Katalog

I o i ABD dış politikası daha da tek yanlı olacaktır merikan politikasında ılımlı liberalizmin en ileri temsilcilerinden biri olarak bilinen; insan haklan, eşit haklar, silahsızlanma savunucusu Carter yönetiminin Dışişleri Bakanı Cyrus Vance, şimdi New York'ta avukathk ve danışmanlık yaptığı "Slmpson Thatcher and Bartlett" şirketindeki bürosunda, gelecek seçimlerde bir Demokrat Parti iktidarından ve tekrar hükümet kadrolarında yer almaktan utnutlu, bekliyor. Vance'ın geleceğe dair iyimserliğini, bir ölçüde de Amerika'da son yıllarda ılımlı dahi olsa liberal kalmamn zorluklarını izlemek mUmkün. Bunun farkındaymışçasına gülerek şakayla cevap veriyor: "Amerika'nın geleceğinden hâlâ uıtıutlınurn, herkes iki yıl içinde Reagan iktidarının >ol açtıgı (ehlikelerin farkına varacak." Ciddileşerek ezberinden okurmuşçasına başlıyor: "Demokrasilerdc insanlar arasında deği>ik goruşler ve bunların yaşatılması için yeterli ortam vardır." Burada sözünü kesip "Valni7 sizin demokrasinizde muhalefeli işilmek çok zor. Haksız mıyım?" dediğimizde yeniden gülümsüyor ve hızla cevaplandırıyor: "Ama muhalefet mevcut. Tabii konuların ne denli ciddi olduguna baglı, örnegin Orta Amerika'ya bir işgal olasılıgı gibi bir mesele söz konusu oldugunda ve bunun ciddiyetinin farkına varıldıgında geniş bir muhalefel olacaktır." Daha önceki gorüşmelerimden edindigim izleniıri, Amerikan muhafazakflrları arasında yaygın olan görüş, eğer Reagan bir yeri işgal etmeye karar verir de iiç giin içinde ka/anırsa lüm Amerikan halkının arkasında olacagı şeklindeydi. Libva'da olanlar, gerçi işgal söz konusu degildi ama, deslek açısından bu önermeyi dogrular nitelikte değil miydi sizce? Bu konudaki göruşleri biliyorum ve hiçbir zaman onlara katılmadım. Amerikan Devlet Baikanının bir ülkeyi işgal ederek üv günde kazanması durumunda, halkın onu destekleyeceği fikri yanlıştır. Libya'da durum, feıhetmek amacıyla hareket eden askerlerin işgalinden farklı bir durumdu, fakat bu, Libya'nın bombalanmasından yana olduğum anlamına gelmez. Aksine, tümüyle karşıyım. Arada önemli bir fark var. Soruna ilişkin olarak şunu söylemeliyim: Başkanı ilk başta destekler gibi Niçin bu anlattıklannıı görünen tepkiler dahü ileride sizin de göreceğiniz gibi zaman içinde sorgulanacak ve dognıltusunaa Demokratlarolayı destekleyenlerin sayısı azalacaktır. Ni ' dan gtiçlii bir ses çıkmıyor? karagua olayı da böyle... Çıkacak. Çok yakında, haziranın ilk Nikaragua'yı işgal etmeye kalkarlarsa, haftası seçimlere ilk hazırlık olarak Demoksanıyorum çok büyük bir muhalefetle kar ratlar bir dış politika eleştirisi açıklaması şılaşırlar. Ben bu kelimeyi orda burda kul yapacaklar. lanmaktan kaçınırım ve çok^ dikkatle Amerikan dış politikasınkullanmm. O nedenle şimdi tekrar ediyo da giltikçe daha belirginleşen rum, böyle bir durumda bUyük bir çoğun tek yanlı çizginin yine muhafaluk karşı çıkacaktır. zakariann belirtdti gibi sUper Carter'ın Dışişleri Bakanı Cyrus Vance: A ABD'de herkesin "gerçek demokrat" olarak nitelediği Cyrus Vance, Vietnam Savaşı'm . desteklemiş olmasına karşın, sonradan sürdürdüğü barış çabalarıyla "gerçek demokraf'lık unvanını hâlâ koruyor Cynıs Vance kimdir? ^r "w ayatımn en heyecanh l ^ J deneyimlerinden birini M ğ Türkiye ile Yunanistan •JL. JL. arasında başlamak üzere olan 1967 savasını önlemek olarak nitelendiren Cyrus Vance ABD'de herkesin "geçek demokrat" diye parmağıyla işaret ettiği devlet adamlarından. 1968'de ABD'nin Vietnam savaşına girişini desteklemiş olmasına rağmen, sonradan sürdürdüğü barış çabalanndan Otiirii "gerçek demokratlık" unvanını hiç kaybetmemiş. Carter'ın "Cy" diye çağırdığı Dışişleri Bakanı, 1917 doğumlu. önce ekonomi sonra da hukuk okuyarak Yale Üniversitesi'nden mezun olmuş. Johnson'ın "barış güvercini" olarak nitelendirdiği Vance, önce 1967'de Detroit'te çıkan ayaklanmalarda "başkanın gözlemcisi" olarak arabuluculuk yapıyor. Ardından 1967'de Türkiye Yunanistan arasındaki gerginliğin hat safhasına ulaştığı dunemde savaşı engellemekle görevlendiriliyor. Vance Yunan askerini adadan çekilmeye ikna ediyor. 1968'de ve 1969'da Parıs'te Vietnam barış görüşmelerini sürdürmekte "ikinci adam" olarak uzlaşma görevini başarıyla tamamlıyor, Vance Washington'dan ayrı kaldığı dönemlerde New York'a dönerek avukathk ve danışmanlık işlerini sürdürmekte. Görüşmemiz sırasında bir daha Washıngton'a dönmeye niyetli olup olmadığım sorduğumuzda eğer uygun bulunur da sorulursa her zaman göreve dönmeye hazır olduğunu söyleyerek, fVashington'u özlemeye başladığını vurguluyor. giiç olmanın gerektirdigi bir zorunluluk oldugu gorüşiine katılıyor musunuz? Dış politikada gittikçe daha çok tek yanlı olunduğu doğrudur. özellikle daha önceki yönetimlerle karşılaştmlırsa, sanınm tek yanlılık, gerektirdigi tartışma yapılmadan izlenmektedir. ÜçüncU, ya da gelişmekte olan dünyanın sorunlarına gittikçe daha az duyarlı hale gelinmektedir. Carter yönetimi sırasında biz, özellikle Afrika'da ken dini gösteren özgürlük hareketlerine destek olarak ÜçüncU Dunya'nın sorunlarına duyarlı olmaya çalıştık. Bu bizim için çok önemli bir politikaydı. Reagan yönetimi askeri güç kullanmakta da Carter yönetiminden çok farklı bir çizgi izlemektedir. örneğin Grenada'nın işgali... Böyle bir girişimde bulunulması gcrekmiyordu. Bizım yönetimımizde böyle bir şeyin İcesinliklc gerçekleşmeyeceğinden yuzde yüz eminim. Libya'ya düzenlenen saldırı da böyle. Bir kısıtlama, ambargo uygulanabilirdi. Ancak bombalama gerekmiyordu. Bu, bizim terorizme karşı daha az duyarlı olduğumuz anlamına gelmiyor. Ancak bombalamanın Kaddafi'nin durumunu sarsacağına inanmanın yanlış olduğunu düşünüyorum. Aksine, onun durumunu güçlendirmekten başka bir şey olfhayabilirdi. NATO müttefiklerimiz arasında bölücü bir girişimdi. Kanımca böyle bir girişimde bulunmadan önce çok daha fazla danışma yapılmalıydı. Bu nedenle karantinanın ya da kısıtlamamn yararlı olacağı kanısındayım. Diğer önemli bir nokta, Arap dünyasında olan yerimizi kaybetmemizc yol açmasıdır. Hem lsrail, hem de Arap dünyasıyla ilişki içinde kalınabileceğine ve bu durumun 6