Katalog

ışan duman Henüz topyekun bir savaş söz konusu değil. Ama kısmen de olsa, muharebe alanlarında, kalın b nsanlık, yeni bir "soğuk savaş"ın mı eşiğinde?.. Dünya yeni bir kamplaşmanın sancılarını mı yaşıyor?.. Bir cephede insan sağlığının selametini savunan bilim adamlart ve uzmanlar, hep bir ağızdan "Bırakın da nefes alalım!" diye feryat eden temiz hava düşkünleri, diğer cephede, zevkli bir cehennem ateşinde azar azar yarup kül olmayı göze almış tiryakilerin, "Bırakın da istediğimiz gibi yaşayıp ölelim!" haykırışları. Ve henüz açıktan açığa ılan ediimemiş bir savaşın soğuk ruzgârlarıyla gelen sıcak haberler: I "Amerika'dan sonra, Batı Almanya'da da, işverene iş yerinde sigara içen işçisini, mazeret gostermeksmn kovma hakkı verildi." "Belçika'da yürürlüğe giren bir kararname ile halka açık kapalı alanlarda sigara içılmesi resmen yasaklandı. Söz konusu yerlerde sigara içenlere 450 bin liraya kadar para cezası veriliyor." "1987 mayısından bu yana ABD'de, özel sektörde çalı^anlar, yalnızca havalandırma sâsleminin bulundugu mekânlarda sigara içebiliyorlar. Devlel dairelerinde çalısan 2 milyon memur da ozel sigara odalarında veya tuvaletlerin yanına yapılan kucuk bolınelerde sigara içebiliyorlar." Sigara düşmanları için ümiı verici, tiryakiler için ise nefes kesici bu tür haberler, gazetelerin ilgili servislerinde tomarlar oluşturmaya başladı. Gun geçmiyor ki yayın organlarında sigaranın zararları üzerine yeni bir araştırma yayımlanmasın. Gün geçmiyor ki gazete ve dergilerde, kamuoyu araşttrma kuruluşlarıyla ortaklaşa düzenlenmiş sondajlar açıklanmasın... Dumandan kurtarılmış bölgeler Sıcak dumanlar arasındaki bu "soğuk savaş"ta tiryakiler aleyhine en iyi sonuçlann alındığı Ulkelerin başında ABD geliyor. Business VVeek dergısine göre, 1967'de, yetişkin Amerikalılann yüzde 4O'ı sigara içerken, bugün bu oran, yüzde 32 civannda. ABD'de, 10 eyalet ve 260 yerel yönetim, kamuya açık yerlerde sigara içilmesini çeşitli kanunlarla yasaklamış durumdalar. Ancak Amerikalılann, kendi tiryakilerini, sigarayı bırakma konusunda ikna etmeleri, oldukça uzun sürmüş. tşin içine "siyaset"de kanşmış ve sigara karşıtı kampanyalara katılan parti liderleri, sigara içenleri, "en alt sosyal gruba mensup" zavallılar, "aşağüık bir ırk" olarak nitelendirmişler. ABD'de sigara düşmanlarının "kurtarılmış bölge"si, lokantalar: Ülkenin hemen tum lokantalarında, sigara içmeyenlere ayrılmış özel bölümler bulunuyor. "Dallas" dizisinin ünlü yıldızı Larry Hagman (JR) de azılı bir sigara düşmanı. Tövbekâr olup sigarayı bırakan JR, henüz sigara içmeyenler için özel bölüm kurmamış lokantalarda yemek yerken, çevresinde sigara içen olursa, cebinden çıkardığı pilli vantilatörü masanın uzerine yerleşırip pis havayı dağıtmaya çalışıyormuş. "Sigara savası"nda, kurtarılmış bölgelerinin alanını en çok arttıran ülke, ABD. Amerikan uçak şirketleri, yurtiçi uçuşlarında "sigara içilebilen" koltukları da kaldırdı. Meslekler açısından bakıldığında ise, modacılar sigara karşıtı kampanyaların ve uygulamala Sigara içen kadın, bir dönemin "çağdaşlık" simgesiydi 1920'lerin, 1930'ların uzun a^ızlıklı "çafldaş kadın"ı 1 'erkeksı gıyınen, yerine göre de dekolte anlayışını 'gelişen çağa' uyduran ve erkekleı n mesleklerıne de ort rın başını çekıyorlar. Bireysel çıkışlann yanı sıra, firma olarak da modacılar bu konuda pek aktif. Modacı Armani, evindeki kül tablalarının lümünü çöpe atarken Benetton firmaları da birçok işyerinde, "Sigara içmeyenlerin yükselme şanslarının daha fazla oldugunu" personeline açıkladı. Türkiye'de de Beymen Mağazalan, sigaraya karşı kampanyaları, hazırladıkları pankart ve plaketlerle destekliyor, personellerinin işyerinde sigara içmelerini yasaklamanın yanı sıra, müşterilerini de bu yolda teşvik ediyor. Ayrıca Beymen mağazalarının "Eleman Aranıyor" ilanlannda, "Sigara içmeyenler tercih edilir" biçiminde bir not da yer alıyor. Aslında, anavatanı olan Amerika'dan Avrupa'ya doğru ilk yolculuğunu 1500'lerin başlarında yapan "labacco" bitkisi, Avrupa'da önce asil ve kibar çevrelerde itibar görmüş. Oysa sigaranın doğuşu, tütünun revaçta olduğu bu yıllarda, hiç de asil bir çevreye dayanmıyor: lspanyol tüccarlarının tutün artıklarını toplayan dilencilerin bu kırık dökük tütünleri kâğıt parçalarına sarması iie ilk popülaritesini kazanmış. Ancak yine de "asil tabaka"dan pek rağbet görmemiş. Sınıf tanımaz bir yaygınhğı ise, 19. yüzyılda kazanabilmiş. Fakat cinsiyet duvarını pek aşamamış. Sigara içmek, hep erkeksi bir davranış olarak kabullenilmiş. lşte bu yuzden, 1920'lerde, "çağdaşlaşma" yolunda erkeklerle yarışa girişen kadınlar, kısa saçlarıyla ortaya çıkıp bir yandan erkeklerin mesleklerine ortak olup öte yandan otomobillerin direksiyonlarına kurulurken, özgurlük ve eşitlik göstergelerinin bir aksesuarı olarak, sigaraya da pek merak sarmışlar. Sigara: Kadmlann özgurlük simgesi 1930'lardan kalma bir alışkanlıkla, uzun ağızlıklarıyla sinema perdelerinde, reklam afişlerinde, en göz alıcı mimiklerle sigaralarının dumanını ufleyen kadınlar, yıllar yıb "çağdaş ve özgür kadın" simgesi olarak, erkeklerin kafasına kazınmış. Oysa bugün bir