Katalog

“İslam Devleti’nin Yükselişi” a y r ı n t ı l a r ö n e m l i d i r IŞİD’in önü ve arkası Patrick Cockburn, “İslam Devleti’nin Yükselişi” isimli çalışmasında, Irak ve Suriye’de terör estiren IŞİD’in bölgede nasıl etkin hale geldiğini ve eylemlerini gazeteci gözüyle inceliyor. r Deniz YILMAZ rtadoğu uzun yıllar önce çok bilinmeyenli bir denkleme dönüştürüldü. Bu denklemde zaman zaman belli örgüt ve hareketler öne geçti. Bugünün “gözdesi” ise IŞİD. Irak ve Suriye’deki karışıklığı fırsat bilerek ya da oraya yerleştirilerek hızla ilerleyen IŞİD’in ne menem bir şey olduğunu en azından bugün için tam anlamıyla çözmek mümkün görünmüyor. Çünkü örgütün bağlantılarını ortaya çıkarmak zaman alacak ama en azından tahminler yürütmek olası. Gazeteci Patrick Cockburn, İslam Devleti’nin Yükselişi’nde derli toplu bir çerçeve çiziyor; IŞİD’in ne vakit palazlandığını anlatırken Ortadoğu’daki denkleme, örgütün gelişimi ve eylemlerinden hareket ederek bakıyor. POPÜLER GÜÇ Cockburn, IŞİD’i Vahhabilikle (yani Suudi kültürüyle) beslenen, El Kaide’nin merkezden uzaktaki bir kolu ve dünyayı kendi zihinsel yapısına göre şekillendirmek isteyen bir “savaş çocuğu” olarak tanımlamak gerektiği görüşünde. Musul ve Tikrit’in kuşatılması ve oradaki beklenmedik başarı, örgütü havaya sokmaya yetmişti aslında. Cockburn bunun altında biraz da geniş düzlüklerde rahatça hareket etme olanağının ve Irak’taki güvenlik zaafının yattığını söylüyor. IŞİD’in bir muamma oluşunun arkasında başka nedenler de var tabii; Cockburn bunu kısaca inkâra bağlıyor: Batı’da IŞİD’in yükselişinin anlık olduğu ve düşüşünün de o denli hızlı olacağı umuluyor. Ancak Şiiliğe karşı “etkili mücadele”de desteklenmesi ve ayrıca Ortadoğu dışında çok göz önünde bulunmayan uluslararası bağlantıları, IŞİD’in bölgede baskın, en azından popüler güç olmasını sağladı. Bu gücü katlayan şey ise Ortadoğu’da “ezilen ve baskı gören Sünni topluluğuna zafer kazandıran” bir silahlı kuvvetin belirmesi ve art arda eylemler gerçekleştirmesiydi. Irak ve Suriye, IŞİD’in iki ayağını oluşturuyor. Irak’ta güvenlik boşluğunu ve hükümetin basiretsizliğini, Suriye’de ise Esad’a karşı başlatılan ayaklanmayı kullanarak büyüyen IŞİD, her iki ülkeyi de birbirine katıyor: Sadece ikisi arasındaki sınırı kaldırmıyor, aynı zamanda çevre ülkelerin sınırlarını da zorluyor. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I BAZI HAYAL ARKADA LAR, ASLA Cockburn’e göre konunun bir başka boyutu, “terörle savaş” bahanesiyle işgal edilen coğrafya dışındaki müttefiklere ve onların terörü (ya da uluslararası örgütleri) finanse edişine dokunulmamasıydı. ABD, bu nedenle Suudi Arabistan ve Pakistan’a hiç ilişmedi. Bölgedeki para ve silah trafiği özellikle bu iki ülke üzerinden yürümeye devam ediyor. El Kaide’nin ve IŞİD’in de güçlenmesinin bir nedeni de bu. “MANŞETLİK” ÖRGÜT Ortadoğu’daki örgütlere doğrudan veya dolaylı destek atanlar, belli bir mezhebin ya da dinisiyasi yorumun güçlenmesini sağladı. Cockburn’ün tarihsel ve güncel ayrıntılara dayanan çalışması bu tezi doğruluyor. Böylece intikam almaya uğraşan ve cihat temelli Sünni İslam, coğrafyada kendine sürekli yandaş buluyor. Öbür taraftan, El Kaide ve Taliban gibi IŞİD de Batı medyası için “manşetlik” bir örgüt. Çünkü hem kolaylaştırıcı hem de daha önce bahsi geçen Suudi Arabistan ve Pakistan gibi ABDİngiltereİsrail müttefiklerini maskeleme işlevi görüyor. IŞİD’in kanlı eylemleri, Batı’da şok etkisi yarattığından algı yönetimini gündeme getirip Ortadoğu’da kartların tekrar karılmasını sağlayacak yeni harekâtlar için bir figüre de dönüşüyor. 11 Eylül ne kadar karanlık ve karmaşıksa El Kaide ve onun uzantısı olan IŞİD de aynı ölçüde karanlık ve karmaşık bağlantılara sahip bir yapılanma. Dolayısıyla çeşitlendirilebilecek bazı sorulara yanıtlar bulunmalı: IŞİD, zamanında Taliban’da ve El Kaide’de olduğu gibi tepkileri denetlemek ve yönlendirmek için mi yaratıldı? Yoksa belli ülkelerin Ortadoğu’ya müdahale etmesini kolaylaştırmak adına mı oluşturuldu? IŞİD, kendiliğinden ve bölgenin gerçeklerinden ya da boşluklarından mı doğdu? Cockburn, bu ve benzeri sorulara kitabında net yanıtlar vermiyor belki ama cevaplara giden ipuçlarını önümüze koyuyor. n İslam Devleti’nin Yükselişi/ Patrick Cockburn/ Çeviren: Osman Akınhay/ Agora Kitaplığı/ 164 s. 1325 O ÇEK P G TMEZ! #0 #1 Altern 1 atif kapak #1 Altern atif kapak 2 Dokuz yıl önce yayımlanan Dövüş Kulübü, şimdi çizgi roman formatında ve devam niteliğindeki yeni hikâyesiyle okurlarla buluşuyor. Amerika’daki baskıyla aynı anda ralarda yer alacak olan Dövüş Kulübü 2, Sayı Sıfır da dahil olmak üzere toplamda 11 sayı olarak yayımlanacak. İlk kitabı daha önce okumamış olanlar için de bir çözüm yolu var: Sayı Sıfır, kitaptaki ana motileri ve kimi özel ifadeleri içeriyor. Bununla birlikte Dövüş Kulübü 2’nin ilk sayısı farklı kapak tasarımlarıyla ralardaki yerini alıyor. www.ayrintiyayinlari.com.tr twitter.com/AYRINTIYAYINEVI [email protected] instagram.com/ayrintiyayinlari facebook.com/ayrinti.yayinlari “ayrıntılar önemlidir” diyen tüm kitabevlerinde... 9 T E M M U Z 2 0 1 5 n S A Y F A 2 3