Katalog

402 ON ALTI PUANLA ŞLEM • 765432 V • ARV2 • 432 Doğu Güney Josephine Jacoby Pas I Trefl 3 Pik 4 Pik Pas 6 Trefl... Batı Kuzey Culbertson Lenz Pas 3 Trefl Pas 5 Trefl • R109 • DV8 DV9852 B D VAR107643 • D • G • V109 RD8 • A K 109876543 A765 Batı karo damını çıkar ve Güney her savunmaya karşı 6 Karo yapar. CEVAP: Tek umut üç trefl perdanının hiç değilse ikisini yerin sağlanacak piklerine kaçmaktır. Bunun için piklerin 33 olması şarttır. Ama bir şart daha vardır: pik ası çekildikten sonra yerde üç antre kalması. Karo dışında bir açılış karşısında sorun yoktur: deklaran elden alır (kör çıkışına elden çakar), pik asını çeker, kozla yere geçer, bir pike elden çakar, kozla bir daha yere geçer, ikinci bir pike elden çakar ve son kez kozla yere geçerek üç sağ pike üç kayıp treflini kaçar. Sonuç: bir fazla. Ama karo damı çıkışına deklaran uzun boylu düşünmeden doğal bir refleksle ilk eli alırsa, oyunun artık çıkarı kalmaz. Çünkü deklaran yer antrelerinden birini prematüre olarak kullanmış olur. Oysa, bu eli bağışlarsa, yukarda anlatıldığı gibi oynayarak pik partajına kontratını yapar. Karo damı defansın aldığı ilk ve son el olur. Deklaran bu löveyi kaybetmeyi göze alabilir, çunkü ırefllerini kaçabilecekse üçünü birden kaçar, kaçamayacaksa hiçbirini kaçamaz. Diğer bir deyişle, kozdan el vermezse deklaranın yerde sadece iki pik sağlamaya ihtiyacı vardır, ama elden üç kup yapmaya yeter yer antresi olmadığı için ya üçünü de sağlar ve kullanır ya da ikisini sağlar, ama kullanamaz! Son bir deyişle, deklaran ilk eli alırsa iki trefl vererek batar, ilk eli bağışlarsa, hiç trefl vermeyerek oyunu yapar. 403 CULBERTSONLENZ MAÇINDAN Kontrat briç kimine göre, 1925'te Vanderbilt tarafından icat edilmiş, kimine göre ise oyunun daha önceki şekli olan arttırma brici veya plafon briçten kendi kendine ve tedıicî olarak türemiştir. Ancak kontrat brici kuramsallaştıran, geniş kitlelere yayan ve adeta kurumsallaştıran kişinin Amerikalı Ely Culbertson olduğu bir gerçektir. lştc 1931'de Culbertson ile ünlü rakibi Sidncy S. Lenz arasında yapılan ve bütün gazetelerin baş sayfalarını işgal eden maç, bricin büyük popülariteşjni sağlayan etkenlerden biri olmuştur. Culbertson'un ortağı yüz elli roberin seksen sekizinde karısı Josephine Culbertson, kalanlarında ise Lightner, VValdemar von Zedtvvitz, Howard Schenken ve Michael Gottlieb gibi briç tarihine damgasını vurmuş ünlü kişilerdi. Lenz'in ortağı önce ünlü Osvvald Jacoby, daha sonra Winfield Liggctt idi. O zamanlar daha bugün bildiğimiz şekliyle turnuva brici yoktu ve maç rober briç gibi oynandı. Neticede Culbertson 8,980 puan farkla maçı kazandı. lşte "yüzyılın savaşı" olarak adlandırılan bu maçtan bir el: 4» V • • AR2 D8 V73 RV875 • • Lenz'in 3 Trefl cevabı o zamanla: forsingti. Bugün olsa Kuzey, hiç değilse Beşli Majör sisteminde sadece üç karosu olmasına rağmen önce 1 Karo diye cevap verir ve ancak ikinci turda ortağını sıçrayarak desteklerdi. O zaman bu destek manş forsingi olur. Jacoby'nin 4 Pik cuebidi de bugün için yadırganacak bir konuşmadır. Güneyin rebidi 3 Karo olmalıdır. Jacoby belki de rakibinin pik çıkmaması için bu cuebidi yapmıştır. Masada Josephine Culbertson, sırasız olarak kör asını çıkmış ve bunun üzerine deklaran Jacoby o günün kurallarına göre Batıdan karo çıkmasını istemiş, Culbertson karo dörtlüsünü çıkınca da yerden valeyi koyarak şlemi yapmakta hiçbir zorluk çekmemiştir. (Bugün bu kurallar değişmiştir: deklaran, sırasız bir çıkış üzerine, başka haklarının yanı sıra, hatalı çıkışı yapan oyuncunun ortağından aynı renkten bir kâğıt çıkmasını veya çıkmamasıhı isteyebilir, ama belirli bir rengi empoze edemez.) Elin oynandığı tarihte yapılan "otopsi"de pik çıkışına oyunun batacağı sanılmıştı (dünyantn bellibaşlı gazeteleri bugün KarpovKasparov satranç maçında olduğu gibi "asrın savaşım" izliyor ve sonuçlarını günü gününe yorumlarıyla birlikte yayımlıyorlardı.) Oysa, pik çıkışına da on iki el yapmak mümkündür. Nasıl? CEVAP: Batının pik yedilisini çıktığını varsayalım. Deklaran yerden ruayla alır ve hemen kör sekizlisini oynar. İkinci turda 3 Pikle araya girdiğine göre, kör ası mutlaka Doğuda olmalıdır. Doğu tabii küçük oynamak zorundadır, yoksa Güney iki pik, iki kör, iki karo, bir kör kupu ve beş kozla on iki el yapar. Deklaran kör ruasıyla eli alır, kozları bitirir, pik asına elden bir kör kaçar, yerin son pikine elden çakar ve kör damıyla eli Doğuya verir. Umduğu gibi Doğuda başka karo kalmayınca da pik veya kör dönüşüne elden çakıp yerden kayıp karosunu kaçarak oyunu yapar. Ellerin dağılımı şöyleydi: • AR2 » D8 • V73 RV875 75 « V6542 • D1064 10? • V • • i D • a I İNFORMATDR'un son sayısı 41'de W. JAKIMTSCHIK, 1967 Cumhuriyet Dergi 19/10/1986 1985'in en iyi oyunu seçildi: Sicilya; KARPOVKASPAROV (Moskova 1985; maçın 16'ncı oyunu) 1 e4 cS 2 Af3 e6 3 d4 c5xd4 4 Axd4 Ac6 5 Ab5 d6 6 c4 Af6 7 Aıc3 a6 8 Aa3 d5 9 c4xd5 e6xd5 10 e4xd5 Ab4 11 Fe2!? Fc5! 12 oo oo 13 Ff3 Ff5 14 Fg5 Ke8! 15 Vd2 bS 16 Kadı Ad3! 17 Aabı? h6! 18 Fh4 b4! 19 Aa4 Fd6 20 Fg3 Kac8 21 b3 g5ü 22 Fxd6 Vxd6 23 g3 Ad7! 24 Fg2 Vf6! 25 a3 a5 26 a3xb4 a5xb4 27 Va2 Fg6 28 d6 g4: 29 Vd2 Şg7 30 f3 Vxd6 31 f3xg4 Vd4+ 32 Şhı Af6 33 Kf4 Ae4 34 Vxd3 Af2+ 35 Kxf2 Fxd3 36 Kfd2 Ve3! 37 Kxd3 Kcıü 38 Ab2 Vf2! 39 Ad2 Kxdı + 40 Axdı Keı + 41 Terk (Notlar: Kasparov). DÜNYA SATRANÇ Blrincisl KASPAB e v a z ROV. diinyaıun engüçlü oyuncusu Karpov'a kazanıyor (34) karşı manıton sayılabilecek oyunlar dizisinden sonra galip gelerek "en büyük" olduğunu kanıtladı. Son iki yıl içinde Kasparov, Karpov'la üç maçta toplam 96 oyun oynadı. Tarih sırasına göre bu maçlardan ilki eylül 1984'te Moskova'da başlayıp beş ay sürdü ve 48'inci oyunun sonunda puan durumu 2523 Karpov'un lehine iken, FIDE Başkanı Campomanes tarafından "Oyuncular yoruldu, hastalandı" gerekçesiyle durduruldu, daha doğrusu iptal edildi. ' Haksızlık görümümünde olan bu tutuma karşı Kasparov, "Ben turp gibiyim, devam etmek istiyorum" diye karşı toyduysa da bir şey sağlayamadı. Çünkü FIDE'nin yönetmeliğinde, "ani rahatsızlık, fenalık geçirme, yakınlarından birinin ölüm haberi" gibi durumlarda oyun ya da maçın ertelenebileceği yazılı. Campomanes'in durdurma kararı her ne kadar yasalara uygun sayılabilirse de, suyun altında doğal ki başka nedenler de olabilir. Bunlart bilmiyor, ama tahmin edebiliyoruz. En başta, Fischer'in önerip FIDE'nin de onayladığı maç maddesi ele alınabilir. Berabereler sayılmama koşuluyla altıncı tam puanı ilk alan kazanır formülüne göre oynanan maç uzayınca, birçok çevrelerde bu formülün en iyi çözüm yolu olmadığı kanısı uyanmış olabilir. Daha derinde yatan bir neden de, Kasparov'un çok genç olması. Yüksek düzeyde yönetici ve satranççı, SSCB vatandaşlarının kalbine göre, ancak 2223 yaşında olan bu genç, acaba şampiyonluğu Amerikalılara kaptırmayacak derecede komple mi? Her ne hal ise! Daha sonra ilgili madde değiştirilip oyun sayısı 24'le sınırlandırıldı ve maç 1985 eylülünde yine Moskova'da başladı. Ve bilindiği gibi üç ay sürdükten sonra 1311 kazanan Kasparov'un Diinya Satranç Blrinclsi olmasıyla sonuçlandı. Londra'da başlayıp ekim 1986 başında Leningrad'da 12'/i ll'/ı sonuçlanan rövanş maçı da, Kasparov'un en son başarısı. Böylece Karpov'la iki yıl içinde 96 oyun oynayıp 48 Vı 47 Vı kazandı. Bu oyunlardan sağladığı deneyim de cabası. Kasparov olayı ile önemli bir nokta da gün ışığına çıktı. SSCB'de satranca çok erken başlandığından, kısa sürede çok güçlü gençler yetişiyor ve bunlar, kendilerinden biraz yaşlı olan şampiyonlan sarsmaya başhyor. Dolayısıyla doruktakiler, erken bir yaşta devrilebiliyor. Ortaya çıkan ikinci bir nokta da, SSCB satranç anlayışındadır. Bugüne dek daha değerli sayılan durumsal stil, saldırı türü oyun karşısında yetersiz kaldığından artık bırakıhyor. Ama bu görüş, bugünkü görünüme göredir. Gerçekte ise bir şampiyon her stilde oynayabilmclidir. Karpov, karışık durumlarda zayıf kaldığı için Kasparov'a kaybetti. Çünkü sürekli durumsal oyuna alışıktı. Ve tüm başarılarını rakipleri hata yaptığında sağlıyordu. Gelecekteki rakiplerine karşı Kasparov'un şansı (bu açıdan) ne düzeyde olacak bilinmez. Ancak, önceki başarılarını dikkate aldığımızda, yalnız saldırı türü de olsa egemenliğini kabul ettirdiğini ve gerçekten en büyük olduğunu onaylamak zorundayız. Kasparov'un öteki başarıları: KasparovKorçnoy (KasımAralık 1983): 0 Vı Vı Vı Vı 1 1 Vı 1 Vı 1 Kasparov Smlslov (MartNisan 1984): Vı Vı 1 1 Vı Vı Vı Vı 1 Vı Vı 1 Vı SSCB Dunya Karması (Haziran 1984) KasparovTimman: Vı Vı Vı 1 KasparovHübner (MayısHaziran 1985): \ \ Vı \ Vı Vı KasparovAodersson (Haziran 1985): Vı Vı 1 Vı 1 Vı Kasparov Tlmman (Aralık 1985): 1 1 0 Vı Vı 1 < Turnuvalar: BanyaLuka 1979 (16 oyuncu) l'inci Kasparov 11 Vıp; 23 Andersl son, Smeykal 9Vıp. Frunze (KasımAralık 1981): 12 Kasparov, Psakis 12Vıp; 3 Romanisin lOp (18 oyuncu). Bugoyno (Mayıs 1982; 14 oyuncu): l'inci Kasparov 9'/jp; 23 Polugayevski, Luboyeviç 8p. Bolgderarası (Moskova, 9/1982): l'inci Kasparov lOp; 2 Belyavski 8'/: p; 34 Tal, Andersson 8p (14 oyuncu). Nlkslç (AğustosEylül 1983): l'inci Kasparov llp; 2 Larsen 9p; 34 Portis ve Spaski 8p (15 oyuncu). Bu parlak başarılarla Karpov'a olanlar birleşince gerçek bir Birinci karşısında olduğumuzu anlıyoruz. Çöıümler: Cumhuriyet Dergi sayı 25. G. M. Kasparyan 1 Fe4 + Şf6 2 Ka5 + Şe6 3 Ka6+ Şe7 4 ka7+ Şf8 5 Fc5+ Şe8 6 Fc6+ Şd8 7 Fb6+ Şc8 8 Ka8 + Mat; 1 ... Şf7 2 Fd5+ Şg6 3 Keı! Şh7 4 Khı+ Şg6 5 Kgı+ Şh7 6 Fe4+ Şh6 7 Fe3 + Şh5 8 Ff3+ Şh4 9 Ff2+ Kg3 10 Khı+ Şg5 11 Fxg3 ve Bcyaz kazanır. Sayı 29 [ Giegold 1 Vd5+!1; Candogan 1 VbS + ! Şxb5/Şd6 2 Fd3 +/Fc7 + Mat. Sayı 30: Serdaroglu 1 Fc8!; Yurtseven 1 Ac4! Şxc4 2 Şe3 ve 3 Vc5 + Mat; 1 .., Fxc4 2 Vxa4 Şd3/Şd5 3 Vdı/Vd7 + Mat; 1 ...Fc2 2 Ab2! Fxe4 3 Ve5 + Mat; 1 ...Şd3 2 Ae3! Şe2 3 Vd2 + Mat; E. Bnınner 1 c3! ve Hamle yokluğu 1 ..,a5xb5 2 Aa5 b4xc3 3 Fb7 + Mat; 1 ..45xc4 2 Ad5 c4xb3 3 Ac7 + Mat; A.P. Manjahin 1 b7! b2 2 b8V bıV+ 3 Vxbı Şxbı 4 g6 Ae3 5 g7 Axh2 6 g8V Ag4 7 Vb3! Şcı 8 Vc3 + Şdı 9 Vd3 + Şeı 10 Şgı ve kazanır. * G V R93 AR52 AD943 •DI098643 VAI07 D •6 •« 404 GELİNCİK TARLASI 4 ¥ RDV1098 • RD8765 • D Batı 3 Pik ile açtıktan sonra, Güney 6 Köre oynamaktadır. Batı koz çıkar ve Doğu uyar. Sıra sizde. • • AD954