakilerin arasında, erkeklerin yarısına eşit. Yine aynı ankete göre, kadın erkek sigara içenlerin yüzde 76'sı tütünün insan ömrünü kısalttığına inanıyorlar. Ama yine de Fransa'da, son sekiz yıl içinde, sigaracıların sayısında yüzde 2 oranında bir artış gözleniyor. Nüfusunun yüzde 38'i sigara içen ltalyada da 1318 yaş grubu genç Italyan kızları, Dünya Sağlık Teşkilatı'na üye diğer ülkelerdeki aynı yaş grubundaki tiryaki genç kızların bayraktarlığını yapıyorlar. Fransa'da da en fazla sigara tüketen yaş grubu, bu ülkedeki tüm sigara tiryakilerinin yüzde SO'sini oluşturan 1824 yaşları arasındaki gençler. (DETAM) yaptığı kent bazındakı bir araştırma, öğrenim gören gençlerin yüzde 21'inin sigara tiryakisi olduğunu ortaya koyuyor. Bu öğrencilerin yüzde 21'i sigarayı düzenli içiyorlar. Yine aynı araştırmaya göre, sigaraya başlama nedeni yüzde 48 oranında, "özenti ve çevreyi taklit"e dayanıyor. Lise öğrencileri arasında sigara içenlerin oranı ise, yüzde 10 civannda. Bu tür anketlerin en ilginç sonuçlanndan biri de tiryakiliğin, yaşam koşulları ve stresle bağlantılı olması. Tiryakiler arasında, orta kademe memur ve ücretliler birinci sırayı alırken, bunların hemen ardından işçiler geliyor. Az bir farkla yöneticiler, küçük sanayi patronları ve tüccarlar uçüncü sırayı alıyorlar. işini kaybetme korkusunun ve başarısızlık ejderhasımn pençesindeki insanlar, sigaradan en fazla medet umanlar... Batı ülkelerindeki sigara karşıtı kampanyalar hakkında ne düşündüğünü kendisine sorduğumuzda, lstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve 40 yıllık sigara tiryakisi Nurullah Gezgin, "Bu bir bilinçlenme mesdesi. Genç arkadaşlar, işçi arkadaşlar faz Modacılar, dunyada ve Türkiye'de, sigara aleyhtarı kampanyalarda başı çekiyorlar Moda dünyasının yeni sloganı: 'Sigara ıçenler dışarı!' Türkiye'de de savaş kızışırken Türkiye'de de, lstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin Derleyen: Burçln Tunalıoğlu