Katalog

mızdekı etkısı nasıl olurdıP Sına bmm ıçin, ma/ısmı oğreıımemı/e rağmcn gı/e mını koruyor Aynı şeyı Ulya Bedır ılış kısı ıçın dc duşundum Olaya sadece Ul ya'nın îstırabı açısından değıl de Bedır'ın açısmdan da bakan, ya da ıkı sevgılının sınıfsal faıklarını yansı? bır gozle vurgu layan bolumlcr dc bulunsaydı acaba so nııç nasıl olurdu'1 Uyandııdığı bıı duşııncelcrc rağmen, la$ vı h n kendı ıç bııtıınluğunu kurmuş bıı metın tnıı Aral'ın en oncmlı kıtap larından dolgıdt Ktrk Dt reıe adlı oykıılcr toplamının o ınce dııyarlık atmosfen nı başarıyla surdııruyor Degınılen her koııu, hcr olay, hcr kışı, yapıtın butıınsel lığıne katkıda belırgın bır ışlev ustlcnmış Tckıl bakış açisının ve kuşkusuz atmosier yaıatınadakı başarısı yadsınaınayacak ay ııntı bolluğıınun okuıu yoımaya başladı |*ı ycrdc, yazaı ustaca mudahale edıyoı, yaıı kışıler ve yan temalarla okurun alanı nı genışletiyor Romanın ve yazarın en bııyıık başansı, kırılgan duyaılıkları, ıncc dtıygu tıtreşınıleıını ve dcğışımlennı, duygu aıalıklarını ırdder vc tum sahıcı lıklcııyle ılctırken, ıçtenlık ıle so? gıı/cl lığını, so/ ıneelığını ve o/gıınlıığunıı bu luşturabılmış olnıası Fdcbıyatta sık ba şaıılabılen bır hıleşım değıldır bu lçten lıklı mctınler çoğu kez Lı?la doğaldır, ış lenmemış, çığ bıı yanları bulunur Pırıl tılı sozun veıdığı ha7 ısc çogu kez sadece zıhıııseldır tncı Aral bu cngellerın ustun den arlayıp geçıyoı Ünun mctnı ınsana sık sık, "Bundan daha gıı/el ıfade edıle me/dı1" dcdırtıyor Kıtaptakı neıedeyse tum ttımtelcr delalaıca okunmayı vc ııst lerındc duşunmeyı lıak edıyor, hcm soy leyışin lcz/etıne ıyıcc varabılmck, hcm hayata daır dılc getırılmış hakıkatlerı de rındcn kavrayabılnıek ı«,ın llışkılerın vc duygularııı olçusıı nedır^ Dokunma ıııı, zamaıı ını' Bambaşka bır şcy mı? İKİ AYRI RtTİM lncı Aıal gene kanımca bılınçlı bır be çimlc romanı ıkı ayrı rıtıııı ustune kur mıış UlyaSına ılişkisı, an'dan an'a ılctı lıyor bızc Adeta bır mıkroskopta ızlıyo ıuz duygu aralıklarını Ya da yakın çekım bır fılmdc Ve mazı Hızlı çekılmış bır fılm gıbı akıyoı, bcllckten Yaşanan za man vc hatırlanan /aman tkı ayrı IA man tum Bencc bır şcy daha ımlıyor bu ıkı farklı 7aman Yıllar suımuş bır aşkla, dort gunluk bır karşılaşmanın ınsanın /ılııundc ve duygıılannda eş ağırlıkta yer tutabıleccğını Ulya'nın kız kardeşının sıradan bır ta nımlamayla doyurulmamış arzu dı ye(s 209) sınıflandırdığı hal dcğıl kı tayın edıcı olan1 Kız kardeşın gormedığı ya da gormck ıstuııedig'ı başka bır hallcr topla nıı Doyuıulmamış ar7iınıın duygularda besteleyebılcceg'ı uınut, ıslırap ve tesellı senfonısı1 () aızuyu hissedehılmenın bılc başlı başına bır mutlıılıık olduğu Sına dc yerde uzanırkc n, zamant vc me kânı bız kendırmz olu\lurduk, ve orada k( ndımızı hı<, ulmudığımtz kadar kayıp ama gmlu hıssederck bırlıklc sababu yol aldık (s 207) Aslında ınazıye doğru yol alırlar, bılın (.alluıa ııtıklcrı suçlu anılara Ulya hic kınibetıklere anlatanıadığı Bedıı'ı anlatır Sına'ya, Sına kımsclcn. bozunıı etmcdığı olmu^ karısını Kaışılıklı bır arınmadır yaijadıkları Komanda vurgulanmaz ama ızleyen mııtlıılıık vc tumlenme duygusu bıı arınmanın csLiıdıı Bır omıırde kaı, tanc boylc an ya^anır kı Ve o an uynui}, gc<,ını^tiı I lasret, ç,okııntu, ya;> kacınıl mazdır Fa kı sanat ycnıden ımdada yctı^ene dek Aşk yaratılan bıı surec,, her ınsanın sa natçı olduğu ya^am cvresı îlıijkılcHn ve duyguların ol^ıısu ısc nc dukunma ne 7.1 man, tumunun, dukunmanın da olç,ıısu ancak ıçtcn vc o/gıın s<ı/lc dılc gclcbıleıı bamba^ka bır 0/ / / vc len'ı okuyun • <} tnci Aral/ 230 s C U M H U R İ Y E T 'Bekleye bekleye üneslerimiz eskidi' İnci Aral Taş ve Jen' adlı romanında 2. Dünya Savaşı yıllarından günümüze uzanan bir zaman diliminde, baş kişi olan Ulya'nın ailesinin çevresinde yaşanan olayları, siyasi göçmenlerin Almanya'da geçen yaşantılarıyla birlikte anlatıyor. i~l Hasan AKARSU azar lncı Aral, 1944 Dcnulı do gumlu Kıtapları 1979'danbu yana yayımlaıııyor 2003te ya yımlaııan "Mor" romanıyla, 2004 Orhan Kcmal Roman Armağanı'nı kazanmı^tı Bcş oyktı kıtabı, beş romanı olan yazarın bır dc deııeme kıtabı bıılıı nııyor Son romanı ıse "Taş ve Tcn" Yazar, Iaş ve Ten adlı romanında 2 Dunya Savaşı yıllarından gunumu7e dc ğın ıi7anan bır zaman dılımınde, baş kışı olan Ulya'nın aılesının çevresinde yaşa nan olayları, sıyası go(,menlerın Alman ya'da geçcn yaşantılarıyla birlikte anlatı yor Boylece romanda, 12 Mart ve 12 Ly lul darbclerı sonrasında sıyasetle uğraşan gcnçlerın uğraşılarını, aşklarını yaşam kavgalannı buluyoruz Olaylar, fsran bul'da ve <,evresınde, Almanya'nın Ham burg ve 1 rankfıırt kentlerındc geçıyor Kışılere baktığımızda, lstanbul'a 40 km olan bır koydekı çıftlıklerınde yaşa yan Ulya'nın babaannesını gcleneklere bağh bır yaşantı ıçınde tanıyoru/ Ul ya'nın babası Ccvat Cıozen 1947'de, dcv Iet sınavında, Kımya Yuksck Lısans Bur su'nu kazanıp Almanya'ya gıdiyor ve ora da Lva ıle evlcnıyor Bır yıl sonra Ulya, ııç yıl sonra da kız kardeşı Denı/ dogu yor Babalaıı oncedcn unıvcrsıtede (,alı şırken sonra ayrılıyor vc bır yağ fabrıka sında çalışmaya başlıyoı LJlya dokıı/ ya şındayken babasiyla annesı boşaniyor Babası altı ay son ıa otıız yaşlarında bır kadın olan Nıgar Hanım'la evlenı yor Ulya uvey annesınden yeterlı ılgıyı goruyor Dcnız, Almanya'da buyuyor, orada yaşıyor Ulya, Berlın'de (îu zel Sanatlar Akademısı'nde okuyor 197Vtc, Frankturt'a dej*ın yaptığı treıı yolculu (*unda tanıdığı "B" daha sonra gcleceğını etkılıyor "B", sıyası kımlıgı nedcnıyle yurt dışına kacmıştır Ikı buçuk ay sonıa Ulya ıle Bcrlm'de buluşuyor arala ıındakı aşk da buyuyor gıttıkc,e "B", Adanalı bıı marangomn oj^lu Elektnk muhcndısı ama ış btılmakta zorlanıyor bır TV tamırusı yanında çalışıyor bır sıı rc Sonra hastanede gece bakicılıgı yapı yor 1976'da Berlın'de Alman yasalaıına gore evlenıyorlar Ulya, doğada her şeyın değıştı|*ını duşunuıkcn kalıcı olanı da bı lıyor " Her şcy durmadan dcğışıyor Dıın)zor kuşa, balık ınsana, kokler bıtkı ye, rıi7pâr dalgaya donuşuyor Oysa tek bır ınsanın dunyanın ııstıınde kapladıgı ycr çok kuçuk mıkroskobık ve tcn geçı ci, varoluş çok kısa Kalıcı olan taş, ottan komure, magmadan cevhere " (s 118) Fvlcndıkteii bonıa Ulya, tstanbul'a, ba baannesinın koyune donııyor, "B" den ck)rt aylık hamıle olduğunu anlıyor Bunu habc r alan "B" kızıyor, bır eylem adamı oldugu ıçın bebeğı ıstemıyor, ama 1977'de kı/ı Dolıınay dunyaya gelıyor " B" de gi7İıce I urkıye'ye donuyor ve gız lı bır orguttc oııeınlı gorevler alıyor Da ha sonra yakalanıyor vc oldurulduğu an laşılıyor Bıı doncmde ktanbul'da, bır yuk sckokulun guzel sanarlar bolumune ata ması yapılan Ulya'nın, "B"nm durumunu ızleyen avukat Haluk ıle ılışkılen ılerlıyor, yakınlaşıyorlar ve evlenıyorlar Avu kat Haluk aynı 7amanda Ulya'nın baba binın da tanıdığı, guvendığı bırısıdır Yıllar sonra Haluk'la birlikte babasının ko yundckı cıftlığe kır evı yapıp ycrleşıyor 1ar Ulya, oradakı atolyesınde yontu ve resım çalışmalarına daha çok 7aman ayırıyor H<duk'la aralarındakı tcn ılışkılerı soğumaya başlamıştır artık Yenı arayışla ıa yonelmeye başlıyor Ulya Haluk da oğ retım gorevlısı Tekın'ın çıftlık evme gc tırdığı Pcn'ye ılgı duyuyor YALNIZLIĞI A$MAK... Ulya, yontucu ve ressam olarak unlenı yor Hollanda, Avusturya vc Bclçıka'da açtığı sergılerınden sonra Hamburg'dakı scrgısının açılışına gıdiyor Onu dernek adına karşılayan Sına Baloğlu ıle ılışkılen ılerlıyor Sına da sıyası goçrnen olup Os manlı Belgelen Uzmanı olarak gorev ya pıyor Hamburg'da 1980'de ^onınlu ola rak sıgınıyoı Almanya'ya Ulya, bu gezı Y sınde artık yalnı/lıgını aşmak, "ozgur, kııralsı/, gonlunce" yaşamak ıstıyor Şım dıye dcgın yanlış yaşadıgını duşunuyoı Sergısine "Topraktan Cıokyuzune " adını verıyor ve acılışla yoneltılen soııılara vcr dıgı yanıtlarda sanat anlayışını yorumlu yor "Benım harekct noktam yan kaıan lıktır Cıi/emlı, karmaşık bıı sureç bu Yaratmak yalnızca duşunsel olmaktan otc bır çaba Belkı de boşuna bır mcydan okuma Zamandan bır şcylcr koparmaya calişmak gıbı yanı " (s 48) Ulya, Sı na'dan etkılcnıyor ve 1 laluk'la yaşadıj^ı yırmı yılı sorguluyor " Aşk mi') Nc aş kP Bu l)enım bır 7amanlar satır satır ez berledığım vc bır daha kullanılmadıgı ıçın bellcgımın bır koşesıne attığım bır bılgıydı Haluk'a bcnı bır crkcgın bu ka dına getıreccğı acı vc ço/uınsuzlııklerden tıımııylc korumakta olduğu ıçın mınnet duymuyoı muydıım'' Oysa şımdı ncrc deysc panık ıçınde yırmı yıldıı aşkın u/t\ ğında kalmış oluşuınun şaşırtiei, tanımla nama/ eksıklığını yaşıyorıım tç e/ıncıyle kaıışık ınuthış bır ınanma/lık Hayatımı boyle /amanın ıçınde havada dondımıl muş, ınış durumunda asdi kalmış gıbı nıı gcçırdıni'' Nc uçsuz bucaksız bır çol, nc yaman kuraklık1 "(s87) Bu sorgulaına, Ulya'yı Sına'yla scvışmeye goturııyor O ankı duygularını şoyle anlatıyor " Ara mızdakı son u/aklığı aşıp yavaşça kucak lıyor benı Kendımı bırakıyorum Dıı daklarının tadı CŞMZ Varoluşu doğrııla yan bıı le/zetı en kuçuk bır yanılgı payı olmadan tanıyorum sonra doyunısuz ağzının sıtaklığında, bu anın, şımdının kıyılarında boşlukta, zaman dışı kalıyo rum Uzun, bana kısacık gelen çok uzun bıı sureboyuma (s. 177) Bu ılışkıle rıyle, geceden ncler çaldıklarını duşunu yorlar " Hayat bııaz da çalınmış anlarla yaşanır hale gelmıyor muı)"(i> 183) Ulya, sergı ışlerını bıtırıncc, Frankfurt'ta otıı ran kız kardeşı Denız'e gıdiyor Dcnı/, o bolgede mılletvekılı adayı olup ctkın ça lışmalarıyla tanınıyor Kocası I lakan ıİe ıyı bır cvlılıgı var Hakan da tstanbul Onıversıtcsı'nden Sına ıle arkadaş Ulya, Almanya'dan îstanbul'a, çıltlık tekı evıne donuyor Sonra yıne sergı ıçın Tokyo'ya gıdıp ıkı ay kalıyor Koyc gelen postadan Sına'nın altı ay oncc ya/dıgı mektup çıkıyor Fvlenme îsteğını se/dı ren tumcelcr etkılıyor Ulya'yı, ama evlcn meyı go/e alamıyor O, "Taş ve Ten" adlı bır sergı açmak ıçın çalışmalarını surdu ruyor " Evet oraya donmelıyım laşla rın yureğınc Çunku sadece onlar uysalla şıyor ellerıın dokunduğunda Tcn gıbı yumuşak, ıncınebılır ama sıcacık oluyor lar avuçlarımda Dokunun sert ya dd yu muşak oluşunun anlamı yok, bclırlcyıcı olan bu dcğıl bılıyorum Gcçmışe, gcle ceğe, her şeye çıplak parnıak uçlarıyla dokunabılmck vc dokunduğunu butıın varlığınla hıssedebılmek onernlı " (s 129) Yazar, olayları roma nın baş kışısı olan Ul ya'nın agVından anlatı yor Zaman zaman gerı ye donuşlerle anlatılan olaylarda, oykulemc, bc tımlcme oncmlı yer tu luyor Kışılerı, yaptıkları îşleıle birlikte tanıyoruz Her bırı okuyucunuıı )»o/u onundc caıılanıyoı dençlık aşklaı ı, tcn ha/ laıı da onemlı yer tutu yor Sıyası olayların acı larını hcr bırey gıbı yu reğınıızde duyumsuyo ruz ve kontrgcrıllanın yok cttıgı "B"nın anne sının so/lerı ıçimı/ı vakı yor "Bekleye bcklcyc gııncşlerımız cskıdı ' (luneşlcrın eskımetlığı her guıı yenıdcn cloftdu gu gu/cl yaıınlaıda, mııtlu yaşamlaı adına okumalıyı/ ' laşveTen" iomanını SAYFA 5 len/ Fpulon/2005/ K İ T A P İnci Aral, bilinçli bir seçimle, romanı sadece Ulya'nın açısından kaleme almış. Yaşlanmaya yüz tutmuş yaratıcı kadının gençllk ve sevda hasretini, ruhun yorgun kabuğuyla yaşlanmayan çekirdeği arasındaki çatışmayı, ten ürpertisini nüanslarıyla verebilmek için. 788 SA Yl