Katalog

Hançer Yemenlinin Simgesidir Küçuk tepede öğleye doğru önce müzik, bir süre sonra da enfes bir cenbiye dansı başlar. Eller, bellere, cenbiyelere uzanır. Ve güneşin ışıkları, cenbiyelerin pırıl pırıl parlayan çelikleri üzerinde yansımaya başlar... Yazı ve Fotoğraflar: ERHAN AKYILDIZ lantı kuran bir fotoğraf gibi durur göbeğinin ustünde... Eğer oğlu büluğ çağına ermişse, Yemenli bir babanın yapacağı ilk iş, kendisine de atalarından kalan küçük cenbiyeyi ona armağan etmek, ya da en kısa zamanda oğluna uygun bir cenbiye satın almaktır... Yemenli bir çocuk ise, başka ülkelerdeki yaşıtları nasıl sakalının ya da bıyığının çıkmasını özlüyorsa, o da cenbiye takacağı günlerin özlemini çeker... Cenbiye üretimini bir sanat haline dönüştürmüştür Yemenli... Babü'lYemen'in (Yemen Kapı) hemen arkasına düşen dükkânların birçoğunda, her gün Yemenli'nin dilinde... Sapında kullanılan hayvan boynuzundan, süslemelerindeki ustalık ve malzemeye, çeliğinin kalitesinden, kını ve kemeri üzerindeki bezemelerin niteliğine göre, cenbiyelerin fiyatlan da artar ya da eksiYeni yapılmış sıradan bir cenbiyenin fîyatı 100150 riyalden (750011.000 İL.) • başlayıp, yapımındaki ustalık ve kullanılan malzemenin niteliğine göre, 10 bin riyale dek (750 bin TL) çıkabilir... yüzlerce cenbiye ve aksesuarlan üretilir... Bir cenbiye yapımcısından edindiğimiz teknik bilgilere göre, bir cenbiye, ikisi ana, ikisi de yan olmak Uzere 4 unsurdan oluşmaktadır.. Cenbiyenin ana bölümlerinden biri sap I lk gördüğünüzde, Urkütücü bir silah gibi gelebilir size... Yaşlısıyla, genciyle hemen herkesin göbeğinin üstüne kocaman bir hançer takışını, belki "ilkellik" olarak da değerlendirebilirsiniz... Tepede kızgın gtlneş, göçebe bir yaşamdan, yerleşik bir yaşama geçme aşamasında bir toplum, bellerde uçları sivri kocaman hançerler... "Böyle bir ortamda, kimbilir günde kaç cinayet işleniyordur" diye de dUşünebilirsiniz... Oysa, gerçek hiç de böyle değildir... Yemen'i, Yemenli'yi tanıdıkça, kendi dillerinde "Cenbiye" diye adlandırdıkları ucu kıvnk hançerlerin, yalnızca bir aksesuar olduğunu görürsünüz... Cenbiye bir gelenektir Yemenli için.. Cenbiye Yemenli erkeğin giyim kuşamının tamamlayıcısıdır... Söz gelimi eğer bir Yemenli o gün pantolon giymişse cenbiyesini takmaz... Cenbiye, Yemenli bir erkeğin " s a v b " denilen uzun beyaz elbisesinin, ya da dizlerine kadar uzanan kareli peştemalının Uzerine takılır... Bir Yemenli ile cenbiye üstüne konuştuğunuzda, onu aksesuar olarak görmenin de fazla doğru olmadığım anlarsınız... Cenbiye, Yemenli'nin geleneksel değerlerine önem verişinin bir simgesidir... Çeşitli metallerle bezenmiş, kimi zaman da altın ya da gümüş kakmalı sapı, pırıl pırıl parlayan çeliği, rengârenk işlemeli kemeri, ilginç süslemeli kını ile Yemenli'nin, bugünkü yaşamıyla geçmişi arasında bağ Cğer bir cuma sabahı yolunuz Başkent Sana'a'mn 810 kilometre ötesindeki küçük tepeye düşerse, cenbiyenin, bele dolanmış süslü kemer üstündeki bir aksesuar olmadığım görürsünüz... Yementi bir erkeğin cenbiyesiyle nasıl özdeşleştiğine, onun nasıl aynlmaz bir parcası olduğuna tanık olursunuz... Ancak cenbiyeyi asıl değerli kılan eskiliğidir... Eğer bir cenbiyenin yapım tarihi çok eskilere gidiyorsa, kullanılan kısmıdır ki, genellikle hayvan boynuzun malzeme çok kaliteli ise ve yapımı çok usdan yapılır... Bir elin rahatça kavrayabi taca gerçekleştirilmişse, o cenbiyeye biçileceği şekilde biçimlendirilen sapm üzeri len değer dc 500 bin riyale dek (yaklaşık de "Metal kakma" yöntemiyle ve gele 35 milyon TL) çıkabilir... Böyle bir cenneksel Yemen motifleriyle bezenir... Kul biye servettir ama, sayıları bütün ülkeyi lanılan metal sıradan bir metal olabileceği tarasanız bir elin parmaklarını bile gibi, kimi zaman altın ya da gümüş gibi bulmaz... değerli madenlerin kullanıldığı da olur... Eğer bir cuma sabahı yolunuz başkent Cenbiyenin ikinci ana unsuru ise kesi Sana'a'mn 810 kilometre ötesinde, Dahr ci kısmıdır. Hammaddesi çelik olan bu Vadisi'ne egemen küçük bir tepeye duşerbölüm, kalın başlayıp çok sivri ve kıvrık se, cenbiyenin salt bele dolanmı^, süsleşekilde bitmektedir... meli kemer üstündeki bir aksesuar olmadığım daha iyi anlarsınız... Cenbiyeyi tamamlayan iki yan unsurdan biri kını, öteki de kemeridir... CenYemenli bir erkeğin cenbiyesiyle nasıl biye kını "asib", kemeri de "mahzek"tir özdeşleştiğini, cenbiyenin onun yasamının nasıl aynlmaz bir parçası olduğunu Müzik ve hançer... Yemenlinin yaşamında daha iyi görürsünüz. önemUbiryerivarmüziginvehançerin. Ulusal Cuma günleri birçok islam ülkesinde giysileri içlnde dansediyor, eğleniyor Yemenliler. Cenbiye dansı deniyorbudansınadına. El olduğu gibi Yemen'de de tatil günüdür. Ve ler beUere, cenbiyelereuıanıyor veguneşışınkun o gün, başkent Sana'a ve çevresinde yaşayan erkeklerin birçoğu, çocuklarını yansıyor cenbiyelerin üzerinde.