Katalog

F.vet. Bizim, I larp Tarihı Daircsi'nin bu konulardakı (Iîırinci Dünya Savasji, Ba£ımsızlık Savaşı, lı, Ayaklanıııalar vb. gibi) yayınları, cok aynııtılı, cok değetli yayınİardır. Sade askerlcrımiz, kumıaylarunu için dcgil; aıaştırkilarımız, sanatcılarımız için dc çok dcftcrlidir. Biı başka önemli kaynak, hıç kıışkusuz, Zeki Saruhaıı'ın saygi ile bvgü ilc söziinü edegeldigim "Kurtuluş Savaşl (îiin lü£ü ' adını vercliği dört dltlik bıiyük yapıtıdır. Gün gün, Kurtuluş Savaşı'nın belgeleri derlenmiş, açıklanmıştır bu dört ciltte. Ronıan için olsa bılc, tarihsel gcrçckliklcrin saplırılması nııı ütıüni'ı almıştır Zcki Sarııhan bu yapıtı ilc. "Saptmlabtlir" diycnler var Orneg'ın Ahmct Alltin. Saptırına, gerçeklerden uzaklaşmadır. Sanatçı için dc olumlu yaklaşıın değil dir. Tarihsel romanlarda tarihsel gerçekliklerin saptırılması, o düııcmi yaşayan kuşaklarla yakınlannın haklanna saldırı anlamına gelebilir diye düşünüyorıım. ÎPAT'ta, yeri geİmiş, Konya, Bo/kır ayaklanmalarının öykülenmesi gerek nıiijtir. Çepeeevre Anka la'yı cok 7or dtırumlara düşuren bu i^biılikciler "Tarihsel romanlarda tarihsel gerçekliklerin saptırılması, o döneml yaşayan kuşaklarla yakınlannın haklanna saldırı anlamına gelebilir dlye dü$ünüyorum" diyor Semsettln Ünlü. nıı soylcnıeye dc gcrek yok. Aylarca çadırlarda kalmak, kumanya ilc yctinmck gibi ancak yaşandıgında elde edilebilen kinıi kazanımlardaıı söz cdilebilır ellict. Ama savaş roınanı ya/ılacaksa savaşa ilişkin yapıllar da okıın nıalıdır. Yararlanılabiliı bıınlardan. Kaynak araştırmdsı... kalkıijnusının öncülerinin, artçılarının kinıler olduğu bilinir... Kilinır de, bir haksı/.lığa uğ ramasınlar, sürgit yerilmesinler diye, adları deği^tirilmi^tir bu kişilerin. Romanda ger eeklik; nesnellikle, ietenlikle olur. Saptırma ise, yazarın yan tutması; içtenliktcn, ncsnellikten uzaklaşmasulır. ni derlerya, yazaıın ılcdigi değil, ronı.ıııdakı kişilerin dedıği olur kımilcri... RoMaııııı kiylcrı gıdcrvh özt'rklıklcrım kazanıyorlar. Arada bir işinin kolayına sapmak ıstcven romaneının kendisıyle çclişmesidir dc diye bıliriz bu durunıa. Yazmakta oldugu romanın yapısal uyumunu, dcngesini, ruitüıılıigünü bozabileeek aykırı bir yöııcli^ten kaçınma bilintidir bu... Kuşkıısu/, başlangıç aşamasındakı kişilerin vcrinc başka kişiler giıcbıliı romana..Kimileri ile çıkar giderler... i)Uvım bitirını^ olanlar... F.vet... Baytar Binbaşfyla Çobanoğlu, ikiz yüzbaşılar Aşir'le Akşit, bir de Asıın, kurgulama aşamasında düşündügüm başlıca kişileri olmuştur romanın. Mütareke gıınleİPAT'IN KİŞİLERİ rinden miifrezclere, müfrczelerdcıı düzenli ordtıya gecişe, sonıasına; eepheıle, cephe geKonmndıi hdjkı^ıden suz edilebılirsc bu risinde, menzillerdo olanlar; onların yanında, labtp Yüzba$ı Çobnrıuğlu h'ıyzi olnıalı Ötckı yakınında bulunanlardır tPAT'ın kışılerı. başhca kişilcr l'ıaytar Bınbaşı Fchım Ceztrıi, Mustahı Kcmal l'aşa, tsmct Paşa, Fevzi Paşa, AsteŞınen Asını Akşit, Ccmilc, Naci, Yüzhaşt Nıırettin Paşa, tüınen komutanları, kurmay Aşir. Binbtiji Cemal, Be$ır Teğmen, Binbcışt başkanları ise, tarihsel gcrçekliklcri, tarihi l'ıilı, Utanhul'da yabana guzvlcciler, Yunan subayları ve daha bajkaları Romanın son sa yapan kişilıkleri ilc, savaşı yöneten, yonletıdi ren bir düzlemindedirler romanın. tırlan, Tıibıp Albay Çohanofclu l'tyzi'yc ktzı Türkân'ın Baylar liinbaji Vcbim Cezmı'yı sor laribsel romanlardakı kı^ı cokluğu olaylıi mau iizvrinc Çdbanoğlıı Fcyzi roman ki)ilerirı ızlemedc giiçlük cıkarıyor \\ıbıp Yiizha)i nı şöyle anlatır; "Akşit, Asını, Aşir, Talı. . he Çobanoğlu, Atfeğmcn Asıın, Baytar Bınbay pımiz! Binız hcpimızdık Yehım Cezmi ilc birVehim C.ezmt ckscni izleııdiğındc, olayhırı, likte a defterde okuduklarını ya\ayanlar.. tşdurumları izlcmck, toparlaınak kolaylaşıyor tıp'tcn, Manastır'dan, St'lanık'ten vmra bütün Bu giiçlü roman kışilcrim olujlururkcn gcrçek buralardan dti siirıip çıkarmaya k.alkı\anlarm ya$amdaki kiylerden yararlandıg'ınız nldu tanıınadığ,!, tanıırıak ish'r/iı'diğı ınKanlar..." Elmu? bcllc Mu\taja Kcmal, îsmct Paşa, Alil'uat Evet. Dostlann, arkadaşların, kınıi vakınVa\a gıbı tıirıhscl kı^iliklcr dc var romanda. ların karakterlerinden alıntılar yapılnuştıı Bunlartn dı\ında k.alan roman kıylcriniseçer kuşkusıız. Aneak buıılar, aktörlcrin oytındak.cn nelı'rı gb'zcttınız '•> ki kişilikleri ya da kişinin tııvaldcki portrcsi gibi bir benzeşme sayılnıaz. Alıntılaulan yıı Güzcl... Anıa, yanıtlanması zor bir soru. rarlanılmış, romana özgii yenı kişilikler oluş Biliyor:>unuz; konu tasanmında, kurgu aşaturulmuştur denilcbilir.. malarında ronıanm başlıea kişilcrinin kimler olabileceği de düşünülür; düşünınek gerekir. Yaşayan kışilcrdcn yola çıkttnız Ancak, anlatının örgüılenmesi, doğal akışını Yaşayaıılar, göcüp gitmiş olanlar... Am bulması ile bcliıgınle^ır bu kişiler. cam Mahmut Ünlü, Sakarya'ıla Mangal l^)ağı earpışnıalarında yaralanmış olan subaylardan KoMtiıı kı<jilcrt altp gölürüyur. biridır... Birinei Dünya Savaşı, Kuvayı Millı F,vet, öyle olınası gerekir. Yaşamın kcndi yc, Kurtuluş Savaşı, bi/ım y.ıştakılere bile hcsinde oldıığıı gibl, romanlann dünyasıııda da nüz çok yakın. Akrabalarımızın, yakınlaıınıı canlıdırlar; caıılı olınası gerekir kişilerin. Ha KimiU'ri uzunca, özellıklc sunlara Jo&ru, ktmılcrt dahıı i:ısu tılmak ihere, tPAT yirıııi dört boliinıe ıiynlı/ıi) Rıt ayrınıı, bclki hc\il demck daha dogru olur, ohunurlufcu kohıylaşttrtnah ıç'n nıı ytiptınız? Stzcv içerikscl bir /}levt var mı bıınuıı? Evet. I lem okıımayı hem de ya/nıayı kcı laylaştırmak ıçin bu bölümlemeyi yapmış olmalıyıııı. Romanda, geriye dciniı^ler, anmısatma am.ıçlı değinilcrin yer aldıgı bölümler de ayrıdır. Oneınli olduğıınu, gercksiz sayılama yatağını düşünüyorum bu ayrtmın. (îeriye drinüşlerin, anınısatma unıaçlı değinilcrin olu^tutabileeeği çağnşımlar, okurun anlatıya katkısını sa^layatak; okurkendi inıgelemlerini, düijlcmlerini dc katabileccktir anlatıına. TÖM KİTAPÇILARDA... RÜZGAR GİBİ GEÇTİ Mehmet Barlas roman Benden daha genç meslektaşlanmla bidikte olduğum zaman ve sohbet ederken, bazen lOyıl öncesi bile onlara uzak tarih gibi geliyor. Rüzgâr Gibi Geçti 'yiyazarken, bunlan düşündüm hep. Bu ne biranüar, ne de yakın tarih denemesi. Hatırlananlar ve okunanlada yapümış, medyatik bir türiü yemeği olacak bu yazılar... ISTANBULDA BİR YAHUDİ AİLESİ Brigıtte Peskine roman Bu roman, Haliç kıyilannda donmuş gibi görünen zamana karşı bir sabırsızlık çığhğıdır. Üçlü bir Laneti dile getirir; kadın, doğulu veYahudi olarak doğmuş olmanın sıkıntsıdır bu, bir de tarihin tuzağma düşmüş bir cemaate ait olmanın. Romammızin kahramam Rebecca bizi sonsuz bir özgürlük arayışmın peşinde Asya'dan Avrupa'ya ve Amerika'ya sürüktüyor. Bu süreç Birinci Dünya Savaşı, aile dramlan ve Osmanlı azınlıklanmn toptan göçü ile sarsılacaktır. 'İİ' İ N K I L  P CUMHURİYET KİTAP SAYI 789 www ınkılap.co SAYFA 17