Katalog

S A 6 L I K Erdal Atabek Hastalıklar, erkek kadın seçer mi?.., Erkeklerde "over kisti" olamaz. Kadınlarda "prostat hipertrofisi" olamayacağı gibi... ıllarca önce, hocamız Prof.Dr. Kâzım tsmail Gurkan, pek tat aldığımı/ ünlti derslerinden bırinde, "prostat hipertofisi"ni anlatırken şöyle demişti: "(inscl zevkin bedeli kadınlarda gebelik, erkeklerde ise prostal hipertrofisidir." Prof. Gürkan hocamız, tüm bilgisinı kültür olarak özumseyen, çok yönlü genel kultüruyle birlikte geliştirmeyi başaran değişik bir kultur insanıydı. Bu sözü beni hep duşundurmuştur. Yaşamın bedelini erkeklerle kadınlar ayrı ayrı mı öderler? "Erkeklerin hastalıklan", "kadınların hastalıklan" diye ayrılan hastalıklar var mıdır? Kuşkusuz, cinse özgü organların hastalıklan böyle hastalıklardır. Erkeklerde "over kisti" olamaz. Kadınlarda "prostat hipertrofisi" olamayacağı gibi. Ama her iki cinste de var olan "safrakesesi" yangılarmın daha çok kadınlarda görüldüğü de bir gerçek. Hastalıklara bu açıdan baktığımız zaman, bazı hastalıkların "erkeklerde", bazı hastalıkların da "kadınlarda" daha çok görüldüğünu anhyoru7. Genç kızımızla ne zaman konuşalım? Genç kızımızın kadın olmaktan ürkmemesi için, onunla konuşmakta gecikmeyelim... Unutmayalım ki, bu dönemin izleri hayat boyu sürebilir. ı Kızımızla cinsel konuları ne 'zaman konuşalım? Buna karar vermek, aileleri zorlayan bir sorundur. Kızımız büyüyor. Büyümenin ilk belirtileri, yaklaşan puberte. Göğüsleri belirmeye başladı. Ruhsal değişiklikler oluyor. Kızımız daha duyarlı oldu, içine kapanma belirtileri gösteriyor. Bir süre sonra, ilk "regl"ini görecek. Acaba onunla ne zaman konuşsak? "Yoksa, hiç konuşmasak mı? Bekleyelim, o bize sorsun, biz de gerekeni o zaman söyleriz. Hem blzimle kim konuştu ki. Hepimiz böyle şeyleri arkadaşlarımızla konuştuk. O da öyle yapsın. Değil mi?" Değil, sevgili okurlarım, değil. Kızımızla biz konuşalım. Kızımız büyüyor. Yaşamın, gelişmenin o çok etkileyici dönemeçlerini bedeninde görecek, yaşayacak. Ne göreceğini, ne yaşayacağını biz anlatalım ona. Kızımızın bunları bize sormasım beklemeyelim. Belki de hiç sormayacaktır. Hiç sormadığı zaman, "işte o da sormuyor, demek ki biliyor," diye kendimizi Y yor. Kadınlık hormonlarının koroner aterosklerozundan koruyucu bir etkisi var. Ama ünlü "meme kanseri" de kadınların hastahğıdır. Gene de, "daha çok" kadınların hastahğıdır demek daha doğru. Çünkü, pek bilinmezse de, erkeklerde de "meme kanseri" görülüyor. Çok daha seyrek oranda. Kadınlarda görülen meme kanserine oranla erkeklerde görülen meme kanserinin oranı yüzde bir. Yani 100 kadına karşılık bir erkekte "meme kanseri" görülüyor. Sindfrim sısteminin iki unlü hastahğı bilinir: Peptik ülser ve safrakesesi yangısı olan kolesistit. Peptik ülser daha çok erkeklerde görülüyor, kolesistit ise daha çok kadınlarda. Mide ve onikıparmak bağırsağı dediğimiz düodenumda daha çok görülen peptik ülser, Meme kanseri Koroner yetmezliği Unlü "koroner yetmezliği" daha çok "erkek" hastahğıdır. Kalbi besleyen damarların yetmemeye başlaması, giderek kalbe giden kanın azalması, bunun sonucunda oluşan "kalp enfarktüsü" daha çok erkeklerde görülen bir hastalık. Ancak, kadınlarda "menopoz" dediğimiz, âdetlerin kesilme döneminde kadınlarda da bu hastalık görülmeye başlanı Sindirlm sistemlnde durum karında ağrı, ağza ekşi su gelmesi, mide yanması gibi belirtilerle ortaya çıkan, uzun yıllar boyunca sürebilen bir hastalık. Bu hastalığın erkeklerde görülme oranı daha yüksek. Ama benzer belirtiler farklı belirtileri de var kuşkusuz orta yaşlı, şişman bir kadında görüldüğü zaman akla daha çok safrakesesi hastahğı gelir. Çünkü, safrakesesinin yangılı hastahğı olan "kolesistit", akut ya da kronik biçimiyle daha çok kadınlarda görülüyor. Mide kanseri erkeklerde daha sık. Irritabl kolon dediğimiz hastalık ise, kadınlarda daha sık. Kimi zaman ishal, kimi zaman kabızla kendini gösteren, karın ağrıları yapan, ruhsal gerginliklerle yakından ilgili bu hastahğı kadınlarda daha sık görüyoruz. Romatizma, her iki cinsin de hastahğı. Ama bazı tipleri kadınlarda, bazı tipleri erkeklerde daha çok görülüyor. "Romatoid artrit" dediğimiz romatizmal hastalık tipi kadınlarda daha sık görduğümuz bir hastalık. Daha çok küçük eklemlerde, el ve bilek eklemlerinde şişmeyle, ağrıyla ortaya çıkıyor. Hastalık ilerleyince parmakların ortaları şişiyor, iğ biçimini alıyor, elin, parYağlanan bir karaciğerde, karaciğerin biraz büyumesınden başka belirti yoktur. Ancak makların biçimini bozuyor. önlem alınmadığı zaman bu yağlanmanın sonu siroza kadar uzanır. "Sopndilit ankilozan" dediğimiz romatizmal hastalık tipi ise daha çok erkeklerde gör"Karaclğerlm bozuk mu, degll düğümüz bir hastalık. Eklemleri "ankiloz"a ml?" Bu soru, özellikle uzun süre uğratarak hareket etmelerini engelleyen bu düzenli alkol alan erkeklerin aklını çok hastalık, belkemiğini seçtiğinde, hastamız bel kurcalar... "Içiyoruz Içmeslne de, hareketlerini yapamayacak duruma geliyor. karaclğerlmlz ne durumda acaba?" Belli bir dik duruşu benimsemesi, aşın gururBunu anlamanın yolu da, karaciğerin dan değil, bu hastalığın etkisindendir. Bu hasfonksiyon testlerini yaptırmak olarak talığın erkeklerde görülme oranı yüzde bilinir. Bu testleri yapabilecek bir doksan. laboratuvara gitmek, karaciğer testlerini Toplumda yerleşen deyişiyle "kireçlenme" yaptırmak konuyu aydınlatmış sayılır. olarak bilinen "artroz" ise daha çok kadınKaraciğerlnlzl korumanın yolu Oengell bealenme.UultaTestler normal çıkmışsa içmeye devam. larda gördüğümüz bir hastalık. Yaşlılıkta arğınızdan sebzeyl, meyvayl ekslk etmeyln Hem de sağlam bir karaciğere sahip tan eklem değişmeleri sonucunda özellikle olunduğu inancıyla. Gerçek durumun sağlıklı durumuna döner. Bu aşamadaki büyük eklemleri tutan, hareket yeteneğini azalbazen farklı olabileceğine yüreklilikle rahatsızlığın hiçbir bulgu bırakmaksızın tan bu hastalık, her iki cinste de görüldüğü göğüs germek gerekir. Karaciğer halde, kadınlardaki hastalık oranı daha yükortadan kalkması önemli bir özelliktir. fonksiyon testlerinin normal sonuç sek. Karaciğer yağlanmasma yol açan tek verdiği, ama karaciğerin alkolden etken alkol değildir kuşkusuz. Hayvansal Yanlış anlaşılmasın etkilendiği bir aşama vardır: "Karaciğer proteinden (et, süt, peynir, yoğurt, Bir noktanın yanlış anlaşılmamasını istiyoyağlanması". Yağlanan karaciğerde, yumurta) yoksun beslenme; fosfor, rum. Bu hastalıklar her iki cinste de görülen karaciğerin biraz büyümesinden başka karbontetraklorür gibi maddelerle hastalıklardır. Ancak, ba/iları erkeklerde, babelirti yoktur. Ancak önlem alınmadığı zehirlenme, yüksek dozlarda /ıları kadınlarda daha çok gorulur, o kadar. zaman karaciğerin yağlanmasının sonu kortikosteroit alımı, damar yolu ile yüksek Yoksa, "koroner yetmezliği" erkek hastahğı siroza kadar uzanır. Onlemlerin başında dozda ya da tarihi geçmiş tetrasiklin değildir, "safrakesesi yangısı"nın da kadın hasyağlanmaya yol açan etkonin ortadan alımı, kötü beslenme, aşırı şişmanlık gibi tahğı olmadığı gibi... kaldırılması gelir. Konumuzda olduğu nedenlerden de karaciğer yağlanması Hangi hastalıkiara karşı daha dikkatli olmagibi, alkolün bırakılması yağlanmayı olabilir. İçkiyi fazlaca sevenlerin de mız gercktıği amacına yönelik bazı bilgileri akortadan kaldırır, karaciğer bütünüyle eski dikkatlerine sunulur. D tarmayı sürdüreceğiz. U Romatizmal hastalıklar Karaciğer yağlanmasma dikkat avutumayalım. O henüz hıçbır şey bilmiyor. Ya da biliyor ama biz onun neyi bildiğini bilmiyoruz. Nasıl öğrendiğini bilmiyoruz. Çoğu kez yanlış şeyler öğrenebileceğini aklımızda tutalım. Hiç unutmayalım ki, bu dönemin izleri hayat boyu sürebilir. Kızımız çocukluktan çıkıyor, kadın olmaya adım atıyor. Bu aşamada bilgisizlik, yanlış bilgiler onu bedenindekı gelışmelerden ürkütebilir, korkutabılır, utandırabilir. Kızımızın kadın oluşundan ürkmemesi için, korkmaması için, utanmaması için onunla biz konuşalım. Erkenden konuşalım kızımıza göğüslerinin neden büyüdüğünü anlatalım, "regl olmanın" ne demek olduğunu anlatalım, büyümenin, kadın olmaya başlamanın ne demek olduğunu anlatalım. Arkadaşça konuşalım, dostça konuşalım, bütün bunları daha once yaşamış olan bizlerle, bundan sonra yaşayacak olan kızımız arasındaki sevgi dolu, saygı dolu bırlikteliği güçlendirelim. Kızımızı destekleyelim, yalnız olmadığını anlatalım. Nice yanlışın bunların yapılmamasından doğduğunu bir bilsek... D 22