Katalog

Leslie Lipson'dan siyasetle îlgilenenler îçin temel bir yapıt Siyasetin Temel Sorunları 1 Prof. Dr. Suna KİLİ T 'Siyasetin Temel Sorunları' adlı yapıt birçok yabancı üniversitede siyaset bilimi ders kitabı olarak kullanıldı ve kullanılmakta. Bu yapıtın öğrenciye, okura, siyaset bilimi alanında engin bilgi vermesinin dışında çok önemli bir başka işlevi de var: Okuyucuyu, hemen, siyasetin adaletle, ahlakla ilişkili olması gerekliliği konusunda uyarmasi; aksi halde, siyasetin en acımasız rejimleri doğuracağı ve yaşatacağı mesajını vermesi. ürkiye Iş Bankası Kiiltür Yayınlan, 20. yüzyılın cn önenıli siyaset bilimclierinden Leslie Lip son'ın Siyasetin Temel Sorunları yapıtını Türk okuruna kazandırdı. Böylccc T. îş Bankası Kiiltür Yayınlan her biri bir başyapıt değerinde olan Les lie Lipson'ın 3 kitabını da Türk okııruna sunarak önemli bir hizmette btılıındu. T. tş Bankası Kültiir Yayınlan, 1984 yılında Lipson'ın Demokratik Uygarlık ve 2000 yılında ise Uygarlığın Ahlaki Bıınalımları: Manevı bir F.rime mir1 Yoksa tlerleme mi? başlıklı dcğcrli iki kitabını yayımla miijtı. Bu iki yapıtın içeriği temelde "Si yaset Teorisi" alanındadır. Siyasetin Temel Sorunları yapıtı ise temelde "Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri" alanına girmekle beraber, yazarın ınsancıl değerlere verdiği önem ve öncelik nedeniyle "Siyaset Teorisi" alanı da güz ardı edilmemiştir. Proiesör Leslie Lipson, Kaliforniya LJniversıtesinde okurkcn benim lıocamdı. Dersleri, seminerleri birer bilim şöle niydi. Kendisinden çok şey öğreıulım. Ezilen ınsanların ve ezilcn ıılusların yanında olması, engin bilgisi ve kültiirü ve her şeyin üstünde insan sevgisi, hepimizi saran, yönlendiren hümanıst y.ıklaşımınııı düşünsel gelışmeme çok katkısı oldu. 1 localık dönemindcn sonra kendisiyle dostlugumu/ süıdü; aıkadaş ve ıneslek taş oldıık Kendisıni üç kere Tiırkıye'yc getirmek ve Ankara, lstanbul ve Izmir'de konferanslar verdirmek olanagım oldu. T. Iş Bankası bu ziyaretlerden birinıle kendisine "inı/,ı giinii" düzcnlemek ınceliğini gösterdı. DERS KİTABI Lesjie Li|ison Ingiliz asıllıydı ve Oxford Unıversııesi mezunuydu. Doktorasını Siyasal Bilim dalıııda Chicago Üniver sitesi'nden almjş, Swarthmore Collcgc, Yeni Zelanda l Inivcrsitesi, Brezilya ve Danimarka'daki ünivcrsitelerde hocalık yapnuştı. Ingiliz asıilı olduğu için uzunca bir süre San Francisco'daki televizyon kanallarından birindc hcr hafta îngiltere'dcki gclişmeleri değerlendiren bir programı vardı. Esas kariyerini, hocalığını ise Berkeley'de yaptı. Ne yazık ki Profesör Leslie Lipson'ı Eylül 2000'de yitirdik. Yapıtları güncelliğini korumakta ve hepimizi aydınlatmayı sürdüımektedir. Siyasetin Temel Sorunları başlıklı yapıt belki dc Lipson'ın en önemli yapıtıdır. Yapıt on baskı görmüş ve çeşttli üniversi telerde ders kitabı olarak kullanılmış ve kullanılmaktadır. 14 böliimden oluşan yapıt başlıca şu konuları inceliyor: "Siyaset lncelemelerine (îiriş" başlıklı 1. Bölümde bircyin özgürlügü, dcgişmeyen sorunlar, dejiişcn çözümler, siyaset ve ahlak gibi konular inceleniyor ve bu temel konıılarda bir senteze vanlmaya çalışılıyor. 2. böliimdc ise "Bireyler, Gruplar ve Toplum" başjığı altında grupların çe ijilliliği, bireyin bölünmüş sadakatlcri vc toplumsal uyum arayışı gibi konular irdeleniyor. 5. bölünı "Devletin Kökenleri" konıısuna ndanmış. Bu bölümde devletin asli işlevı, ıktidar ve otorite, gücün kötüye kııllanımı, anarşizmin telselesi, iktidar etifti gibi konular isjeniyor. Yapıtın 4. bö liimü ise "Ayrıcalığın F.gemenli|*i"nc ayrılmış. Bu böliım dine dayalı ayrııneılık, paranın gücii, siyasal güç ve aklın yöneti mi gibi konulara ayrılmış. "Bütün İnsanlar lişit Yaratılmıştır" başlıklı 5. böliım modern cşitlik anlayı^ının doguşu, eko nomik ve toplumsal eşitlik, ilerleme ve geıicilik gibi konular iizerinde odaklanıyor. 6. böliım ise toplumıın birligi, eoğulcııluk tekçilige karşı, devletin toplumla iliijkisi; tekdü/.elik mi, hoşgörü mü? gibi konulara ayrılmış. "Siyaset vc Ekonomi" başlıklı 7. bölümde ise ortaçag düzeni ve merkantalizm, laissezlaire, devlete karşı tavır "izm" savaşları, karma ekonomi, kııılma ve gericilik konuları ele alınıyor. "Otorite ve ütorite Yanlıları" başlıklı 8. bölüm ise otoritenin meşrulaşnrtlması, faşizm ve Nazizm, komünizmde iklidarın aktarımı, Kruşçev, Bıejnev, Ciorbaçov dönemleri ve "Bir Milyarı Yönetnıek: Çin" gibi konuları ve komünizmin başarısızlık nedenlerini inceliyor, irdeliyor. "Yönetilenlerin Ozgiirlüğü'nc adanmış 9. bölüm ise özgürlüğiin tcmclini, tarihsel evrimini, anayasalar ve anayasacılık; iki ya da daha fazla parti gerekliliği gibi konuları tarihsel ve güncel yönleriyle ele alıyor, inceliyor. 10. bölümde ise "Iktidar Yog'unlaşmasına Karşı Iktidarın Dağıtıl ması" başlığı altında "Merkeziyetçilik mi, Yerellik m'u", 'Güçlerin Bölünmesi mi, Bütünleşmesi mi?" konularını özellikle Ingiltcre, Fransa ve ABD örnekleri üze rinde yoğunlaşarak inceliyor. "Yerellik, Merkeziyetçilik vc Fcderalizm" konularını ele alan, 11. bölüm ise üniter ve federal devletler konuları üze rinde odaklanıyor. "Devletlerin f )lçeği ve Aralarındaki Ilişkiler" başlığı altındaki 12. bölümde ulusdevletin ortaya çıkışı, ıılusallığın bileşenleri gibi konular inceleniyor. 13. Bölüm ise "Ulus Devletler ve Uluslararası Diizen" konusuna adanmış. Bu bölüm ulus/ devletin krizi, Birleşmiş Milletler, soğuk savaş, çilte standartlı bir dünya ve "Bölge Devletler Oluşuyor" ko nularını inceliyor. Yapıtın 14. ve son bölümünde ise "Siyasal De^işimin Dina nıikleri" başlığı altında değişmeyen so runlar, tleğişen çöziimler, demokrasi, totaliterlik, faşizm ve komünizmle ilişkili temel konular; "boşluktaki devletler", si yaset ve iyi yaşam gibi konular inceleni yor. KONU ZENCİNLİĞI lncclenen konulaıın ancak bir bölü münü sıralayarak yapıtın sivaset bilimi alanında neredeyse "ansiklopedik " bilgi birikimi taşıdığına işaret etmek ıstedim. Yapıtın konu ve inceleme zenginliğı yadsınamaz bir gerçek. Yapıt Siyaset Bilimi alanında bir "başyapıt", bir "başvuıu" kitabı olnıanın lünı özellıkleıını taşımaktadır. Nıtekım bu yapıtın 10 baskı yapmış olması da bu özelliklerin kanıtıdır. Ote yaııdan yapılın "Notlaı" bölümüıule konularla ilgili ek bılgıler verilmesı ve başka yazarların bu konularla ilgili önemli yapıtlarmm sıralanması bu çalış manın "zenginliğinin" bir başka yönünü oluşturmaktadır. 448 sayfadan oluşan bu yapıtı Sayın Fügen Yavuz lngilizceden Türkçeye ba şanyla çevirmiş ve son okumayı da Sayın M Alı Kılıçbay yapmıştır. Duru bir Türkçeyle dilimize kavuştu lulnıasına kaışın bu bir sokıkta okunacak bir yapıt değıl. Kısacası okunması kolay, ancak, yapıtın içerig'ini anlamak o kadar da kolay değil. Bu kilabı oku yan kişinin belli bir bırikımı ol ması gerekli diye duşunüyorum. Yavaş yavaş, düşünerek okuıı/Ç\ ması gereken bir yapıt. Bilge insan Prof. Dr. Leslie Lipson'ın kendisi alçakgönüllü bir kişi olmasına karşın, yapıtta ele aldığı konular, değeılendir me ve incelemeleriylc okurıı bir "bilgi bombardımanına" tutuyor. Buna karşın yapıtta bir "en lelektüel elitizm" yok. Ayağı yere basan, halkla bütünleşmesi gereken aydını siyaset bilinıinin ve "siyasetin" temel sorunları konularında bilgilendiriyor vc sorunların nasıl üstesinden gelinebilecegi konusunda da yüreklendiriyor. Yapıt, genelinde, aydınların, üniversite öğrencilerinin "başvuru" kitabı olma özelliklcrini taşıyan; siyaset bilimi alanında bir "başyapıttır". • Siyasetin Temel Sorunları/ Leslie Lipson/ Çeviren: Fügen Yavuz/ U üankau Kiiltür Yayınlan/448 s. SAYFA 14 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 78