Katalog

Larry Gonick’ten ‘Evrenin Çizgi Tarihi’ Tarih kitaplarından zaman makinesine Evrenin Çizgi Tarihi, Amerikalı karikatürist, profesör ve matematikçi Larry Gonick tarafından yazılan ve çizilen, evrenin oluşumundan günümüze kadar tarihini siyaz beyaz karikatürlerle anlattığı kitaplar serisi. Serinin ilk kitabı büyük patlamayla başlıyor. Tarihin belli bir döneminin kronolojik sıralamaya sadık kalınan kitap İskender’in Hindistan’a büyük seferiyle sona eriyor. Gonick, eserlerini oluştururken, kuru tarih kitaplarının yerine Homeros’un İlyada’sını Hindistan’ın Rig Veda’sını ve İncil gibi orijinal metinleri referans olarak kullanmayı tercih ediyor. Böyle olunca da ortaya evrenle, tarihle ilgili zor sorulara net, kolay, akılda kalıcı cevaplar çıkıyor. Ë Rozerin DOĞAN vrenin Çizgi Tarihi, Larry Gonick’in, Harvard Üniversite’sinde metamatik okuduğu dokuz yılın ürünü. Aslında o dokuz yılın sonunda yollarını üniversiteyle ayırmasının ardından bilgisini kullanmaya başlar. Rafları tarih kitaplarıyla dolu “bir zaman makinesi” yapıp tarih yolculuğuna çıkar. Burada en önemli şeyin doğru kitabı seçmek olduğunu bilir. Doğru bir odaklanma ve hayal gücü sayesinde geçmişe yolculuğu başlar Gonick’in. Bize de arkamıza yaslanıp bu zaman yolculuğunda, espirili, eğlenceli karikatürlerle eşliğinde yolculuğa dahil olmak kalır. Evrenin Çizgi Tarihi’nin ilk kitabında Einstein’ı andıran profesör, Gonick’i temsil eder. Profesör, zaman makinesini harekete geçirmek için tarihi bir kitaptan bölümler okurken yansır sayfalara. Kitap boyunca devam eden zaman yolculuğunda, bilimsel ve antropolojik verilere dayanan tarihsel olayların izini süreriz. Gonick, olaylara kişiler üzerinden giderek bakmayı tercih eder. Anlattıklarının daha iyi anlaşılması ve akılda kalması için de olayların insani yüzlerini aktarmayı ihmal etmez. Dizinin ilk kitabı altı bölümden oluşuyor. Birinci bölüm “Her Şeyin Başlangıcı” adını taşıyor. Bu bölüm, zaman bile yokken, tüm evren sıcak bir toptan ibaretken ve sonrasında meydana gelen büyük patlariyle merak uyandıran, okuru saran bir tarih anlatımı oluşturmuş. Kitapta bölüm bölüm tarihsel olaylar anlatılırken, Truva Savaşı’na, savaş anlatılmadan önce ilginç çizgilerlerle Miken’e de yer vermiş. Anlatıma göre, Atreus’un oğulları Agememnon’la Menelaos gücün ve paranın satın alabileceği en iyi kadınları bulmak için alışverişe çıkar. Gençliğinde bir kuğu ile yattığı söylenen güzel Kraliçe Leda’nın hüküm sürdüğü Sparta’ya gelirler. Leda’nın iki kızı vardır. Klytaimnestra Agememnon’la evlenir. Diğer kızı Helen ise Menelaos’a kalır ve onu da Sparta Kralı yapar. Truva Prensi Paris, Helen’e âşık olur. Ertesi sabah âşıklar gitmiştir. Durum çok vahimdir. Çünkü Menelaos Helen’le evli olduğu için kraldır. Ama artık yardıma ihtiyacı vardır. Ağabeyinden yardım istemeye gider. Hikâye bilindiği gibi devam eder. Çizgiler ve net anlatım, anlamayı kolaylaştırırken sürükleyici bir hikâyeye dönüşerek merakı sürekli kılarak her yaştan okuyucuyu alıkoymayı başarır Profesör Gonick. Kitapta, “Evren nasıl oluştu?”, “Güneş nasıl doğdu?”, “Galaksiler bizden neden kaçar?”, “Cinsiyet nasıl doğdu?”, “Seksin evrim üzerindeki etkileri nelerdir?”, “İlk icatlar nasıl başladı?”, “Çağların doğuşu nasıl oldu?”, “Erkek ve kadınlar arasında iş bölümü nasıl oluştu?”, “Uygarlık ne zaman ve nasıl başladı?”, “Hanedanlık dönemi nerede ve nasıl başladı?”, “Fakirlik ve cehalete rağmen teknoloji nasıl gelişti?”, “Medeniyetler çarpışması ne demektir?” gibi pek çok soruya akılda kalıcı ve ikna edici yanıtlar bulmak mümkün. Evrenin Çizgi Tarihi, Portekizce, Yunanca ve Lehçe de dahil olmak üzere farklı dillere çevrildi ve birçok ödül kazandı. Halen New York Üniversitesi, Yale Üniversitesi ve Kolombiya Üniversitesi gibi prestijli üniversitelerin müfredatında yer alıyor. Bu ülkelerde kitapla tanışan öğretmenlerin, Evrenin Çizgi Tarihi’ni öğrencilerine tavsiye ettikleri belirtiliyor. Darısı öğrencilerine evreni kolay yoldan anlatmaya çalışan bizim öğretmenlerimize. ? Evrenin Çizgi Tarihi/ Larry Gonick/ Çeviren: Şirin Okyayuz Yener/ Derin Kitap/ 350 s. SAYFA 13 E mayla başlıyor. Bu patlamayla ilk otuz dakikada evrendeki tüm hidrojen ve helyumun oluştuğunu görüyoruz. Peki, o büyük patlamadan sonra neler oldu? Tam sekiz milyar yıl sonra evren şimdiki halini aldı. Bomboş uzayda yıldızlardan oluşan galaksiler, gaz ve toz halinde hareket ederken siyah beyaz karikatürler eşliğinde güneşin doğuverdiğini görürüz Gonick’in kaleminden. KOYUN VE İNSAN BİRBİRİNE YAKIŞTI Büyük patlamayla başlayan serüven, ilk canlı ve ilk insanlarla devam eder. Canlıların iki ayak üzerinde dikilmesi ve ellerini kullanmaya başlaması çok sevimli karikatürler eşliğinde anlatılıyor. Bundan sonra insanların beslenme ihtiyaçları hayatın esasını oluşturur. Erkekler hayvan avlarken, kadınlara çocuklara baktıkları için yakın yerlerde bitki toplamakla meşguldür. Böylece kendiliğinden bir iş bölümü ortaya çıkar. Zaman geçtikçe insanlarla hayvanların hayatı başka bir evreye geçer. İnsanın tarihi için artık yeni bir dönemdir bu. “Batı Asya’nın Dağlarında” bölümünde anlatılan bu evrede, Türkiye ve İran dağlarının eteklerinde avcılar yabani koyun sürüleri gütmeyi öğreniyor. Koyun ve insan birbirine çok yakışmıştı. Gonick’e göre, böylece tarih de gelişti ve ırgatlık dönemi başladı. Tarih anlatımı Antik Yunanlıların Yunanistan’a gelmesiyle devam eder. Onlar Yunanistan’a tarih öncesi zamanlarda gelmiş olmalarına rağmen, Yunan kökenli olmayan sözcüklerde bunun izlerini görebiliyoruz. Yer isimlerinde mesela, bazı ortakların ve bitkilerin isimleri; hiyasentsümbül, mintnane, apsentpelinotu gibi. Bütün bunlar bir gecede olmadı ama MÖ 1400’lerde Yunanlılar dili ni ve kültürünü ülkeye kabul ettirdi. Hatta Girit’i de işgal ettiler. Pelasgların ezildiğini hissettiklerine kuşku yok. Yunanlıların kendini korumak için inşa ettiği devasa duvarlar en büyük şehirleri Möheke’nin (Miken’in) kapısıydı. Yerlilerden tarım ve sanatı öğrendiler. Zeytin ve üzüm yetiştirdiler. Bu sırada Giritliler ağrıları için afyon yetiştiriyordu. Bu durum kafası dumanlı bir tanrıça heykeliyle tasvir ediliyor Evrenin Çizgi Tarihi’nde. “Beyin ve Bronz” başlıklı beşinci bölümün başında okurdan “Duyarlılığınızı zedelersem şimdiden özür diliyorum” cümlesiyle özür dilenir. Yunanlıların efsane ve âdetlerinden sonra profesör, ruhuna hitap ettiğini söylediği Herodot’a selam çakarak “Kim Bu Atinalılar?” adlı altıncı bölümde, Pers İmparatorluğu ile büyük savaşlarına odaklanır. Evrenin Çizgi Tarihi’nin ilk cildi “Eni Konu Atina” adlı yedinci bölümle, yani Yunan uygarlığına derinlemesine bir bakışla ve İskender’in Hindistan seferiyle son bulur. REFERANSLARI ÖZGÜN METİNLER Yazar, evrimsel bilim, fizik, astronomi ve antik tarih konularını Homer’in İlyada’sı, Hindistan’ın Rig Veda’sı ve İncil gibi orijinal metinleri referans kullanarak seriyi oluşturur. Tarihin bizzat kahramanlaştırdığı karakterlere ilişkin yorumlarını da, onların birer fani olduğunu hatırlamamızı sağlayarak yapar. Kitapta etik normlar konusunda tutuculuk sergileniyor gibi gözükse de, normlar yazar tarafından gayet açık bir şekilde ortaya konmuş. Yazar hikâyeleri geçmişe damga vurmuş tarihi kişilikler, kanlı anekdotlar ve sıra dışı detaylarla canlandırarak renklendirmeyi tercih etmiş. Bu da canlı, hikhayesi ve çizgile CUMHURİYET KİTAP SAYI 1058