Katalog

Resimle uğraşıyorum. Okuldayken piyanoya başlamıştım ama sürdüremedim. Bale hem birçok sanat dalıyla ılgili, henı de bu yan dallarla uğraşmayı engelleyen bır sanat. Ama şimdi göruyorum ki, ne pahasına olursa olsun yan dalları da ihmal etmemek gerek. Şımdı öğrencilerimi de buna zorluyorum. Bale nedir, bale sanatçısı kimdir? Bale, muzikdansvücut uyumu ve hareketidir. Bale sanatçısı ise, dünyanın her yerinde, çok genç yaşta kendısine aşırı yüklenilen ve çok yıpranıp çabuk tukenen kişidir. llk yurtdısına çıkışımz ne zaman ve nasıl oldu? Konservatuvardan me/un olunca, hocalarım armağan olarak benı Londra'ya götürdüler. Hem de kendı arabalarıyla. Dame Ninelte de Valois buradan hocamdı. Bana orada da el attı ve Moller'e götürdü. Ben öyle sahne, stüdyo fılan görmedim hayatımda. Heyecandan öleceğımı sandını. 18 yaşını bıle doldurmamış bır Turk dansçısının, tngilu Kraliyet Balesi'nin 56 priması arasında eğitilmesı büyük şans. Ben bu şansı lyı kullandım Orada balerınlerın yüruyuşlerınden ycmek yemelerine kadar her şeyi öğrenmeye çalıştım. Evet, çok düzenli bır yaşam istiyor bu sanat. Benim çocukluğum sevgi dolu, mutlu bir anne babanın sıcak ilgisi içinde ve komplekssiz geçti. Konservatuvarda analı babalı iki cocuktuk yalnızca. Benim babam okula geldiğinde bütün arkadaşlarımın "baba" dıyerek babama koştuklarım bugün de ürpererek hatırlarım P Şimdilik dünyanız nasıl bir dünya? Çok güzel bir dünyam var. lşimi evime hiç taşımam. Babamın evinde ben o evin kızı, kendi evimde oğlumun annesıyim, balerin değil. Ev çok güzel bir şey, aile çok kutsal. Doku7 yıllık evlilikten sonra, eşinizden bale için mi ayrıldınız? • Hayır, anlaşamadığımızdan ayrıldık. Evlilik, bırbırinın şahsıyetinı satın almamak şartıyla çok güzel. Aynı yönebakarak, aynı doğrultuda el ele yıirüyen iki ınsan çok güzel. Evlilik balayı değildir ve birlıkte göğüs gerilmesı gereken bir yığın güçlüklerle doludur. Bence evlilik A'dan değil, Z'den başlaması gereken bır kurumdur. Tadı da ancak ondan sonra gelir. Aksini düşünmek, yemeğin başında tatlıyı yiyıp mideyi bozmaya benzer. Yasamının büyük böliıLondra ilk yurtdısına çıkış olmuş ve her yıl sürmuş. Tabii Londra'nın ardından da mıinu ayak parmaklarının yıllaı boyunca tüm ötekı ülkeler gelmiş. ucunda geçiren bir balerin olaYalnızca Çin ve Avustralya Company'lerinı rak, normal yaşamınızda yerinde görmemiş. öğrenmeyi çok seven bır yururken neler hissediyorsunuz? Yani bizler gibi yuriırken? Düşecekmışım duygusuna kapılıyorum ve biraz zor oluyor. En rahat partneriniz kira? Oytun Turfanda. Çünkü partnerle müziği aynı anda hissetmek, yanlışı aynı anda farketmek şart. Biz Oytun'la öyleyiz. lkimiz, iki kişi gibi değil, tek kışi olarak dansederiz Aynı anda nefes alırız dansederken. Oytun, benim sırtımdaki damarlann atışından, yapacağım hareketi anladığını söyler hep. Sahnede neler olabilir dansederken? Pabucunun belı kınlabılır, ayağını/ kayabilir, partnerın kolu boşalabılir, salıselik beyin durgunlukları, anlık adale sertlıklerı olabilir, şef seni havada unutabilir, insan olduğu ıçin, dünyanın neresindc öğrekıyafetinin arkası tamamen açılabilir. nilecek ne varsa öğrenmeye gıtmış. fcn son, Sizin bıınlardan hangisi iki buçuk yıl önce de Moskova'ya gidıp bır yıl çahşmış ve "Hocaların Hocası" olarak basınıza geldi? Hemen hatırladıklarımı anlatayım. Turkiye'ye dönmüş... Bir keresinde kramp gırdi bacağıma, bır Bale nasıl bir sanat, keresinde Oytun'un kolundaki danteller Meriç Sumen? Bazı guclukleri benim agraflarıma takıldı. Aklımı kaybevardır muhakkak? diyorum sandım. Bir partnerimin topuğu Bale çok özverı isteyen bir sanat. takıldı. O sırada beni havaya kaldırmıştı. Hayatı götüren, göçüren bir sanat. Bale, Zorlasa beli kırılacak. Pat diye üst üste duştüm yaşamını ona verirsen çok güzel. Zaten tük. O anda çok hafif bir "ah" çıkıyor giızcl olan da bu değil mi? Müthiş bir sinir ağzınızdan o kadar... Ruvveti, soğukkannlık, gtlven şart bale sanatçısında. Ve tabii, dayanma gücü. Konuşmamızın sonlarında sözü Türk Çünkü parmağının ucundan beynine kadar Balesi'ne getiriyoruz. "Benim ölçülerime her an meşgulsün dans boyunca. Çocukluk, göre bir Türk Balesi henüz yok, dışarıda da genç kızlık, analık, kadınlık duygularına bizim balemız konuşulmuyor, çünkü önce bile zaman zaman gem vurmak gerekiyor. Turk Balesi'nin yurtdısına çıkması şart" Bunları nasıl orneklersiniz? diye anlatıyor Meriç Sümen. Sonra, ken Çok basıt sekilde. Çocuksun, oyna dısinın yabancı sahnelerde normal düzeymak istersin. Ama söylenen söz hep oyna de danseden bir konuk sanatçı olduğunu, ma, pencereden bakma, ayağın artık buna doyduğunu, yurt turnelerine çıkburkulabilir, üşürsün. Genç kızsın, herkes mada hâlâ sıkıntı çektiklerini, bir balerock'n roll yapsın, sen seyretmekle yetın, opera kitabının bile basılmamış olduğunu, dansetmck ıçın kudursan da. tek sanatçıyı yurtdısına göndermekte bıle Kadınsın, ama bazan kadın bile değilsin. bir ytğın engeller olduğunu anlatıyor. Ana olmak istersin, bale çocuğundan önce Yabancı sahnelerde dansetmenin elbette zor gelır, bunu hatırlatırlar. Valois, bozulurum olduğunu söylüyor ve "Ortada sen dansediye doğum yapmama ı/ın vermedi. Ancak dersin, sana eşlik edenler seyrederler ve otuzundan sonra bu iznı koparabildim. bunu hissedersin, kolay olmaz" diyor. Sonra da eklıyor: "Ama bir kolaylığı var Oglunu/un baleyi ieçmesini... Katıyyen ıstemem. Çuııkü erkek dans dır, sahnede eseri oynarsın, hangi tnilletten cının sorunları daha fazladıı bizdc Onun olduğunuz önemli değildir." Yine dc bir yurtdışı turne da aynı sıkıntıları çekmesını ıstemıyorum. Ayrıca çok yorgun olduğum için kendımın düşunemez misinlz? İyi bir Türk topluluğuyla, Yugoslavyanı sıra oğlumu da taşıyabileceğimi sanya'dan başlayıp ötelere giden bir turne yapmıyorum. mayı çok isterdim. Ama neyle ve nasıl Tum bu anlattıklarınızolacak bu? Çünkü Avrupa turizm büroladan, balenin ancak rahat ve rımızın duvarlarında hâlâ camı dıbindekı huzurlu bir ortamda çok iyi şalvarlı kuların posterleri var... U sonuçlar verebilecegi anlasılıyor. 3 3 o ia Büyüdü bu kadar oldu. armağının ucundan beynine kadar her an meşgulsün dans boyunca. Genç kızlık, analık, kadınlık duygularına bile zaman zaman gem vurmak gerekiyor. Beni görünce "Babaaaa... diyor... MiUi Eğitim Gençltk ve Spor Bakanı Metin Emiroğlu, YÖK Başkanı thsan Doğramacı ve Ankara Üniversitesi Rektörü Tank Somer. (Fotoğrajlar: RIZA EZERJ