Katalog

bir ağaç türünü belirtir. Dostlarından birinc yazdığı bir mektııbun içeriği bizi lıiç s^ışırtmaz: "Gidiyomm, çünkü beni iste medilcr" der. Tiyatro ve müzik 1848'de Jıılcs Verne, babasının isteğı üzerine hukuk öğrenimi için Paris'tedir, ama u edebiyat salonlarına gitmeyi yeğlemiştir. ()ralarda Alcxaıulrc Dumas ile tanışır vc hcmcn ortak tiyatro oyunları yazmaya başlarlar. Kısa zamanda bir "tiyatro yazarı" olarak ünlenir. Tiyatro yapılları nın kıırgıısıı, olayların dizisi, diyalogları olağanüstü güzelliktedir. Yazar doğal olarak, bu yeteııeğini romanlannda da gösterir. Jules Vemc'irı daha az bilinen bir özelliğiyse onun müzik tııtkusudıır. O sadece iyi bir diııleyieı değıl, aynı zamanda bir miizisyendir. O dönemdeki dostlan için şöylc dcr: "Arkadaşjarımın hemen hcnıen hepsi müzisyendi ve hayatımın o döneminde ben cie müzisyendim, armo niden anlıyordum (...). Victor Masse dostlartmdan biriydi, çok samimi oldıığum Delibes de dostıımdu." Bu ünü onun TheâtreLyrique'de sckreter olarak çalışmasına olanak sağlamtştır. Ama para almadan tiyatronun müdiirü Jules Sevestre'ye de yardım ediyordu. Jules Ver ne, iki çocııklıı dııl gcnç bir kadın olan Honorinc Morel ile evlenmek üzeredir. Edebiyat mesleği henüz karnını doyurmaya yetmediği için ailesinden deslek görüvordıı. Beş Hafta, (1863), Kaptan Hatteras'ın Yolculukları ve Scrüvcııleıi (1864 1865), Arzın Merkezine Seyahat (1864), Arzdan Aya Seyahat (1865), Denizler Altında Yirmi Bin Fersah (18691870). ülağa nüstii ülkelcrc 1)U yolculukları yapmak için insanı ^asjirtan ulaşım araçları gcrekiyordu. Jules Verne bu araçları günlük ya şamdan almıştır: Denizler Altında Yirmi Bin Fersah'ta Kaptan Nemo'nun Nautilus adlı gcınisi, l'atih Robur'un Albatros'u, Buharlı F.vdeki Çclik Dev'i bunla ra örnek gösterilcbiliı vc bunlar dönemindeki biliıııscl ara^tırmalardan esinlcnilıni^lir. Ote yandan, Jules Vcrnc kendi yolculuk dencyimlerinden, özellikle deniz yolculuklarından çok yararlanmıştır: Bir önyargının aksinc, Jules Verne odası nın etralındaki yolcııluklarla kcndini sı nırlamamış vc kendi gemileriyle yolculuklar yapmı^tır: ü n c e SaintMichcl I, (1867), sonra SaintMichcl ü (1876) adlı bir yelkenli, daha sonra da Saint Miehel T T (1878) bir yatı olmuştur. T William Nicholson Imparatorluğun Köleleri Aramanth kenti imparatorluğun acımasız askerlerinin saldırısıyla alevler içinde kalırken, halk köle olarak uzun bir yürüyüşe çıkarılır. Kentin düşmesinden sonra birbirinden haber alamayan genç Kestrel ve Bowman kardeşler intikam için yemin ederler. Yüzyılın aktörü Jules Verne, hcp gclccegi amaçlayarak vaşadığı dünyadan kopnuış tatlı kaçık, bir düijçü dcgildi. I'am tcrsinc, döııeminin adamı olarak yüzyılın büyiik hareketlerine duyarlıydı. 1871 'de yerleştigi Amicns kentinin belediyc meclisinde tlaııışman olarak çok aktif bir görev üstlenmiş tir. 1872'de bu kentin Akadcmi üyeliğine scçilmiij vc kentin toplumsal vc sivasi yaijamında önemli bir rol oynanıısjtır. Yaşadıgı yiizyıl, romanlannda adcta bir resnıi geçit yapar. Be^ yüz Milyonluk Miras'ta 1870 çatiijiııasını, Güney'e karşı Kuzey'de (1887) Amerikan iç savaşmı, Deuizin 1 lücumu'nda (ICK)5) Cczayir'in fethini, Uskurlu Ada'da (1895) kapitalizmin yüksclisini, Adsız Aıle'de (1889) Kaııadalıların başkaldırısını anlatır. Denizler Altında Yirnıi Bin Fersah'ta, sonra Fsrarlı Ada'da (1874) tngiltcreye başkaldıran 1 liııdli Nemo (Ncnıo, Latince hiç kimse anlamındadır), baskıya karşı başkaldırışın ve c/ilmişlcrin savunmasının simgcsidir. Bazen |ules Verne uygarlığın gelişimi konusunda kcndisini sorgular: F'.srarlı Ada vc Siyalı 1 lintliler'de (1877) sezdirdifii gibi bu uygarlık, toplumsal uyuma doğrıı mıı gidecck, yoksa Jonathaıı Kazazedelcri'ndc (1909) ve Bar sac'ın Şaşırtıu Serüveni'nde (1914, 1919) olduğu gibi baskıcı bir kolektivizmc ya da Öliimsüz Adem'de (1910) haber verilen bir yok oluşa doğru ınu gidecekH Yıllar geçtikçe, yanıt son dercce karamsar bir nitelig'e bürünür. Kişiscl deneyinıler bunda belki dc önemli bir rol oynamış olabilir: Yapıtının yazınsal değerinin kabul göı menıesi, Fransız Akademi si'ne adaylığının başarısızlıkla sonuçlan ması, oj*lu Miehel ile yaşadığı tatsız olaylar vc 1886'da parasal sorunlar ncdcniylc Saint Miehel III adlı yatının satılması. 1886, Julcs Verne için koıkunç bir yıl olur. Delilik krizi tutan yeğeni Gastoıı tabancayla onu bacağından yaralayarak lelç olnıasına neden olur. O sırada yayıncısı ve dostıı Hetzel'in ölüm haberini alır. 1890'da oğlu Miehel Verne ile arası düzelir. Kimi romanlarının yazımına ve özellikle babasının ölümünden sonra (1905) pek çok mmanın yayımlanmasına kalkıda bulunur. Ansiklopedi faresi Aslında, |ıık's Vemc'in yapıtı bu kadar geniş bir alatıa yayıldiysa, bu onun büyük bir okur olnıasından kaynaklaııır. Söyleşjlerindcn birindc şöyle dcr: "Ben iyi bir okııyucuyum, okurken kalem elimden eksik olnıa/. l'.limin altında hcp bir delteı vardır, benı ılgilendiren vc da lıa sonra romanlarınıda kullanaeağım her şeyı not alırım". Julcs Verne, Paris'reki ıılusal kütüphaneııin gcdiklisidir. Nc bu lursa okur; dergi, gazete, biliıusel biilten ler ve özclliklc Coğralya Derncği'nin bültcnlcrini. "Coğrafya benim fıcm tutkum lıem de konıımdıır" dcr. Edcbiyatla Victor I lugo, Alcxandıc Dumas, Alp honse Daudct vc C!uy de Maupassanr'ı çok scvct. Anıa Ingiliz C.harles Dickcns, Walter Scott, Amerikalı Fcnimorc CJcı oper ve Edgar Allan Poc, Alnıan T.T. Hoffmann'ı ycğlcr. Y seven yazar: Olağanüstü yolculuklar Charlcs Baudclaiıe, 1857'de F.dgar Allan Poc'nun Arthur Gordon Pym'in Se rüvenleri adlı vapıtını Fransızcaya çevirir. Bu kitabı keşrctnıesi ve 1862'dc döncmin cn büyiik yayıncısı Julcs Hctzcl ile tanışması sonııcu Olağanüstü Yolculuklar projesi doğar. 1 lctzcl onun sadccc dchasını dcğil, ticari, siyasal vc cğitscl düzlcnıdeki yeteneğini dc kc^tcdcr. Bu nedenlc, I letzcl bu yapıtın cğilsel amacı üzcrindc durarak, Kaptan Hattcras'ın Maceraları adlı yapıtta, okurların dikka tinc başlığı altında iju bilgiyi sunar: "Amacımız nıodcııı bilimin biriktirdiği, asirononn, li/.ik, jcolop, coğralya konusundaki tiim bilgilcrı ozcllcmck vc cvrenin tarıhini ycni ba^ıan yazmaktıı". )ules Verne yaşadıgı sürc boyunca tiim bu bügilcri cdcbiyata ılöniiştürmeyi dcncmiş ve çok da başarılı olmııştur. Bu girişiminde yayıncı Hctzcl'in rolü büyiiktür, çiinkü o Balzac vc llııgo dönemlerinin cn büyük yazarlannın yayıncısıdır. Aynca, kcndisı Stahl takma adıyla çocuk romanları yazmıştır, siyasi alanda ise iinlii şair Lamartine'in mediste kabine şeHdir. ()nun cleştirel baküji Julcs Vcrnc'in romanlarındaki kiıni bölüınleri yeniden yaznıaya, kimilerini kaldırmaya ya da ki ıni romanlarının sonunu dcği^tiımeyc götiirmüştür. llk romanları lıiç gidilmemiş ycrlcrc, Nil Nehri'nin kaynağına, Kuzcy Kutbu'na, arzın merkezine, aya ve denizlerin dibine yönelmiştir: Balonda CUMHURİYET KİTAP SAYI Roman kâşifi Olağanüstü Yolcıılııklar'da tantastik bir esin görülür. Bunlar Wilhelm Sto ritz'in Fsrarı (1910), Buzlar Stenksı (1897 Fdgar Allan Poe'nun Arthur Gordon Pym'in Serüveıılen adlı yapıtının devamı), Siyah Hintlilcr vc Kaıpatlar Jjatosu (1892) bıınlara örnek gösterılebılir. Hetzel ile yaptığı anlaşmaya göre, Jules Verne yılda iki cilt yaznıak zorundaydı ve böylece düzenli bir geliıi olacaktı. Bunun yanında, Jules Verne halkın anlayabileceği tar/.da kitaplar da yazmıştır. Or negin Büyiik Yolculuklaıın ve Yolcuların Tarihi (1878 ile 1880), Seksen Günde Devri Alenı (1872) ve Miehel Strogoff gi789 Lserüven Rüzgâr Çalgısı ile birlikte iki kitap % 25 indirimM 15 YTL Remzi Kitabevi SAYFA 21