Katalog

Saldırı tam bir sürpriz oldu. ABD Deniz Kuvvetleri kaynaklarına göre, saldırıdan bir gün önce Altıncı Filo'yu arayan Sovyet gemileri Trablus ve Malta'dan denize açıldı. Moskova bir şeyler olacağından kuşkulanmış mıydı? Pazartesi sabahı erken saatlerde Amerikan gemileri kendilerini izleyen Sovyet gemılerinden sıyrılmayı başardı. O gün boyunca Sovyet gemileri Amerikan gemilerini bulamadı. Bu atlatma daha önce de görülmüştü. Geçen yaz Atlantik'te üç Amerikan savaş filosu Sovyet gözetiminden kurtulmayı başarmıştı. Flll bombardmm uçagı Saldırıdan on dakika kadar önce, Amerikan uçaklarında dinlenen Libya hava savunma istasyonları, aralarında, radar ekranlarında bazı şaşırtıcı sinyaller görüldüğünden söz etmeye başladılar. Altıncı Filo'nun anti radar önlemleri devreye girmişti. Libyalılann bir saldırı beklemedikleri anlaşılıyordu. Saldırının başlamasından birkaç saat önce Kaddafi bir Italyan gazeteci:>ine "Libya ile ABD arasında bir sonın yoktur" diyordu. Amerikan uçakları hedeflerine ulaştığında hem Trablus'ta, hem de Bingazi'de sokak lambaları yanmıyordu. Bir Amerikalı pilot, baskından sonraki basın ABD uçak gemUerindtn havalanan F14 (üsttoplantısında, "Hedefleri olanca açıklıgıyla te) ve F/A1S (altta) taarruı uçakları. görebiliyorduk" diyordu. Saldırı, Washington saatiylc akşam yedide başladı. Weinberger ve Crowe televizyon seyrcdiyordu. Trablus'tan gelen canlı bir yayında muhabir: "Btırada savaş var... Alçaktan uçaklar uçuyor... lzleme mermileri onları yakalamaya çalışıyor. Kimin kiminle savaştıgını bilmiyoruz" diyordu. Weinberger ve Crowe ne olup bittiğini bilen birkaç kişi arasındaydı. Trablus üzerinde lazer ışınları G ecenm karanlığa, aea hızından hızlt glden F111 uçaklan, Oatelik şkjöetil bir uçaksavar atesi attında, hedete nasıl laabet kaydedlyoriar? Hedeher de ya küçük birtakım blnalar ya da yan yana yerde sıraJı uçaklar Bu sorunun cevabt şu. Artık bir vldeo oyunu kadar basittesmia elektronlk yöntamlehe. £we«W hafta. Slrto Körtezl'nde kuUanrian uçaklar, F111 'lerin biraz daha gellaklnleriydl. Oellaklnltk, uçağa ektenen elektronlk aygıtlarda. Bunlara "hedat bulucu" anlamına gelen PAVE TACK dentyor. Ford Havacıhk ve Habertesme Şlrketl taratmdan Amerikan Hava Kuvvetleri'ne altı yıl kadar önce verilmlş. Hedet bulucutar, uçağın altında, gövdede bombalann yerteatirildlği kıama takriıyor. Pllot da bu aygtt aayealnde, çok tuzla uçarken v» karanlıkta bUe hedeH kolayca oulabllfyor. Şöyle Ubya kıyılanndan 30 mll kadar açıktayken, püotun yanmda oturan ve bu elektronlk aygıtlan kullanan görevUnln 1*1 baalıyor. Aygıtlar, uçağın gövdeal Içlndekl yuvadan asağı doğru IndtrtUyor ve meydana çıkıyor. Ufku taramaya baslryor elektronlk göz. önoa radarla, sonra da kızMtoal totoğraf çeken maklnelerte. Yerdekl butun yapılann aynntılı reslmleri çeklllyor. Bunlar, uçağın komuta panellnde bulunan bir ekrana yanaıyor. OöravHler ekrandakl göruntude neye bakacaklannı blllyoriar. Ingittere'den havalanmadan önce, hedeflerin laVhbarat uydulanyla çekllmlş reslmleri incelenmla. Aynca F111'ln btlglaayaılanna, heöete lllşkln butün blkjller da konmuş. Hedefe 90 aanlye var. Uçak 150 metn (500 faet) yükaekte uçuyor ve 600 mll hızla gkJtyor. OdrevK, aradtğı hedefln göruntusunu ekranda aaptryor. Ve bir lazer huzmeslni görüntunün uzenne yönelUyor. Bu, "hedet saptama", uçağın bttglaayanna hedetin tam menzlllnl veriyor bu ijhmle. Hedete 60 aantye var. Oörevtl, pllota, bikjlaayarm hedet üzerinde ••killtlenmla okJuğunu" bUdtriyor. Pllot, bir duğrmye basıyor ve bomba atma makanizmaamı bHgiaayara devndfyor. Uçak hedete yaMasırkan bombalar "kontrollu duauş" denen bkfknda, hedete btrakıtıyor. PHot ahlan bombanm etkislnden uçağı kurtarmak Içln dertıal yukaaUyor ve 360 metreye (1200 feet) çıkıveriyor. Uçak tırmanırken bile, altındakl ehktronlk göz hedefi gözlemeyi aurdüruyor. Aygrt, 360 derece kendl eksenl atratmda dönebllmekte. HarekĞtta F11Vler yanm ton kadar bomba kullandı. Bombalar da aynen elektronlk göz kadar marifetllydl. Bombanm ucunda lazer laınına hassas bir aygıt yer alıyordu. Aynca blkjlaayar ve oynayabllen kanatlar da vardı bombada. Kanatlar, bombanm dengell btçlmde hareketml aağjamak tçindi Bombanm ucundakl hasaas göz, hedeften yanaıyan lazer ışınına "gözünü dlker" ve rotayı buna göre saptar. Oynayabllen kanatlar /ae bombanm dOsniesı sırasında köçuk yön duzeltmeleri yapar. Her F111 uçağı dağlalk frekansta lazer ışını salar ve bu özet frekanaı artcak kendl bombalan ••tarkedv." Yerçeklmlne uyumlu olarak atılabilen bu haaaaa bombalar Vletnam Savaşı sırasında da kuHanılıyordu. Ama daha baslttller. Slrte Körfezl harekâtmda kullanılan Paveway II tipl bombalar, Harpoon tuzeleri İle HARM fuzelertyle karsılastınldığında, daha az haaaaa aaytlıyor TIME dergltl (28 N İ M n f M f l ) Libya radarları etkisiz kalınca Bombardıman başlamadan birkaç dakika önce Deniz Kuvvetlerine bağlı uçaklar Libya uçaksavar savunmasına karşı füze saldırısına geçmişti. Yerden 60 metre yüksekten uçan A7'ler ve F/A18'ler, Libya radarının kendilerini saptayabilmesi için kasten 150 metreye yükseldiler. Elcktronik aygıtlan Libya radarının kendilerine ulaştığını saptayınca, radar yayınlarını izleyecek şekilde imal edilen Shrikc ve HARM füzelerini ateşlediler. Bu taktik etkili oldu. A6'lann hücumu sırasında Libya füze bataryalanndan birinin komutanının, "Radanm çalışmıyor" diye yakındığı dinlendi. Bingazi yakınındaki Benina hava UssünU savunan SAM bataryasına ateş açması emredildiğinde komutanı şu yanıtı verdı: "işlemiyor, çalışmıyor, yapamıyorum." Hava üssündeki Mig23'ler havalanamadı. Trablus Mig'lerin havalanrhasını emrettiğinde, Us komutanı hararetü bir konuşma sırasında üs sün görev yapamaz hale geldiğini söyledi. Daha sonra Amerikan keşif uçakları en az 4 Mig23 uçağının yerde tahrip edilmiş olduğunu saptadı. Libyalılar, Bingazi'de yoğun bir uçaksavar ateşı açmayı başardılar. Altıncı Fılo Komutanı Amiral Kelso, daha sonra "Çok çeşilli fÜMlcrie ve uçaksavar silahlanyla iizerimize geldiler" diyordu. FIII'ler Trablus'a yaklaşırken, Italya'nın ON BİRDAKİKALIK HAVA SALDIRISI A7'ler ve F/A18"ler I Libya radarlanna Shrıke ve HARM flUelerıyle saldırdılar. ABD uçak gemilermdcn havalanan laarruz uçakları grubu: F14'lcr ve I/A18'ler ABD uçak getnilerinın arajtırma ve yardım helıkopterlerı ^gf^3^) Lampedusa adasındaki bir Amerikan ussün den verilen elektronik işaretler uyarınca sıra ya girdiler. (Libya savaş gemilerinin ertesi gün Lampedusa'dakı üsse basarısız bir füze saldırısı düzenlenıelerinin nedeni buydu.) Ameri kan uçakları Libya radarlarının gerisine sız dılar ve önceden belirlenen hedeflerine ulaş tılar. Libya radarı nihayet onlan yakaladığın da FIH'ler deniz kuvvetleri uçaklarına sinyal gönderdiler. Onlar da Libya radarlarını işle mez hale getiren önlemleri aldılar. Yine de Amerikan uçaklarını Trablus'ta kötü bir sürpriz bekliyordu. Aziziye Kışlası çevresine ycrlestirilmiş olan Sovyet yapısı, modası geçmiş ZSU23 uçaksavar bataryaları, FIK uçaklarından biri bu bataryaların açtığı ateş • le vuruldu. Pilot ve silah subayı patlamadan önce uçağı deniz üzerine ulaştırmaya çalıştılar, ama uçak infilak ederek kıyırun 15 km açı ğında denize düştü. Hesaplanmayan sonuçlar Baskın sırasında Fransız Elçiliği'nin de isabet aldığı haberi Washington'a ulaştığında, VVeınberger önce inanamadı. Basın mensuplanna "Buna Imkan yok" dedi. Ne var ki Weinberger yanıhyordu. Elçilik hasar görmüş çevresindeki konutlar da ağır bir şekilde isa bet almıştı. Birçok kışinin öldüğü ve yaralan dığı konutlarda, Kaddafi'ye muhalif olmala rı olasıhğı yüksek, varlıklı aileler oturmaktaydı. Pentagon yetkilileri bu alana ne kadar bomba düştuğünü ve neden düştüğünü bilmiyordu. Teorilerden biri vurulan FIU'in bomba larından birinin uçaktan kurtularak buray? düşmUş olabileceği idi. Amerikan yetkilileri, nedeni ne olursa olsun, bu olayın istenmeyen bir sonuç olduğunu vurguluyorlardı. Böylesi bir trajedinin meydana gelmemes için çeşitli önlemler alınmıştı. Uçaklara verilen kesin talimata göre hedefler hem radar, hem de kızılötesi ışınlarla çalışan dürbünlerlc saptanmadan ateş açılmayacaktı. Nitekim ha rekâta katılan 18 adet F111 uçağından beşi vc 14 adet A6'dan ikisi, hedeflerini her iki ni şan alma sistemiyle göremediklerı için bom balannı bırakmadan dönduler. Aziziye Kışlası'na saldıran altı uçaktan ikisi bombalannı kullanamayan uçaklardandı. Albay Kaddafi belki de hayatını buna borçluydu.D Ikı 1 2 t kuınanda ve komrol uçaSı rafından vurulus I 11 l i e r 150 ın.ite " ^ '•*»> kto !,ı/eı ı>ııuvl>< " l ı e d t çevreyıı sıvıT^Tyfc; Iduruldu // Bab e! A/ı/ıye Kışlası ve Muanımcr Kaddarı'nın çadırı 11