Katalog

KITAP BULMACA Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU [email protected] FRANSA Şiirin binbir tanımı Yaşamında hiç şiir okumamış biri kalkıp güzel bir manzara karşısında, “şiir gibi manzara”, diyebilir. Kulaktan dolma bilgilerle ona göre güzel şiirle eşittir. Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şiir kitabının adını ve yayınevinin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan dizeler, şairin adı ve şiir kitabının adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Shakespeare’in, Fırtına adlı oyunundaki büyücü karakter. 75 50 32 17 1 2 57 56 B. “Seyhan …” (Şair). 76 3 49 10 72 14 46 24 70 C. 22 yaşında veremden yaşamını yitiren Zonguldaklı şair. 39 54 58 62 29 71 12 35 69 D. “Bitmeyen …” (Catherine Clement’in romanı). 4 18 37 64 E. “Fazıl Ahmet …” (Harman Sonu, Kırpıntı ve Şeytan Diyor ki adlı kitapları da olan şair, öğretmen, milletvekili). 68 40 74 73 23 F. Je Veux adlı şarkısıyla tanınan Fransız şarkıcı. 80 8 45 G. “… Kapital” (Karl Marx’ın kitabı). 11 19 67 H. “… Tarihi”(Alan Nevins ve Henry Steele Commager’in birlikte yazdığı, Halil İnalcık’ın Türkçeye kazandırdığı kitap). 11 19 67 I. “…İsmail” (Hatayi mahlasıyla şiirler yazan, Safevi devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı). 33 79 21 J. Karşılık, ödün. 22 78 59 6 K. “Yaşamak onun için sadece, tahminlerinin doğru çıkışını … etmek demektir.” (Haldun Taner). 16 81 77 47 61 L. Düşüncesini “Cogito ergo sum” diye özetleyen Fransız filozofu simgeleyen harfler. 60 7 M. “… Fatma” (Osman Cemal Kaygılı’nın bir romanı). 63 55 28 41 48 N. “… İldeniz” (Taş Kızının Deliceleri adlı kitabı da olan şair). 51 52 66 36 5 25 O. İlk romanı Ruhlar Evi olan Şilili yazar. 44 15 20 31 9 42 38 34 30 27 53 43 65 1524 ÇÖZÜM: A. YAZ SONU, B. ANNA KARENİNA, C. SUNA SU, D. ECDAD İNECEK, E. VEFİK, F. YAZLIK, G. AKBAŞI, H. DÖNÜLMEZ, I. ERDİL, J. VZR, K. RUZ, L. İYİ, M. MOR. Şiir: “sönmez yurdunuzun ocakları / üzerin de dolanan karanlık şafak / Ya seveceksiniz bize ya devrim!” AYTEKIN KARAÇOBAN Ş iirin ne olduğunu sorsanız yanıt veremez. Aynı soruyu şiirle yakından ilişkili birine de sorsanız hemen yanıt veremez. Veremez çünkü bu engin konu onu ister istemez duraksamaya iter. Kimine göre şiir sözcüklerle çok katmanlı anlamlar yaratmaktır. Kimine göre duyguların değişik bir dille söze dökülmesidir. Zihnimizde yaratılan görüntülerin duygularımız, duygulanımlarımız, düşüncelerimiz üzerinde dalgalanmalar oluşturmasıdır. Dil içinde başka bir dildir, üst dildir. Kimine göre görünmezi görünür kılar. Varlığın gizini, gerçekliğini sergileme aracıdır. Kimine göre ufka benzer, özüne yaklaştıkça uzaklaşır bizden. Pekiyi bütün bu tanımlar şiir denen şeyi gerçekten tanımlamaya yeter mi? Elbette hayır. Her seferinde eksik bir yan kalacaktır. Belki de şiirin özü bu herhangi bir çerçeveye sığdıralamayacak gücünde yatmaktadır. ŞİİR NEDİR? Şairler de çağlar boyunca şiir, şiirsel düşünce, şiirde sözcük, ses, ezgi, imge, biçim, içerik, anlam vb. üzerine düşünmüşler, ciltlerce kitabı dolduracak yazılar yazmışlardır. Yararlılığı ya da yararsızlığı, bir işlevi olup olmadığı, varsa nasıl bir işlev olduğu konusunda sorular sormuşlar, bu sorulara yanıtlar aramışlardır. Onun görünmezi görünür, anlaşılmayanı anlaşılır, duyulmazı duyulur kılma, dünyanın ve insan evreninin gizlerine erme gücünü anlamaya, anlatmaya çalışmışlardır. Bunu yaparken içine düştüğü bu lanıklığı, kapalılığı, anlaşılma güçlüğünü açmaya, aşmaya, dağıtmaya çalışmışlardır. Paul Valéry’ye bakarsanız, “Bazılarının şiir konusunda öyle bulanık düşünceleri vardır ki bu bulanıklığı şiirin kendisi olarak görürler.” ya da “Şiir, sesle anlam arasındaki duraksamadır.” Şiirin yolları onca karanlıkken, yön işaretleri birbirini yalanlayacak biçimde yerleştirilmişken doğru yol nasıl bulunacaktır? Rimbaud şairde kahini, dolayısıyla şiirde kahinliği görür. SaintPol Roux’ya göre, “Şiirin ağacı köklerini geleceğe daldırır.” Bunu söyleyen tek kişi o değildir. Cocteau’ya göre de, “Şair geleceği anımsar.” KONUŞAN BİR SESSİZLİK Onlardan önce de Baudelaire şiir konusunda, “gelecekten haber veren büyücülük”ten; Apollinaire, “ge lecekten haber verme sanatı”ndan söz etmiştir. Sonra felsefeciler şiirle felsefe arasında bağ kurmuşlardır. Bachelard, “Şairler gerçek felsefecilerdir.” dememiş miydi? Büyük şair Guillevic’e göre şiir, “Sonu olmadığı bilinen coşkulu bir araştırmadır.” Onun için ben de bir şiirimde, “Bulamadık işte, bulamadık yüzyıllardır sözün gizli hazinesini: Yazılan onca kitap, araştırma tutanaklarımız.” demiştim. Peguy de “Konuşan bir sessizlik”ten söz eder. Bu tanımlar böyle uzar gider. Şiir Başka Şeydir, Şiirin 1001 tanımı (La Poésıe C’est Autre Chose. 1001 Défınıtıons De La Poésıe sous la direction de Gérard Pfister. Ed. Arfuyen, 232 p.), başlıklı kitabı okurken aldığım notlardı bunlar. Ülkemizde de şiir üzerine yazanların yaptıkları şiir tanımlarından bir derleme yapılsa nasıl bir yapıt çıkar ortaya acaba? n KITAP 239 Mayıs 2019