Katalog

Türkçenin gücüne inananlar "Yaşayan Türkçe" aldatmacasıyla kendilerini avutmak istemezler. Türkçeyi çağdaş uygarlığın dili olarak geliştirmenin yollarını ararlar. 0 yol özleştirmeden geçer. Eski sözcüklerin çağrışım gücüne kapılıp, hangi geçmişte bıraktıkları anı yüküyle oyalananlar; yeni sözcüklerde o anlam derinliğini bulamadıkları için, alay etrneyi alışkanlık haline getirmişlerdir. Ne var ki djl bilincine yaramayan Türkçenin gücünü anlayamaz. Mustafa şerif Onaran Dergilerden 'Yaşayan Türkçe' Dıl Derneğı Nısan 2OO5'te, durumu TBMM Dilekçe Komisyonu na ılctıyor Dılekçe Komısyonu, konuya onem verdı ğı ıçın, ılgılı kurumlarla bırlıkte 2 Hazı ran 2005'te bır toplantı duzenlıyor Dı lekçe Komısyonu'nda, doğrudan konuya gırmek gerekırken, onyargılı goruşlerle gırışılcn Turkçe tartışmaları gereksız za man kaybına yol açıyor (Çağdaş Turk Dili, TBMM Dilekçe Komısyonu'nda Turkçe Tartışıl(ama)dı, Temmuz 2005) Dıl Derneğı Yonetım Kurulu Dilekçe Komısyonu'nda geçen olayları hem TBMM'ye hem kamuoyuna genış bır açıklamayla duyuruyor Bu genış açıkla ma gosterıyor kı konuya çozum aramak yerıne, 25 yıl gerılerde kalış ozleşmeyaşayan Türkçe tartışmalarıyla sonuç su runcemede bırakılmaktadır Osmanlıca ozlemı çekenler genel dılın akışını zorlayan Batı uygarlığıyla dılımızı kaplayan yabancı sozcuklerın ayrımına varmaz gorunerek, hep Osmanlıca kalın tısı sozcuklerı arıyorlar Dıl Derneğı, Dilekçe Komisyonu top lantısının beklenen verımde olamayacağı kaygılarını anlatıyor Ayrıca Turk Dıl Ku rumu'na uygun gorulen hukuk yanlışını bır daha anımsatıyor Denebılır kı, bılınen bır olayın yınelen ? mesı nasıl bır yarar sağlayacak Tam ter sıne, bu yenı yapıyı korumak ısteyenlerı bıraz da ofkeİendımeyecek mı' Olsun Ofkelenenler kendı yetersızlıklerının utancı ıçınde kalacaklardır D ılın canlı bır varlık olduğu, top lumsdl değışımleıe gore gelıştı ğı bılınen bır gerçek Osmanlıcayı da aynı koşullar ıçınde değerlendırcbılırız Hıç XIII yuz yıl Osmanlıcasıyla XVIII yuzyıl Osman îıcası aynı olabılır mı XIII yuzyıldakı Osmanlıca bır sozcuk, gıderek, yenı an lanı yuklerı kazanmış, daha zengın bır Osmanlıcanın oluşmasını sağlamıştır Ustelık Arapçanın, Farsçanın dılbılgısı kurallanyla geçtıklerı halde, hem ses ozellıklcrı hem anlam derınlıklerıyle Os manlıcanın malı olan bu sozeuklerı ken dı dıllerınde tanımak olanağı kalmamış tır Batı dıllcrının kokcnı Latıncedır Latın ceden turetılen sozcukler Batı dıllerının zengınleşmesını sağlayabılır Ama Turk çenın kokenı Arapça ya da Farsça değıldır Ayrı kokenlı dıllerden Turkçe turet me yapılmasi kolay olmuyor Mazhar Paşa'nın Arapçadan turettığı hckımlık terımlerı Arapça ıçın geçerlı ol mamış, bızım de ışımıze yaramamıştır Keşke Şanızade Ataullah Efendı'nın Turkçe koklerden turettığı hekımlık te nmkrı gelıştırılebılseydı Bılım çevrelen Turkçeyı kuçumsemeselerdı hekımlık dı lı daha da gelışebılırdı Ummetçı bır toplumun Osmanhcaya yakınlık duyması doğal karşilanabılır Ama cumhurıyetle bırlıkte bır ulus dev let oluşunca butun kurumlar değışmıştır Yenı kurumlaıla bırlıkte toplumun yapı sına başka bır yapı oluşturmuştur Bu değışımı benımscycnlerın Turkçe nın kcndı benlığmı bulmasını olumlu karşılaması bekleneme/dı Nıtekım tartışmalar kuşakların bırbırı nı anlayamadığı, bırbırındcn koptuğu go ruşkrıyle kısır kavgalara donuştu Bu kavgalar durulsa bık dılın geçırdığı de ğışım evreleıını ıyı bılmeyenler eskı bc ğenılerınden kurtulamayanlar dıl devrı mını benımseyemıyordu Geleneklerımızı korumak ıstcyen, de ğışımı eskı değerlerı guntelleştırmede go ren yenı yonetımın dıl devrımıne olumlu bakması beklenemez 11.000 İMZA Bu kisa gırış dıl devrımını anlamaya yetmcz Dıl devrımı sureklıhk ısteyen yoğun bır çabayı gcrektırır Uygulamanın yetersız oluşu dılın yozlaşmasına yol açı yor Selçuk Unıversitesi'nden kımı gençle rın 11.000 imza toplayarak, gorseîkırlen meden dılın yapısına ışleyen bozulmaya kadar bır dızı sorunu Dil Derneği'ne ulaştırması, bu yozlaşmaya bır çozum bulmak gereğını duyuruyordu Sükrü Haluk Akalın DİLEKÇE KOMİSYONU İZLENİMLERİ Dilekçe Komisyonu, Türkçenin yozlaş masından yakınan 11 000 ımzalı dilekçe nın sorunlarına çozum arayacaktı "Cıuncel dıl tartışmalarının yaşayan Turkçecıler ıle oz Turkçecıler eksenınde gelışmekte" olduğu goruşlerı, komısyon toplantısını boş yere oyalamıştır Şımdıkı Turk Dıl Kurumu yonetımı "Yaşayan 1 urkçe", Dıl Derneğı "ozleş me" anlayışının yanında gosterılmıştır Her ne kadar şımdıkı Turk Dıl Kuru mu'nun yonetıcılerı arasında bır zaman ların "yaşayan Turkçecılerı" de varsa da, boyle bır goruşe bağlanmak, Turk Dıl Kurumu'nun ışlevını kuçumsemek anlamına gelır Hangı Turkçe'nın yaşadığı ya da yaşayacağı tartışma konusudur "Yaşayan Turkçe' anlayışının onculu ğunu Tercuman gazetesı yapıyordu Bu tartışmalar 8O'lı yıllara gırerken yoğunluk ka/anmıştı Turk Dıl Kurumu'na emek vercnlerden Hasan Eren ıle Zeynep Korkmaz da "Yaşayan Turkçecıler"ın ya nında yer almışlardı Bu gırışımler "12 Eylul" yonetımının, kurumların yapısını değıştırme ışını kolaylaştırmalarına yaramıştır Ama Hasan Eren "tekerrur" yerıne "tekrar" sozcuğunu kullanma yanlı şına değınırken "yınelemek" sozcu ğunu anımsatıyor Demek "Yaşayan Turkçe", kendı yatağında akma alış kanlığı kazanan 'Ozleşme Turkçe M"ne donuşmuştur (Turk Dili, Tekrar mı, Yoksa Tekerrur mu?, Tem muz 2005) Şımdıkı Turk Dıl Kurumu'nun Yaşayan I'urkçe'den yana olduğu nu soyleyen sıyasetçı yanılıyor Ana yasal bır kurum olsa bıle, kurumun çalışması geçerlı olan tuzuğe gore dır Tuzuğun koşullarını yerıne ge tırmesı gcrekcn Turk Dıl Kurumu Başkanı Şukru Haluk Akahn'ın boy le bır nıtelemeye karşı çıkması beklenırdı Ne var kı şımdıkı kurumcu lar Türkçenin so/ varlığındakı bu tun sozcuklerı kokenıne bakmadan, benımsıyorlar Furk Dılı dergısı' Habcrler' bo lumunde Dilekçe Komisyonu olayı na genış yer ayırmış (Turk Dili, îş Yeri Adlarında Yabancılaşma ve Dil Yozlaşması TBMM Dilekçe Komisyonu'nda Goruşuldu, Temmuz 2005) Gonul ısterdı kı bırkaç mılletvekı lının adını anmaktansa boyle bır toplantının oluşmasını sağlayan Dıl Demeğı'nın adı ozellıkle anılsın Dıl Derneğı ıle Turk Dıl Kurumu yozla şan Turkçeye karşı bır dayanışma orneğı gostersın Ya/ıda Turk Dıl Kurumu Başkanı Şukru Haluk Akalın'ın konuşması na da yer verılmış Şukru Haluk da "tabela kırliliği"nden yakınıyor Ku rumun gırışımlerı uzenne bılgı ven yor Bunlar ıyı de Dıl Demeğı'nın bu ışe onculuk etmesınden tedırgın ol dukları ızlenımıne kapıldım Oysa Dıl Derneğı Başkanı Sevgi Ozel Turk Dıl Kurumu'nu yonetenlerle hıçbır sorunu olmadığını belırterek, kurumun ıçınde bulunduğu zor koşulları anımsa tıp, o sıkıntıları paylaşmak ıstıyor "Oysa resmı kurumda Akkep operasyonuyla mılyarları aşan yolsuzluk saptan mıştır Dahası resmı TDK başkanı 2 Ha zıran gunlu toplantıda yasal boşluk yu zunden kurumda yonetıcı, uzman ve bı lımcı eksığı olduğunu, her ışı ıkı uç kışı nın yaptığını, parasal sıkıntının buyudu ğunu, CHP'nın 1%0'lardan bu yana ku rumun parasına goz dıktığını soylemıştır Resmı TDK başkanının bu yakınmaları bıle kurumların ıktıdarlara bağımlı olma dan çalışmasını ısteyen Ataturk'u ve Dıl Devrımcılerını haklı çıkarmıştır" Şukru Haluk Akalın ın yakındığı yasal boşluğu hukumetın gıdermesı gerekmez mı ? Hızlı yasa çıkarmanın ustasi olan şımdıkı yonetım nasıl bır yasa tasarısı duzenlemektedır Çalışmalarına kolaylık gosterılmeyen TDK yonetıclennı nasıl bır gelecek beklemektedır? Şımdıkı TDK, eskı TDK'nın bırıkımle rını de değerlendırerek ' Tarihsel Turkçe Sözluk", "Türkçenin Temel Soz Varlığı" gıbı çalışmalara gırışmektedır Dıl dtvrı mıne pek de yakınlık duymayan huku met, Türkçenin gucunu ortaya koyacak çalışmalara nasıl destek verecektır^ Ikı yıızlu davransalar da ınsanlara ınanmak ısterım Nevzat Gozaydın, Hamza Zulfikar, Şukru Haluk Akalın ta nıma olanağı bulduğum yakınlık duydu ğum arkadaşlar oldu Dıl Derneğı nıce yoklukları goğusleye rek savaşım veren saygınlığı artan, ozel lıkle gençlerın ılgılenmeye başladığı bır kuruluş haline gelıyor Sevgı Özel'ın ya kındığı durumlarda ışbırlığıne gırışmek gerekıyor NE YAPMALI? Hasan Eren "12 Eylul" yonetımınde Turk Dıl Kurumu Başkanlığı'na atanın ca, yılların bırıkımını kullanaraJc kendı adıyla bır "Imla Kılavuzu' çıkardı Turk Dıl Kurumu bu ' Imla Kılavuzu"nu çok değıştırmek zorunda kaldı Yazımın kul lanıla kullanıla oluşup yerleştığı ılkesı be nımsenır Dayatmalar yazım kargaşasına yol açar Bıleşık sozcuklerde, duzeîtme ımlerıyle kesme ımlerınde ortak bır ya zım anlayışına varılamamıştır En kuçuk paydada uzlaşmaya vararak yazımda bır iık sağlanmalıdır Türkçenin gucune inananlar "Yaşayan Turkçe" aldatmacasıyla kendılerını avut mak istemezler Turkçeyı çağdaş uygarh ğın dılı olarak geliştirmenin yollarını ararlar O yol özleştirmeden geçer Eskı sozcuklerın çağrışım gucune kapılıp, hangı geçmişte bıraktıkları anı yukuyle oyalananlar, yenı sozcuklerde o anlam derınlığını bulamadıkları ıçın, alay etme yı alışkanlık haline getırmışlerdır Ne var kı dıl bılıncıne varamayan Türkçenin }>u cunu anlayamaz Dılı ışleme hunerı bıçem ozellığı ıster Alay ettıklerı sozcukler onları çoktan aş mıştır da onlar ayrımında değıldır Âtaturk un kurduğu Turk Dıl Kuru mu'nun ellı yıllık yaşama seruvenınde, dılın, bılımın edebıyatın onde gelen yuz lerce adı Türkçenin gclışmcsınc emek verdı Osmanlıcayı ozleyenler yarın TDK'ye yenı bır bıçım vermek ısterlerse şımdıkı yonetıcıler ozerk bır kuruluşun ne kadar onemlı bır guç olduğunu daha ıyı anlayacaklardır tıkları ışı haklı gostermck ıçın Ataturk'u tanık tutmaya çalışacaklardır Kendı benlığını arayan I urkçe, yatağı nı bulan bır ırmak gıbı, olanca gorkemıy le yarınlara akacak, onunde çıkan engel lerı o hızla surukleyıp surdurccektır • Ustelık bu Osmanlıca duşkunlerı yap