Katalog

B R İ Ç Şiar Yalçın 480 Iki koz vermemenin çaresi • A942 ¥ 763 • R2 D642 • DIO875 ¥ 1098 • D5 • AR5 K B P S A T R A N Ç Kahraman Olgaç Pik değil de karo şikanı ile 4 Pik cuebidi biraz su götürür. Çünkü konuşmalardan, dağıhmlann dengesiz olduğu ve bu bakımdan kör veya trefl partajına pek gUvenmemek gerektiğı anlaşılmaktadır. GUneyde RD yerine pik ası olsaydı, cuebid ve şlem daveti kuşkusuz yerinde olurdu. Batı pik sekizlisini çıktı ve Doğu, asla alıp karo ruasını döndü. Mevcut dağıhma göre, her savunmaya karşı bu şlemi yapmak için nasıl oynarsınız? CEVAP: Bu el 1981 yılmda bir Fransa şampiyonasında oynandığında, iki deklaran değişik şekilde oynadı ama ikisi de battı. Oysa teorik olarak şlemin baları yoktu, ama pratikte hangi babayiğit, aslında endike olan çifte skuizi ve bunu hazırlayacak doğru oyunu bulabilir? Zonda tek başına 4 Karoya kadar çıkan Doğunun nasıl bir eli olabilir? Çıkış kâğıdından (dablton veya singlton), AV'den altı (belki yedi) piki olduğu anlaşılmaktadır. En az da beş karosu olmaIıdır. O halde en çok iki trefli (ya da bir trefl ve bir körü veya iki körü) olabilir. Konuşmalara göre körden şikan olma olasılığı daha büyUktür. Bu durumda Doğuya karşı bir piktrefl skuizi denerr..'kte yarar yoktur. öte yandan, deklaranın pik ve karo komünikasyonu olmadıgından, bu iki renkten bir basit skuiz de dUşünülemez. Geriye ne kalıyor? Ya Batıya karşı treflden çifte (ince) empas (yani iki trefl onörünü de Batıda aramak) ya DV trefli rakiplerden birinde sek ummak ya da... tki trefl onörUnden en az birini Batıda arayarak bir çifte skuiz... En doğrusu Doğuya kör şikanı ve biri vale veya dam olmak Uzere iki trefl plase ederek şöyle oynamaktır: Deklaran karo ruasına çakar, kör valesini oynar, kör onlusuyla devam eder (Batı ikisine de damı oturmaz) ve kör asını çeker. Daha sonra trefl asını ve karo asını çeker ve elden trefl ONLUSUNU debloke eder. Nihayet karo kupu ile ele geçip şu durumda kör ruasını çekerek Batının damını düşürür: ¥ • 8 • R954 • ¥ • • 4 D 9 D7 K B G • V96 D ¥ • D •V Açık turnuvalarda büyükustalar en çok unvansız oyunculardan korkarlar. Çünkü ne oynayacaklan ne yapacaklan belli olmaz. Lugano 1987 açık turnuvası geldi geçti ama arkasında "büyükusta başı yiyen" vahşi bir varyant bıraktı. Değişik üç büyükustanın başını yiyen bu vahşi varyantın üç oyununu sizlere sunuyorum: PlrrotFtacnlk Lugano 1987 u • D ¥V542 • V1O9874 • 1097 RV63 ¥ ARD • A63 • V83 • Gıiney Kuzey 1 SA 2 Trefl 2Pik 4 Pik Batı irefi asmı çıkar, arkasından trefl ruasını ve küçük trefl oynar (Doğu sırasıyla 7, 9 ve 10'u verir). Iki koz vermemeye çalışmak için nasıl oynarsınız? CEVAP: Şimdiye kadar verdiğiniz iki trefl dışındaki karo perdanıruzı yere çaktırabilir veya trefl damına kaçabilirsiniz. Bütün mesele iki koz vermemektir. Bunun için klasik bir emniyet oyunu vardır: A9x x/RVx x ile (ya da R9x x/AVx x ile) valenin yanındaki onörle başlamak ve ondan sonra A9x veya R9x'e doğru küçük oynayarak, Batı, uyarsa dokuzluyu, uymazsa ası koymak: böylece ya dokuzlu metr kalır; ya Doğu alır fakat renk partaj demektir ya da Doğu ikili kalmış olan damıyla artık sadece bir el alabilir. Tabii Cumhuriyet'in mütevazı briç köşesinin okurları böyle oynadılar, ama bir de ne görsünler: pik ruasını çektiklerinde Doğu uymayarak bir karo defos etmesin mi? Hayreı, Batı DlO'dan beşli kozu ve AR trefli ile kontr çekmemiş... Ama inanıyorum ki Cumhuriyet okurları bu umutsuz gibi görünen durumun da hakkından gelmesini bilmişlerdir. (Bu beklenmedik durumu dikkate almamış olan okuyuculanmız, çözümün bundan sonraki kısmını okumadan, diyagrama bakarak, Batıya sadece bir el vermenin çaresini bulmaya çalışsınlar.) Evet, ileriye dönük bir tasarımla bu işi başarabilirsiniz. Oyun sonunda, elin GUneyde olduğu şu pozisyonu tasavvur edin: ¥ A94 D K B G ¥ V63 D I.e4 c5 2.c3 ÖS 3.exd5 Vxd5 4.d4 Af6 5.Af3 Ac6 6.Aa3 Fg4 7.F«2 e6 8.h3 FhS 9.Fe3 cxd4 10.Ab5 Kc811. Abxd4 Fc5? (Burada büyükusta Ftacnik dalga geçmiş 11. .Fe7 oynanmahydı.) 12.Axe6! Vxe6 (12.. Vxdı 13.Şxdı Fxe3 14.Axg7 Şf8 15.AxhS beyaz açık üstün duruma geçerdi.) 13.Fxc5 Fxf3 14.gxf3 Ae5 15.Fa3 Afd7 16.14 Ac4 17.00 Şd8 (17..Axa3 18.Fg4. ve arkasından Keı) 18.f5 Vf6 19. Fxc4 Kxc4 2O.Vd3 Vg5 21.Vg3 Vxf5 22.Kadı Şc8 23. Kfeı Kc6 24.Kd6 Kxd6 25.Fxd6 Af6 26.Ke5 (Siyahtn durumu iyi görünmüyor. Üstüne üstlük bir de zaman sıkışması var.) 26..Vbı 27.ŞH2 Ke8 28.Kc5 Şd7 29.Kc7 Şd8 3O.Kxb7 Ad7 31.Fc7 Şc8 32.Kxa7 Keı 33.Vg2 Vxb2 34.Fg3 Vb6 3S.Ka8 Ab8 36.Kxb8 siyah oyunu terkeder. PirrotMcmet Lugano 1987 I.e4 c5 2.c3 dS 3.cxd5 Vxd5 4.d4 Ac6 5.AI3 AI6 6.Fe2 e6 7.Aa3 Vd8 8.00 cxd4 9.Ab5 (9..dxc3 e 10. Va4 ve sonra Kdı, Ff4 ya da 10. Vxd8 Şxd8 ll.Kdı vardı.) 9..e5 10.cxd4 e4 Il.d5!? (U..Axd5 12. VxdS Vxd5 13.Ac7Şd8 14.Axd5 exf3 15.Fxf3 beyaz iyi görünüyor. U..exf312.Fxf3Ae5 13. Va4l? Fd714Keı beyazın işine gelir.) 11..AM 12.d6! Abd5 13.Fg5! exf3 14.Fxf6 Vxf6 15.Fxf3 (15..a6 16. Va4 Fd7 Fd7 17.Keı Şd8 18.Fxd5 Fxb5 19. Va5 vardı.) 15..Ab6 16.Ac7 Şd8 17.Axa8 Axa8 18.Va4 Fxd619.Kfdı Şe7 20Vxa7 Ac7 21.Fxb7 Vxb2 22.Fxc8 Kxc8 23.Kabı Va3 24.Vb7 Va6? (24.. Va8 burada zorunlu idi.) 25.Vxa6 Axa6 26.KM Kd8 27. Keı siyah oyunu terkeder. Adını kimsenin duymadığı Alman oyuncu Dieter Pirrot, bu zaferinden sonra "Protagonista del giorno" ilan edildi. Yani "günün oyuncusu" oldu. Bir kaç tur sonra yine unvansız bir Alman oyuncu lsrail'in dumanı üstünde büyükustasını devirdi. Böylece "katil varyant", "üçüncü kurban"ın da canına kıyarak büyükustalann korkulu rüyası olmaya devam ediyordu. Gulrnan (hamlede) SchmittdlelGutman Lugano 1987 I.e4 c5 2.c3 Af6 3.e5 Ad5 4.d4 cxd4 5.Af3 d6 6.Fc4 Ab6 7.Fb3 Ac<S 8.exd6 Vxd6 Vxd6 9.00 d3?! (Burada teori 9..Fe6 veriyor.) 10.Aa3 Ff5 U.Ab5 Vd7 12.Ff4 Kc8 13.Axa7! Axa7 14.Ae5 Vb5 15.Axf7 (Bunların hepsiRusların bir analizinde mevcut! 15..Kg8 16.Keı beyaza sans tanır.) 15..Kc4 16.«4 Vc« (16..Vc5 17.Fe3ya da 16.. Vd5 AeS ve a4a5 beyaz açık üstün) 17.Ae5 Vc5 18.a5 Kxf4 19.axb6 Vxb6 20. Fa4 21.g3! Ke4 22.Vxd3 Şc8 23. Fd7 (A.Martin turnuva bülteninde şu yorumu veriyor: 23..Fxd7 24.Vxd7 Şb8 2S.Ve8 Şc7 26.Kxa7ü Vxa7 27.Vxd7 Şb6 28.Vd8 ŞcS 29.b4) 23..Şb8 24.AI7 e6 25.Axh8 Fc5 26.Vd2 h6 27.b4 Fe7 28.Kfeı Fg5 29.Va2 Kxeı 3O.Kxeı Ff6 31.Fxe6 Fxc3 32.FxfS Fxeı 33.Vg8 siyah oyunu terkeder. Çünkü 33..Şc7 34.Vf7 Şd6 35.Vd7 Şe5 36.Ag6 Vxg6 37.f4 mat. • • • ¥ D1O87 • •6 * Şimdi elden karo oynadığıruz vakit Batı çaresizdir: Küçük çakarsa, Uste çakar ve trefl damına elden küçük çakarsımz: Batı Uste çakar, fakat Ax/Vx çatahnıza doğru koz dönmek zorunda kalır; l Büyük çakarsa, yerden trefl damını kaçar ve Batı hangi kozunu dönerse dönsün son üç eli alırsınız. Bu durııma gelmek için nasıl oynamak gerekir? Bir kere Batının elinin 5323 olması şarttır (kozunun beşli ve treflinin üçlü olduğunu zaten biliyoruz: Bütün mesele üç köre ve iki karoya uymasıdır.) O halde, pik ruasından sonra ARD kör, karo rua ve karo as ve işte diyagramdaki durum! Bu elden çıkanlacak bir ders daha vardır: Bir gün Batının eli size gelecek olursa, usta oyunculara karşı kontr çekmeyin... • RD10 ¥ (R) ^ • 6 Doğu sıkışmıştır: Deklaranın piklerini sağlamamak için pik yiyemez ve ortağının damını empastan korumak için trefl valesini tutmak zorundadır: tster istemez karo damını yer. Bunun Uzerine GUney RD pikini çeker ve bu defa sıkışmak sırası Batıya gelir: Karosunu yerse yerin karo sekizlisi, trefl yerse yerin trefl dokuzlusu sağlanır! tşte dört elin dağılımı: • 7 ¥ A63 • A843 • AR954 • ¥ • • 84 D752 9762 D72 • AV9653 • RDV105 • V8 SchmittdwI (21.g3!) EMauertBarbero Lugano 1987 I.e4 c5 2.c3 e6 3.d4 d5 4.exd5 exd5 5.AO Ac6 6.Fe3 c4 7.b3 cxb3 8.axb3 Fd6 9.Fe2 Age7 10.00 00 Il.c4 a6 12.Ac3 f6 (AJ3g5 hareketini önlüyor) 13.Vd2 Fe6 14.c5 Fc7 15.FM (Bir çok oyunda Kbı ve b3b4b5 planı uygulanarak eşitlİK sağlanırdı.) 15..Fxf4 16.Vxf4 Ag<S 17.Vd2 Vc7 18.g3 Kad8 19.Kfeı Vd7 2O.Ffı Fh3 21.Fg2 Fxg2 22.Şxg2 f5 23.Ag5?! (Burada 23.h3?! iyi birfikirdi. 23. J4 24.g4) 23..f4! 24.Ae6 O 25.Şhı Age5! (Siyahtn durumu iyi. 26.Axf8 Vh3 27.KgiAg4yada26.dxe5 Vxe6siyahayarar. 25..Ace5! dahi kazanca yeterli idi.) 26.AI4 Ag6 27.Ae6 Ace5! 28.Ag5 Ag4 29.Ae6? (29.h3 zorunlu idi. 29..Kf5! 30.Axd8 Kh531Şgı (31.h4e Axh4 vardı.) 31..Kxh232. Adı (32..Kg233.Şhı Axf2 umulurken bakalım ne geliyor?) 32..Kg2 33.Şhı Ae3! Böylece 2.c3 varyantının servisi kırılmış oldu! Temmuzun ilk haftasında yapılan Kuzey KjbrısTürkiye satranç maçını Türkiye 31 kazandı. Kazanan oyuncularımız Turhan Yılmaz, Hayri Ozbilen ve Muhittin Madralı.D H.Rink The Chess Amateur 1916 1. ödülü Ettt 11 Vincent L.Eaton Silver Spring 1953 II KMNMMZOH: 18 BondarevtkiUfimzev Leningrad 1936 1063 Karo ası (veya trefl ası) uzerine Güneyin trefl onlusunu debloke etmesi şarttır. Yoksa, Doğu diyagramdaki durumda trefl valesini yer ve Batı, trefl onlusuna damını olurmayarak oyunu batırır... 481 Teori ve Pratlk • 7 ¥ A63 • A84.1 • AR9Î4 • RDI02 ¥ RV10984 • • 1063 Kuzey Dogu 1 Trefl 1 Pik 3 Kör 4 Karo 6 Kör... 482 Tehllkeli bir dönüş A2 V87 RD1076 653 DV1O987 AR AV3 107 Beyaz kazanır. İki hamlede mat Beyaz kazanır. Batı Pas Pas Pas Giincy 2 Kör 4 Pik Güney Kuzey 1 Pik 2 Karo 3 Pik 4 Pik Batı trefl ruasını çıkar ve Doğu asla alarak karo ikilisini döner! Sıra sizde. D JBUI JBUI JBUJ JBUI 3A İ