Katalog

KItap Renkler... Sesler... Harfler... AYTÜL AKALl ÇİĞDEM GÜNDEŞ lMAVİSEL YENER lMUSTAFA DELİOĞLU Kitap Gölgesi Zirvenin Dibindeki Çocuk “Çizgili Pijamalı Çocuk”un yazarı John Boyne’un kaleme aldığı “Zirvenin Dibindeki Çocuk”, İkinci Dünya Savaşı’nın gölgesinde yaşanan acıları vurgulayan etkileyici bir roman. MAVİSEL YENER [email protected] www.maviselyener.com İ nsan doğasının iyi ve kötü yanlarını düşünmeye hazır mısınız? Arkadaşlık, ölüm, savaş, zorbalık, masumiyet kaybı ile erozyona uğrayan kişisel değerler Zirvenin Dibindeki Çocuk’ta mercek altına alınıyor. Elliyi aşkın farklı dile çevrilerek sinemaya uyarlanan, şimdiden klasikler arasına girmeyi başarmış, toplama kamplarındaki dehşeti vurgulayan Çizgili Pijamalı Çocuk ile Zirvenin Dibindeki Çocuk’un ortak noktaları var. Çizgili Pijamalı Çocuk’ta bir Nazi subayının oğlu olan Bruno ile tanışmıştık. Çocukluğunun en güzel yılları ne yazık ki İkinci Dünya Savaşı’na denk gelmişti. Bu kez yedi yaşındaki Pierrot’un hayatına damga vuruyor bu savaş. John Boyne kitapları, sırf karakter gelişimlerini izlemek, metamorfozları görebilmek için bile okunmaya değer. EVSİZ ÇOCUK Kitabın birinci bölümü 1936’da geçiyor. Yedi yaşındaki Pierrot, annesiyle birlikte Paris’te yaşar. Alman askeri olan babası önce onları terk eder, sonra da bir kazada can verir. Anshel Bronstein, Pierrot’un en yakın arkadaşıdır; kulakları duymadığı için işaret dili ile anlaşırlar. Birbirleri için kullandıkları özel işaretleri bile vardır. Anshel hikâyeler yazmayı seven bir çocuktur, çoğu kez Pierrot’un hikâyelerini kaleme alır. Pierrot’un babası Alman, annesi Fransız olduğu için iki dilde de konuşabiliyor. Pierrot’un kulağına Yahudi olduğu için işinin zor olduğu fısıldanıyor sürekli. Fakat o “Yahudi” sözcüğünün ne anlama geldiğini bile bilmiyor henüz. Annesinin tüberkülozdan ha yatını kaybetmesinin ardından Pierrot, Orleans’ta bir yetimhaneye gönderilir. Artık, evi olmayan bir çocuktur o. Yetimhanede arkadaş edinmek için elinden geleni yapan Pierrot, arkadaşı Anshel ile mektuplaşmaya başlar, onun hikâyelerini böylece okumaya devam eder. AKRAN ZORBALIĞI Yetimhanedeki çocuklardan biri olan Hugo karakteri üzerinden akran zorbalığına tanık oluruz. Pierrot minik ve cılız olduğu için Hugo’nun açık hedefidir. Hugo, Yahudi olduğu için diğer çocuklar tarafından aşağılanmasından dolayı kendini zorbalıkla ifade eder. Hugo’nun babası da Pierrot’unki gibi büyük savaşa katılmıştır, gördükleri ve yaşadıklarıyla başa çıkamamış bir kuşaktan gelir. Hugo’nun içindeki büyük öfkenin nedenleri kurguda yerini alırken okura önemli ipuçları verir. Pierrot’un yetimhane macerası, halasının ona bakabileceğini bildirmesiyle son bulur, Pierrot Salzburg’a doğru yola çıkar. Kolunda gamalı haç taşıyan insanları ilk kez bu yolculukta görür. Pierrot yeni hayatının onu nereye sürükleyeceğini bilmeden, halasının yaşadığı dağın tepesindeki muhteşem manzaralı eve yerleşir. Halası o evde kâhya olarak çalışmaktadır, Pierrot evin sahibinin arada bir oraya uğradığını öğrenir. ÖMRÜNÜ HARCAYAN BİRİ Salzburg’daki evde herkes çok tuhaf davranır. Örneğin, Pierrot’un Fransız olduğunu söylemesi yasaklanmıştır. Babası Almandır, Pierrot da kendine “Alman” demelidir. Evin sahibi ancak “Alman” bir çocuğu evinde barındıracağı için Pierrot’un ismi değiştirilir. Halasının “Pierrot çok Fransız bir isim, artık sana Pieter diyeceğiz” sözü John Boyne’un romanı, İkinci Dünya Savaşı ile Yahudi Soykırımı hakkında farkındalık yaratan, araştırma yapmak isteyen gençler için de kapılar açan bir kitap. Pierrot’un hiç hoşuna gitmese de bunu kabullenmek zorundadır. Feda ettiği adını geri kazanmak için bir ömür harcayacaktır Pierrot! İsim değişikliğinin ardından, saçı, kıyafeti değiştirilir, bunlar “Almanlaşması”nın ilk adımlarıdır. Artık arkadaşı Anshel’in adını o evde anmaması gerekir, çünkü o bir Yahudi çocuğudur. Mektuplaşmaları yasaklanır. Pierrot’a evin sahibi gelince dik durup topuklarını birbirine vurarak “Heil Hitler” diye bağırması tembihlenir. KABA BİR DÜNYADA Kitabın ikinci bölümü 19371941 arasında geçer. Romanın ilerleyen sayfalarında Pierrot’un ev sahibinin kim olduğunu öğreniriz. Bu ev sıradan bir ev değil “Führer”in evidir. Şaşkınlığımız küçük çocuğun geçirdiği değişimi okurken daha da artar. Pierrot’a kendini güçlü ve önemli hissettiren bir üniforma verilir. O, artık Hitler’e “hain”leri rapor eden biridir. Kendi halasını bile ihbar ederek Hitler’e olan bağlılığını gösterir. Bir köpeğin bile “safkan” olması gerektiğini savunan bu adam, çocuğun gözünde çok güçlü biridir ve o güç göz kamaştırır. Dünya yıkıcı bir savaşın son sancılarını göğüslerken Pierrot on altı yaşındadır artık. “Führer”in ölümüyle birlikte Pierrot’un savruluşları devam eder. Pierrot’un halasını ihbar etmesiyle başlayan sürecin ardından kişisel değerlerinin nasıl erozyona uğradığına tanık oluruz. Hitler’in onu kabul etmesi için çarpıtılmış dünyasını kabullenir Pierrot. Zorbalığın çocuklar üzerinde bıraktığı korkunç ize roman boyunca tanık oluruz. Beklenmedik bir sonla karşılaşacağımız bu kitabın kaba saba bir dünyada çocuk olmayı da sorguladığını söyleyebiliriz. Kendini zirvede sanarken en dipte bulan masum bir çocuğun hikâyesini anlatan Zirvenin Dibindeki Çocuk, gerek içeriği gerek sözcük dağarcığı gerek ilerleme hızı açısından on üç yaş ve üstü yaş grubu gençler ile erişkinlere sesleniyor. Siyasi eleştirileri yüksek sesle yapmadan, kararı okura bırakan romandaki karakterlerin psikolojik tahlilleri kitabın en güçlü yanı. Belki de kitabın bir sonraki baskısını Tudem’in gençlik kitaplarını okura ulaştıran Delidolu markası etiketiyle raflarda görebiliriz. İkinci Dünya Savaşı ile Yahudi Soykırımı hakkında farkındalık yaratan, araştırma yapmak isteyen gençler için de kapılar açan bir kitap. Çizgili Pijamalı Çocuk’un başarısını yakalayabilir mi bunu zaman gösterecek fakat okurların unutulmazları arasında yerini alacağı kesin. n Zirvenin Dibindeki Çocuk / John Boyne / Çeviren: Emili İlemre / Tudem Yayınları / 230 s. / 2017 / 13+ 20 13 Nisan 2017 KItap