Katalog

Silahların gölgesindeki dar boğazlarda siyaset Büyük İskender de Körfez'deydi İnsanlık tarihindeki ilk siyasi çekişmenin konusu, Sümerler ile düşmanları arasındaki Basra Körfezi şorunuydu. M.Ö. 327 yılında Hint seferinden dönen Büyük İskender'in de geçtiği Hürmüz Boğazı'nı kontrol altında tutma çabası, yedi bin yıllık bir geçmişe dayanıyor. edi bin yıl önce Sıimerler, Dicle ve Fırat nehirlerinin arasında Mezopotamya denilen topraklara yerleşip yeni bir uygarlık yaratmaya girişmişlerdı. Bölgeyi tanıdıktan sonra kamıştan yapılmış teknelerle Basra Körfezi'ne açıldılar. Tarihin ilk denizcileri olarak, ticaret amacıyla Hürmüz Boğazı'nı aşıp Hint Okyanusu'na çıktılar. Sümerler ile düşmanları arasındaki Hurmüz Boğazı'nı kontrol etme çabası tarihçi Thor Heyerdahl tarafından, insanlık tarihinin ilk siyasi mücadelesı olarak değerlendiriliyor. Y ticaretinin bütüne yakını deniz yoluyla yapılıyor. Bir yılda yüz binden fazla gemi, 400 milyon ton yukü, denizlerı ve boğazları aşarak bir ülkeden diğerine taşıyorlar. Boğazları denetimlerınde tutan ülkeler, deniz ticaretınde söz sahibı. Denizcilik tarihinin buyuk bölümü boğazlar çevresinde gelışiyor. lstanbul ve Çanakkale, Cebelitarık, Fehmarn, Danimarka, Babülmendep, Malakka, Tsuşıma, Perouse, Macellan, Bering ve Hürmüz boğazları, Süveyş ve Panama kanaliarı, tum dünyanın dikkatini üzerlerine çeken bölgeler... Günümüzde de Basra Körfezi çevresinde petrol üreten ülkeler için boğazın önemi çok büyük. Yüzyıllardır dünya uzerinde güç dengelerinin sürekli yer değiştirmesıne rağmen, deniz ulaşımının kontrol edildiği bölgeler stratejik önemlerini hiç yitirmediler. Uzay çağı teknolojısinin yaşandığı çağımızda bile, dünya İlyada Destanı'ndan "Çanakkale Geçilmez"e Tarih boyunca insanlığın en önemli yazılı belgelerinden biri olarak kabul edılen İlyada Destanı'nda, bir boğazın ele geçirilmesi ıçin yapılan nzun ve kanlı savaş anlatılır. Destandaki boğazın adı. "Ellesponf'dur. Okyanus lar Tanrısı Poseidon. Semadirek adasımn en yüksek yerinde oturup savaşı izlemiştir. Truva, Ellespont Boğazı'nın girişinde kurulmuş bir kenttir. Yıllarca Ege ile Karadeniz arasındaki ulaşımı kontrolünde tutmuş, gücüne güç katmıştır. Işte Çanakkale Boğazı'nın tarihin ilk dönemlerinden bu yana taşıdığı stratejik önem, ilk kez kendinı böyle gösterir. özellikie bin yılı aşan bir süreden berı, tstanbul ve Çanakkale boğazları Avrupa ve Ortadoğu'nun ekonomik, politik ve kültürel merkezi olmuşlardır. Bizans tmparatorluğu'nun başkenti olan lstanbul, Boğaz'ın Avrupa yakasında kurulmuştu. Araplar, Türkler, Moğollar, Vikingler, Fransızlar, Cenevizliler ve Venedikliler bu şehri ele geçirmek için ellerinden geleni yaptılar. 700 yıl süren kuşatmalar ve savaşlardan sonra, 1453'te Bizans yıkıldı, "Constantinople" Osmanlı topraklarına katıldı. 300 yıldan fazla bir zaman süreci içinde, hiçbir gemi Osmanlı donanmasını aşıp boğazlara gi remedi. I. Dünya Savaşı'nda, yenilnıez lngiliz Armadası'nı Çanakkale Boğazı'nda acı bir surpriz bekliyordu. Osmanlı ordusu, o ınağrur armadayı, birer birer yarahyor, Itilaf Donanması'na ait gemiler, boğazın serin sularına gömülüyorlardı... Malakka Boğazı, serüven yazarlarının konusu Değeri ölçulemeyecek elmaslardan yapılmış kolyeyi kopartıp, sazlardan örülmüş sandalın kaptanına uzattı: "Al yakışıklı adam, goziin gibi baktığın sandalın yıprandı. Bunlarla on yeni sandal ordurebilirsin" dedi adam. Şaşıran kaptan, "Siz kimsiniz?" dıye sordu. "Beni lanımadın mı? Ben Malezya kaplanıyım." Bu konuşma, Sandokan korsanlannın yu ' Basra KOrtai'nin mayınb sulanmta Kuveyt, A80 ratakat eemtlennın eslığınde, petrol tlcaretinı Amerıkan bandıralı unkerterle suıduruyor.