Katalog

Hazırlayanlar: Mavisel Yener, Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. [email protected] ÇOCUKGENÇLİK Pa ranların yok oluv bile gec Çocuk okurun duygu dünyasını varsıllaştıran, onları kitaplara davet eden, bunu yaparken öğreticilik uçurumuna atlamayan, kedi davranışlarını iyi gözlemlemiş yazarların kalemlerinden çıkıp 30. TÜYAP Kitap Fuarı’nda okurlarla buluşan miyavlayan kitaplara merhaba! Ë Mavisel YENER ocuk, Kedi ve Yazar başlıklı yazımda (Cumhuriyet Kitap, sayı; 1123) demiştim ki; “Kedili yaşam sürdürüp bunu zaman zaman metinlerine taşıyan pek çok yazarımız var. İlk anda aklıma gelen isimler: Enis Batur, Deniz Kavukçuoğlu, Behiç Ak, Tomris Uyar, Nur İçözü, Cemil Kavukçu, Oya Baydar, Miyase Sertbarut, Hidayet Karakuş, Hüseyin Yurttaş, Ahmet Büke, Bekir Coşkun, Zeynep Uzunbay…” Hidayet Karakuş’un Sahibini Gezdiren Kedi adlı yeni kitabına büyüteç tutalım ilkin. Öykülerin kapılarını açan ilk tümceleri önemserim. “Kedi bembeyaz, adam beyaz saçlıydı.” Öyküde kullanılan arı dilin, dupduru anlatımın ipucu olan bu sözcükler kitabın ilk öyküsü Kedi Güden Adam’ın girişinde göz kırpıyor okura. Beyaz saçlı adamın evinde, sokakta buldukları kediye isim bulma çabası başlar ilkin. Uslak, tıslak, horlak, karnak derken hem sözcük üretimi konusunda Türkçenin varsıllığına tanık oluruz hem de isim arama eğlencesine katılırız. Sözlüklere bakılır, yazım kılavuzları taranır; sonunda, gözleri kehribar renginde olduğu için, kediye Kehribar adı koyulur. Sahipleri Kehribar’a çok iyi bakarlar, kedicik serpilip büyür. Uslu bir kedidir, komşu evin köpeğiyle de iyi arkadaştır üstelik. Kehribar iki yaşına geldiğinde, sahipleri bir apartmanın altıncı katına taşınmak zorunda kalır. Kehribar bu duruma pek şaşırır, canı sıkılır; bahçeli eve alışıktır. Kedilerinin sokağı özlediğini anlayan aile buna çözüm bulmaya uğraşır. Onu serbest bırakırlarsa kaybolacağından ya da çalınacağından korkarlar. Ona bir tasma alıp apartmanın önüne indirme fikri hepsinin aklına yatar. İşte o günden sonra beyaz kediyle ak saçlı adam sokakta hep birlikte görünürler. Gelip geçenler bu duruma epey şaşırırlar. Günlerden bir gün adam tasmayı apartmanın önündeki demir parmaklıklara bağlayıp bakkala gider. Kehribar tasmasını koparır, özgürdür artık. İlk işi sokak kedileriyle tanışmak olur. O, sokak kedilerine acırken onlar da Kehribar’a acımışlardır. Ona tez elden özgürlüğüne kavuşmasını öğütlerler. Kehribar eve dönmeyi mi yeğler yoksa özgür olmayı mı, ne dersiniz? Kitabın ikinci öyküsü kitaba adını veriyor. Bu öykü tasmalı kedi Kehribar’ın ağzından anlatılmış. Boynundaki tasma pek üzüyor onu. Sokak kedileri onunla alay ediyor: “Tasmalı kedi, tasmalı kedi/ seni ağaçlara asmalı kedi/tasmalı kedi, tasmalı kedi/senin kuyruğuna basmalı kedi.” (s, 34) Bu alayları biraz da onların kıskançlıklarına verecek kadar olgun bir kedi bu. Kedilerle ilgili pek çok bilmediğimizi de öğreniyoruz onun dilinden. “Temizlik yaparken kürkümüzden alıp yuttuğumuz tüyleri nasıl çıkaracağımızı bilirler mi? Midemizde yumak yumak olur tüylerimiz. Buna bir çözüm bulmuş mu insanlar? Evcilleştirdiklerini sandıkları bu canlıların nasıl yaşayacaklarını nereden biliyorlar?” (s,38) Diğer canlıları anlamak yaşamı kolaylaştırır, keyifli hale getirir. Bu öyküde kedilerin davranış özellikleri, gereksinimleri, birbirleri ile olan ilişkileri, çevreleri ile olan ilişkileri satır arasında anlatılmış. Kediler Tasma Takmaz adlı öykü, bir sokak kedisinin dilinden aktarılıyor. Bu sokak kedisi kendine ve türüne öylesine güvenen bir kedi ki “Bir kedi isterse her şeyi yapabilir!” diyor. Anlattığı eğlenceli öyküyü okurken hem düşünüyor hem de zevk alıyoruz. Maskeli Kedi, başlıklı öykü yine Kehribar’ın dilinden aktarılmış. Kehribar hep aynı mamayı yemekten bıkmıştır. Günlerden bir gün burnuna keskin bir balık kokusu gelir. Havayı koklayarak kokuya yönelir. Evin babasının torba OKUMA Miyavlayan kitaplar içinde getirdiği balıkları keşfeder. Pisboğazlığı tutar ama başına geleceklerden habersizdir. Kitabın son öyküsü Kedi Masalları’nda Kehribar’ın kıskançlığı tutuyor. Çünkü sahibi eski kedileri Can Kız’dan, Sürmeli’den, Kompela’dan, onları ne denli özlediğinden söz edip duruyor. Bir yanda o kedilerin masallarını okurken öte yanda Kehribar’ın kıskançlıklarına gülüyoruz. Hidayet Karakuş, bu kitabında kediyle kedi olmuş, kimi satırda onlarla yaramazlık yapmış, kimi satırda onlarla sevinmiş, üzülmüş. Yazının hemen her dalında kalem oynatan Karakuş’tan Türkçe ırmağının çağıltısını dinlerken yüreğiniz ısınacak. İyi okumalar. AĞZINA BEŞ SAKIZ BİRDEN ATAN KEDİ Melek Özlem Sezer’in kaleme aldığı Sakız Çiğneyen Kedi’de kıpır kıpır, zıpır zıpır şiirler merhabalıyor çocukları. Ağzına beş sakız birden atan, kocaman balon yapan kedi gördünüz mü hiç? Görmedinizse, buyurun gelin dizelerin salıncağına. Yetişkinler için yazdığı şiirlerle pek çok ödül alan Melek Özlem Sezer, bu kez çocuklar için yazmış; konuları çocuğun yakın çevresinden alıyor. Çevrelerinde ilgi duydukları, sevgi besledikleri canlılar, kullanmaktan mutlu oldukları nesneler dizelerde yer alıyor. Çocuğun duygu dünyasını, gözlemlerini, yaşantısını varsıllaştırabilecek eğlenceli şiirler bunlar. Şairin, masal anaforundan beslenen bir şiir çizgisi olduğu da dikkatten kaçmıyor. Melek Özlem Sezer şiirinin dili, çocuğu kendine çekebilecek kıpır kıpır bir dil. “Bir yavru kedicik buldum sokakta/ Dedim, ben bunun annesi olsam ya/Ama o illa bir anne kedi istedi/Benim insan yavrusu olmamı/ Sanırım pek beğenmedi/Ben de karnıma kuşak bağladım/ Böylece bir kanguru kesesi yaptım/ Yavrumu koydum içine, zıp zıp zıpladım/ O kedi yavrusu, ben insan yavrusu/Birlikte zıplarken iyi eğlendik doğrusu/Anladım ki hâlâ çocuk olmak harika/Kanguru anne olmayı bıraktım/ Sütü dolaptan, ekmeği sepetten aldım/Kedi arkadaşıma çok iyi baktım” Şiirler, şairin çocukları iyi anladığını onlara duyumsatıyor. Açık, örtük, çapraz göndermeler ve hayvan kahramanlar aracılığı ile insanların korku ve kaygılarına da vurgu yapılıyor. Okura dayatma yapmayan, metnin okurla iletişimsel başarısını sağlayan şiirler. Çocukta düşünsel, duygusal çağrışım, coşku yaratacak dizeler. Onları şiir yazmaya heveslendiren, estetik duygular uyandıran şiirler bunlar. Şu kedim ne uykucu/ Günde on altı saat /Horul horul huuu!/ Bilmem nerden buluyor /On altı saatlik rüyayı /Acaba var mıdır /Kedilerin bir rüya krallığı?/ Çok mu güzel ki orası?/Hiç sıkılmıyor sanki canı/Hep mırıl mırıl mıııı…/ Al işte, yine yuvarlıyor /Rüya yumağını/ Yakalasam şu mırnavı /Ben de görmek isterdim/Kedimin rüyasını!” Dorukhan Özcan’ın şiirlerin içeriğine uygun, karikatür çizgisine yakın çizimleriyle, tasarımı ve biçimsel özellikleriyle de çocukları şiir okumaya isteklendirecek anlayışı yakalayan bir kitap. TURUNCU TÜYLÜ, ŞİŞMAN KEDİ GARFIELD Yapı Kredi Yayınları, Garfield ve Arkadaşları çizgi filminden uyarlanmış dört kitap çıkardı. Kedi Avı, Odie Hapiste, Ava Giden Avlanır, Hırgür adlı kitapların dizi editörü Raşit Çavaş. Garfield, Jim Davis tarafından yaratılan bir karikatür karesi. Ana karakterler kedi Garfield (Jim Davis’in büyükbabasının ismi) ve sahibi Jon Arbuckle ile Arbuckle’nin sarı köpeği Odie. Garfield, Guinness Rekorlar Kitabı’nda en çok yer alan karikatür karesi olarak tarihe geçti. Kedi Avı adlı kitapta Garfield ve Odie, bakkaldan yürüttükleri sosisleri, muzları bir an önce yemeğe çalışırken iki barınak görevlisi peşlerine düşüyor. Her zamanki gibi şans Garfield ve Odie’den yana. Barınak müdürü, öfkeden deliye dönüyor, afacanları ellerinden kaçıran görevlileri işten kovuyor. Yeni görev kimin mi? Başı boş kedi ve köpekleri yakalamak için üretilmiş bir robotun. Bu robotun, yakaladığı hayvanı hapsetmek için de karnında bir kafesi var. Sonrasını kitabı okuyanlar öğrenebilecek. Garfield hayranları serinin devamını da isteyecek gibi… MİYAVIN SUYU ÇIKTI “Ada Fransa’da” üçlemesi, “Küçük Dedektif Daniel” üçlemesi, Sihirli İstanbul, Gökyüzünden Yeryüzüne Öyküler, Balıklara Yüzmeyi Öğreten Deniz, Gençlik Yarası, O Benim Dünyam, Şule Tankut Jobert’in kitaplarından bazıları. Miyavın Suyu Çıktı, kolayca okunabilen, eğlenceli bir öykü kitabı. Siz hiç havlayan bir kedi gördünüz mü? Görmedinizse, buyurun ilk öykünün satırları arasına. Çevremizdeki yaşamı sorgulayan, geniş açılımlar veren, renkli ve sürükleyici bir kurguyla karşı karşıyayız. Tekir, insanlar tarafından sevilmek istiyor. Fakat, insanların köpekleri sadık dostları ilan ettiğini öğrenince, “o zaman ben de havlarım,” diye düşünüyor. Havlıyor havlamasına ya, havlamak onu bir köpek yapmıyor. Ne kadar köpek taklidi yaparsa yapsın, onun bir kedi olduğu gerçeği değişmiyor. Sonunda anlıyor ki, olduğu haliyle de hayli sevimli bir canlıdır kedi… Sahibi ona kötü davrandığı ve özgürlüğünü özlediği için ahırdan kaçan Doru at, apartmanın en üst katında yaşamak ve saygı görmek isteyen hamamböceği Hamo, hayvanat bahçesinde çok sıkılan bir aslanla bir karasineğin dostluğu, çoban kıza nice oyun öğreten kuzu, sevimli sincap Pıtır ve Potur, ünlü ama yalnız tavşan, bir kız tarafından öpülmek istenen kurbağalar, Tombuk adlı elma kurdunun nasıl evsiz kaldığı, eğlenceli öykülerde okurlarla buluşuyor. Miyavın Suyu Çıktı, çocuklara kimliğimize, kişiliğimize sahip çıkmamızın önemini anlatıyor. Bütün canlılar, yetenekleri ve kusurlarıyla zaten güzeller... Kitabın sonundaki düşünelim, tartışalım bölümü de eğlenceli etkinliklerle dolu. “Siz de kendi miyavınızı çizebilirsiniz” bölümü, benim gibi resim çizme konusunda zorlananlar için biçilmiş kaftan. Ben denedim, dünyanın en güzel miyavını çizebildim, siz de deneyin! TIRMIK İLE ISIRIK Türk çocuk yazınının üretken kalemlerinden Nur İçözü, kedili yaşam sürdüren yazarlarımızdan. İçözü, kedilerin insanların yaşamlarına dokunuşunu/etkisini mizahi bir dille anlatmış. Tırmık ile Isırık, on yedi öyküden oluşuyor. Ama aynı zamanda birbiriyle bağlantılı öyküler bunlar. Tırmık ile Isırık, roman duygusu da uyandırıyor okurda. Ali Bey, Işık Hanım, iki kızı ve kedileri Panki’yle tanışıyoruz kitapta. Üçüncü tekil kişi dilinden anlatılan romanda hem kediler hem de sahipleri, yani insanlar, aynı düzlemde anlatılmış. “Panki biraz yaramaz. Biraz mı? Tamam tamam çok yaramaz.” Bir türlü evde oturmuyor. Canı istediğinde sokağa fırlıyor. Kapıdan alsan, camdan, balkondan kaçıyor. Ç yeşil göz kendine sesleniy Uysal S na vahş olarak k ile Saça ve şirinli Arka kap severler kedilerle okumala Sahib *S Murat S Sakız *S Özcan/ Miya *M Ağdemi Garfi *G 32.s/201 Tırmı *T Kitaplar Ë A. AK Mavisel Yener Ata Cad. Defne Sok. No: 1 D: 1 Balçovaİzmir www.maviselyener.com [email protected] SAYFA 24 ? 15 ARALIK 2011 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1139 dar, bölü muştur. sap vere benden eğilirdi,” haklıdır, “Sürmeg onun yüz na dolan dığı bile yoluna p kahalarla Tavşan b nına yak bulur ken lan’a içe tığı dostu adamları Belli ki g farkındad dünyanın Ama ma mız düze dermeler her hayv yorlar ço kal, Bayk Aslanın, bütün ha Ormand CUMH