Katalog

CATARİNA SOBRAL’DAN ‘GİZEMLİ SÖZCÜK AÇİMPA’ Kelimelerin belirsiz dünyası “Açimpa”nın ne anlama geldiğini açıkçası ben de bilmiyorum. Catarina Sobral Gizemli Sözcük Açimpa’da işte bu ele avuca gelmez kelimenin hikâyesini anlatıyor. GÖKHAN YAVUZ DEMIR A raştırmacı dediğimiz kişi durmadan keşif yapar ve yaptığı keşifle de yeni sorunlara yol açar ya, işte bu sefer de bir dilbilimci eski kitapların arasında tozlanmış bir kelime buluyor: “açimpa.” Fakat yaşayan bir kelime, yani sokaktaki insanların gündelik hayattaki konuşmalarında kullanılan bir kelime olmadığı için bu “açimpa”nın ne anlama geldiği meçhul kalıyor. Elinde ne anlama geldiği belli olmayan bir kelimeyle baş başa kalan dilbilimci, yardıma meslektaşlarını çağırıyor. Ama ne fayda! O zaman en az “açimpa” kadar eski olan, 137 yaşındaki Zulmira Nine’ye sormaya karar veriyorlar. Zulmira Nine de emekli bir profesör olsa gerek ki verdiği cevap hiçbir işe yaramıyor: “Bu kelime bir fiil olduğu için ‘açimpalamak’ şeklinde kullanılmalı.” Anlaşılan Zulmira Nine böyle söyleyerek “açimpa” kelimesini “açimpalamış” oluyor. Ama bundan hiç kimse bir şey “açimpalamıyor.” BİR ŞEYİN ADI VARSA KENDİSİ DE VARDIR Gündelik hayatta insanlar “açimpalamaya” başlamış olsalar bile, dilbilimcilerin dünyasında hayat hiç de “açimpalanamaz.” Sonunda bir başka dilbilimci “daha da neler,” diyerek “açimpa”nın bir isim olduğunu ispat etti. “Bir şeyin adı varsa kendisi de vardır,” kuralı gereği “açimpa”nın isim olduğunu öğrenen herkes dünyanın rengârenk “açimpa”larla dolu olduğunu söylemeye başladı. Bu da beraberinde ekonomide “açimpa”ya olan talebi körükledi. Herkes “açimpa” sahibi olmak istiyordu. İçinde “açimpa” olmayan bir ülkede kimse yaşamak iste mediği gibi, başka ülkelerde “açimpa” bolluğu olduğu söylentisi de ağızdan ağıza dalga dalga yayılıyordu. Durum hakikaten “açimpa”ydı! Fakat bilim sürekli biz sıradan insanların Dr. Watson gibi yanıldığını ispat etmek için sürdürülen bir faaliyet olduğu için, araştırmacımız çok geçmeden herkesin yanıldığını delilleri ile birlikte gösterdi. “Açimpa” elbette bir sıfat idi. Bu ancak “açimpa” bir dilbilimcinin bulabileceği kadar “açimpa” bir fikirdi. Fakat halk dilbilim bilmemenin verdi ği özgüvenle çok geçmeden “açimpa”yı te bir “perlinko”ydu. Hay Allah “açim farklı anlamda kullanmaya başladı. Hep pa!” İyi de “perlinko” ne anlama geliyor böyle olmaz mı zaten! Parlamentoda du! Hiç cümle içinde kullanıldığını duyan Başbakan bir milletvekiline “Bu mese da gören de yoktu. Uzun süren tartışmalar le açimpalamaksızın çözülsün!” dediğin sonucunda dilbilimciler bir karar verdi. de, “açimpa” bir gecede zarf oluvermişti. En iyisi Zulmira Nine’ye gidip sormak tı. Böylece Zulmira Nine yine hiçbir şey PERLİNKO’LARIN FONKSİYONU söylemeden “cümle içinde ‘perlinko’ların “Açimpa” çok demokratik bir şe fonksiyonunu” anlatabilecekti. kilde her vatandaş tarafın Ağzımızdan kanatlanıp baş dan istenildiği yer ve kalarının kulaklarına konan zamanda istenildi kelimeler yaşayan keli ği şekilde kulla melerdir. Onların an nılmaya başlandı. “Açimpa”nın kullanım çoğulluğu, her konuşucunun meşrebini ve hayat tarzını yansıtıyordu. Aslında herkes mutluydu, herkes “açimpa”ydı. Ama icat çıkarmakla mükellef dilbilimci tekrar kolları sıvayarak bu kaosa bir son vermeye kararlıydı. Küf ve toz kokan, hatta bazı say Catarina Sobral lamlarını gidip Zulmira Nine’ye sormayız. Çünkü ya şayan kelimelerin anlamları, tam da kullandığımız anlamdadır. O nedenle bırakalım da “perlinko”nun ne anlama geldiğine “açimpa” dilbilimciler kafa patlatsın. Biz yaşayan kelimelerin solmasına müsaade etmeyelim yeter. Bundan iyisi Şam’da “açimpa” zaten! n faları obur farelerce kemiril miş kitapları yılmadan didik didik ederek yeni bir keşifte bulundu. Gizemli Sözcük: Açimpa / Yazan ve Keşif aslında çok basit ve açık bir ger Resimleyen: Catarina Sobral / Çev: çeği dile getiriyordu. “Açimpa,” elbet Deniz Koç / 40 s. / 2018 / 5+ 24 20 Haziran 2019