Katalog

Alberto Moravia'mn "Aylaklar" adlı romanı, İtalya'da 57 yıl sonra yeniden yayımlandı. Yapıtlarıyla çağımızın ortak duygularını irdeleyen Moravia, "Le Monde" gazetesinin sorularına verdiği yanıtlarda eserlerinin kaynaklarını açıklıyor. insan olmasından dolayı ilgi duymaya başlamamla aynı döneme raslaması ilginçtir. Demek istediğim, kadın, en azından ttalya'da toplumla bütünleşmiş değil, bir grup kadın toplumun kenarında yaşıyor. Aslında, kadının Unlü çekiciliğinin bu olduğunu sanıyorum. Kadın, erkek gibi toplumsal bütünün içinde değil; tümüyle toplumsal, tümüyle yararlı değil. Toplumun biraz dışında, toplumla bütunleşmemiş ve yararsız. tşte, çoğunlukla kadınların durumu böyle, Moravia'mn çocukluğu uyumsuı btraile ortamında özellikle burjuvazide, orta sınıfta. lşçi sınıfında ve ağtr hastahklarla geçli Babaa içint kapantk bir kadın her zaman çalışır. Kurtulmuş, özgür deInsandı, annesi ise kendine yeniyeni sevgllller bulu ğildir, yabanılca sömürülür; gene de görevi çayordu, lışmaktır. Burjuva kadını çoğunlukla çalışmaz. O zamansa, sözünü ettiğim yabanıllık ortaya NUR NİRVEN • çıkar. Bu, ikincil kisiliktir; ussal değildir, ya Otuz yaşınıza gelmeden önce, ge/egeni rarlı değildir, ancak, doğaldır. Dogdugunuz 1907'den beri yaşadıgınız mizin çevresinde, Afrika'dan Mogolistan'a, Amerika'dan Japonya'ya kadar yaptıgını/ ve Roma kenti, birçok yapıtınızda yalın bir arka sık sık yinclediginiz gv/ileriniz bir kaçış mı, diizlem oluşturuyor. Roma'nın sizi nasıl etkilediginden söz eder misiniz? yoksa yenl gerçekler arayısı mı? ltalya, dünyanın en eski krallarının Ul Her zaman gezdim. Çin'e ilk kez 1936'da, kesidir; ttalyan hümanizmini egemen kılan bu Amerika'ya I935'te gittiın. O dönemde bu, ttalya'daki faşiımden kaçma isteğiydi. Hemen krallıktır. Katolik kilisesinden gelen hem çok ardından Paris'e de gittim. Gezilerimin nede güçlii hem de çok güçsüz bir ışıltı da vardır. nini ise, ancak bundan sonra anladım. Söyleyecek iki nedenim var: 1) Giderek bütünleşen bir dünyada yaşıyoruz. Bu, Kore'dc ya da Küba'da geçen olaylan izlcmemek için hiçbir neden yok demektir. Izlemek içinse çok neden var. Söylediklerim, guzel söz söylemeye özenme ya da insancıllık gibi gelse bile, aslında öyle değil. italya'da olup 6 yaşında bir çocuk olan Alber her akşam arkadaşlan ile kahto Moravia'yı banyoda yıkayan veye giderdı Anne ise, her gün biten olayların, kimi küçük ayrımlarla uzak ülevin Polonyalı kâhyası, bir yan birbirınden üeğişık şapkalarını kclerdc de olup bittiğini göz ardı edemeyiz. dan da onu okşamaya başlar. takar, Mitsuko parfumune bulaBöyle bir bilince varmanın tek yolu, ne denli Bu çok çekingen ve içine kapa nır ve sokağa çıkardı. Aile kenyararlı olursa olsun, kitaplar ve söyleşiler denıK çocuğun ilk cinsel dürtüleri dine bir entelektüel hava ğil, ülkcleri gidip görerek bilgi edinmektir. duymasını sağlayan olay, daha vermeye çahşırdt. Baba hiç de Dünyadaki her ülkeye ilgi duyuyorum. sonraları "Itaatsızlık" romanın güzel ve başarılı olmayan Vene2) Biraz daha ayrıntılı vederiniyse, gezilerida dile getirllecektir. 10 yaşların dik resimleri yapar, anne de Pimin işimle ilgili olması. Ara sıra duraklarım, dayken bir gün, bir arkadaşının tigrillı romanları okurdu. tıkanmışımdır. O zaman geziye çıkma, yurtannesi, Alberto'yu ilk kez duKüçük Alberto'ya hiç durmadaklarından öpmüş ve ona gö dan örnek gösterilen bir arkadadışında bulunma süreci bu tıkanıkhğı gideriğüslerini okşatmıştı. yor. Döndüğümde, beni duraklatan sorunlar şı yazları Viareggio da Küçük bir çocukla sevişen or karşılaştıkları Soldati aılesinin artık ortadan kalkmış oluyor. Çok yararlı. Her ta yaşlı bir kadının romanını oğlu Mario idi. Marıo, terbiyeli zaman böyle olmuştur bu. Yüzyıllardan berı. okuyan ve bunun etkisinde ka ve akıllı bir çocuktu. Üstelik o Genç bir adama 'geziye çıkmalısın' denir. Flalan bu komşu hanım, çocuğun yazlardan bırinde boğulmakta ubert 'Bu adam geziye çıkmaiı' dememiş miygelecektekı yaşamında unuta olan bir çocuğu kurtararak bir di? Haklıydı! Bu adam geziye çıkmaiı. Ben de mayacağı bir anı malzemesi kahramanlık da yapmıştı. Albergeziye çıktım!.. to ya örnekgösterilençocuk ıleroluşturuyordu Siz, yarım yıı/yılı aşkın bir süırdir çağıAlberto Moravia ya da gerçek do Italyan yazınının en önemlı mız kadınının durumunu en iyi inceleyen, bir adı ile Alberto Plncherle, özya adlarından biri olan Mario Solttalyan, Avrupalı bir yazarsınız. Sık sık kenşam öyküsünü yazmaktan her dati'den başkası değıldi. dinizi bir kadının yerine kovarak islekkrini, en"Yazmaya başlayana dek zaman kaçınmıştır. Ama onunla 18 yıl birlikte yaşayan Dacia tüm çocukluğum bir karabagcllcnmclerini, parasal durumunu, uygarlıgıMaralnl, onun anlattığı anıları san gibi geçtl" derken Albermızı anlalıyorsunu/. nı bir kitapta toplamayı başardı. to Moravia haksız değildi Evet. Son yıllarda doksan dört yeni oyBaba Pincherle, bir mimardı ve herhalde. Babası bir nevrotlk idi kü yazdım. Her biri, bir kadının portresi. Tüçok çalışarak belli bir servet ve çevresındeki kişilerle ilişki münde kadın, kendini birinci kişi olarak anedinmıştı. Annegüzel, alımlı bir kurmakta güçluk çekıyordu. Bir latıyor. Kadınlarla öylesine ilgiliyim. Nedeni kadındı. Eskiden daktılograf ola kez oğlu Alberto'yu da her akdaldan dala konmam değil, öncelikle raslanrak çahşırdı ve geçmışinden son şam gittiği kahveye götürmüştısal, sonra da giderek bilinçii bir esin örgesi derece utanarak, mükemmel bir tü. Alberto, hayret ve üzüntü ile ararnam. Çünkü, varlığı bakımından kadına kentsoylu gıbı davranmaya özen onun orada saatler boyunca ağduyduğum ilgi, ttalya'daki feminist atılıma kogösterırdı. Ailenin diğer çocuk zını açmadan, bir yabancı gibi farı Adriana ve Elena adında ıkı oturduğunu görmüştü. Bir kereşut gelişti. Biliyorsunuz, feminizm ttalya'da abla ve sonraları Afrika'da öle sinde de özenle smokımni gıyeçok başarılı oldu. Kuşkusuz bu başarı, öteki cek olan Gaston adındaki bir er rek çıkıp gıtmişti. Ama yarım Avrupa ülkelerindekinden daha büyük. Çünkek kardeşten oluşu saat sonra bembeyaz bir yüzle kü burada kadının durumu, öteki ülkelerdeyordu. Roma'nın şık bir semtin geri dönmüştü. Cebınde buldukinden daha kötü. Böyle olduğu için de olasıde, güllii duvar kâğıtlan ile be ğu bir davetiyo ile bir baloya gitlıkla daha derin bilinçlenildi. zeli bir evde otururlardı. Baba mişti, ama tarihln geçen yıla ait Bu feminist akımın, kadma, yarı yabanıl bir Yazmak, şeytanın bir mucizesi! le, giinabkâr bir kadının öyküsüydii!.. Aslında, tanıma ile bilgi edinme arasın daki ayrımı anlatayım. Bir örnek vereyim: Kü çük bir çocuk evinde emekleyerek o nesnedeı bu nesneye gidiyor. Iskemlelerin ve masalarıı arasından geçerek bahçeye kadar süzülüyoı Bu, tanımadır. Aynı çocuk, iki yıl sonra "P karşısında; buysa bilgi edinmedir. Biz, bilgi nin içindeyiz, çok can sıkıct bir TV, radyo ger çeğinin içindeyiz. Ancak, tanımanın içine pcl giremiyoruz. Bilgi yıkıcıdır; bir acı olan tanı maysa, yıkma isteğine götürmcz. La Cosa (Şey) adlı kltabınızda sevicilil ve hayvanlaria sevişmeyi örneklediniz. Bu 'şey nedir? Bu ışıltı çok güçlUdür, çünkü çok yönlüdür; 'Şey', bir gerçeği dolaylı yoldan, yumu çok güçsüzdür, çünkü hümanizm tümüyle top şatarak söyleme biçimidir. Bir 'dava'dır, bi ateşine tutulmaktadır. Başka bir noktanın da 'mil'dir. Bir varlığın çevresinde dönse bile, baş aitını çizmek istiyorum: ttalya'da birincil lıbaşına cinsellik ya da varlık değildir. Ve bi önemde bir kent yoktur. Eskiden her kenti, kü anda var olur. örneğin, 'şey', Dreyfus davas çük bir devletin başkentiydi. Başka türlü söy ya da Hidrojen bombası olabilir... Kitaptak lersek, her kent kendi kültürünü sürdürdü. öykülere gelince, öykülerimdeki kadınların he ttalya'da hiçbir kente, Londra ya da Paris gibi biri cinselliği anlatıyor. Cinsellik burada, o ol ulusal merkez denilemezdi. Roma'da gelenek maksızın öykünün yazılamayacağı bir nesnc sel kültür çok yoksuldu; Kilise, kentin kültü Edgar Poe'nun böceği gibi vazgeçilemez ve ay rünü eziyordu. Yazın, hemen hemen yoktu; nı zamanda anlamsız. Fransa daki yayıncım plastik sanatlara gelince, kimse tarafından ko bu öyküleri Anatomik öyküler olarak adlan runmadı. Sanatçılar dış ülkelere göç ettiler. dırsın istedim. Ancak, o istcmedi, yazık oldu Günümüz yazarlarına gelince, hemen hemen Alberto Moravia, 'Şey'deki en giizel öy tümü tasradan Roma'ya geliyor. Benim dışım kü, bence dişi cinsin şeytanlığı öyküsü. Şeyta da çok az sayıda yazar Roma asıllı. Romalı bü nın yapıtlannıza bu denli gec girmesine şaşi' yük ad, Belli'dir. Çoğunda papaları yerdiği üç labilir... Ancak, yıllar geçlikçe, şeylanın biitiiı bin sone yazan ve 19. yüzyıl Roma'sını saldır yönlcrini verdiginizi anladım. Kıllı ve sivri ku ganca anlatan ozan. Belli'den sonra günümü laklar, aleşten gözler, giimuş saplı abanoz bas 7ün Romalı yazarlarına geliyoruz. Arada baş (on, abartılmış topallama ve yaşama a\ bir sıka Romalı yazar yok. ölümsüz kentin kültü rıtifla cidlayan genç kahkaha!.. rü yoktur. Evet!.. Evet!.. (gülüyor). Faust'un öykü Bir gun, 'Sanat tanımaktır,geri kalan sünü ve yaşını biliyorsunuz. Şeytan her zamar bilgidir' demistiniz. Ve LAngelo delli'lnforma bir mucize bekler; Tanrı dünyayı, şeytan muzione (Bilgi Meleği) adlı tiyalronuz ilk kez ge cizeyi yarattı. Ve yazmak nedir? Şeytanın biı çen ilkyazda Spolele Şenliğinde oynandı. Özel mucizesi! • olduğunu ayrımsayamamıştı. Anne ise, kocasının berbat ettiği davetler düzenlemekten bıkınca kendine bir sevgili edinmişti. Gülünç adamın biriydi o da... Kendi kabuğuna çekilmiş olarak geçirilen bir çocukluk içinde Alberto'nun tek kaynağı halası Amella Rossalll idi. iki oğlunu antıfaşıst savaş larda yıtiren hala, çocuğa karşı gerçek bir sevgi duyuyordu. Dacia Maralnı'nin görüsüne göre Alberto Moravia annesine karşı duyarlı bir aşk beslerdi, ama bunu kabul etmekten her zaman kaçınırdı. Bu karşılıksız sevgiydi belki de Moravia'mn cinsellığe karşı endişe ve hüzün dolu bir bakış edinmeslnln nedeni. Ve belki de bu normalanormal anılarla dolu çocukluktu, bu eşsiz yazann doğmasına neden. n Dacia Maraını 18 yılını birlikte geçirdiği Alberto Moravia'yı anlatan bir kitap yazdı GençAlberto'nunacıları Alberto Moravia 2 8 Kasım 19O7'de Roma'da doğdu. Gerçek adı Alberto Pincherle'dir. Geçiıtiiği bir hastalık nedenlyle düzenli eğltim göremedl. Hastalığı dönemlnde aürekll okudu ve yazı denemelerine girişti. lyıleşlikten sonra bir süre gazetecl olarak çaiıştı. 1929'da yazdığı "Aylaklar" adlı romanı büyuk ilgi çektl. Yapıtları Roma Katolik Kılsesi taraftndan yasaklanmış olmasına karşın Moravia gen/ş bir okur kltleslne sahiptir. Gene/ olarak orta sınıfı ve bu sınıtın ahlaki çöküntüsünü, klşlnin bencilliği yüzünden içine düştüğü yalnızlığı ve topluma yabancılaşmasını anlattığı eserlerinden Türkçe'ye çe/rllenleri İse şunlar: "Aylaklar", "Romalı Kadın", "Sıkıntı", ve Çin'deki kültür ihtilalini anlatan "Mao'nun Kültür Ihtllali." Alberto Moravia ve 18 yıldır birlikte yafadığı Dacia Maraini. Bu blrUkteük Alberto Moro vta'mn yajamuun birçok bölumünü okur önünt gttirdL 26