Katalog

KISA KISA... KISA KISA... KISA KISA... KISA KISA. NATO'nun Gizlf Orduları f ANıtlEGANSEI NATOnun gizli orduları V yandan da kafaları karıştırıyor. Faaliyetlerin kurbanlarına ise, acı ve öfke düşüyor. Kimi kurbanların öfkesi hedefin adresini biliyor ve çaresiz; kimileri ise tümiiyle çaresiz. SOSYAÜZME KARŞI Geçen günlerde Güncel Yayıncılık tarafından yayımlanan Isviçreli araştırmacı Daniele Ganser'in çalışmasında ortaya konan bilgi ve belgelcr, bu tartışmanın "karanlık cephesine" hayli güçlü bir ışık tutuyor. Giilşah Karadağ'ın çevirdiği "NATO'nun Gizli Orduları" başlığı ve "Gladio operasyonları, terorizm ve Avmpa giivenlik ilkeleri" altbaşlığıyla yayımlanan kitapta, toplumsal belleğimizde derin izler bırakan bu olayların arkaplanındaki mekanizmaya dair kapsamlı bir çerçe ve sunuluyor. Ozel le, Sovyetler Birliği'nin lkinci Dünya %,rf» O CamzeERBlL D erin dcvlct, Susurluk, çeteler... Ülkc tarihinin on yıllarına damga vurmuş; aydınlannın, gazetecilennin, kimi siyasetçilerinin üzerine kafa yorduğu; 19%'da yaşanan bir trafik kazası sonrasında ise toplumsal alanda da yoğun biçimde tartışılmış olan "gizli" yapılanmalar... Bugünlcrdc, Şcmdinli olaylarıyla birlikte bir kez daha gündemc gelen "karanlık ilişkiler"... Bu mekanizma ve ilişki ağlannın vahşi faaliyetleri ve "gizliliği" bugün de dehşet saçmaya devam ediyor. Konu, doğası gereği bir yandan "merak uyandınrken" bir Savaşı'nın ardından güç kazanması ve sosyalizmin başta Doğu Avrupa olmak üzerc daha gcniş coğrafyalara yayılmaya başlamasına karşı oluşturulan mekanizmanın öyküsü resmediliyor kitapta. 1945 sonrası, sosyalist sisıemin Avrupa'nın bütünü için tehdit oluşturduğunu düşünen ABD ve müttefikleri "olası bir Sovyet işgali" senaryosu çerçevesinde buna karşı "savunma" amaçlı bir mekanizma oluşturuyorlar. Ancak kısa süre içinde bu yapı daha tarklı bir etkinlik tarzı ve stratejisi uygulamayı benimsiyor. NATO'nun örgiitlenmesi içinde ayrı bir birim olarak yapılanan bu ağın temel stratejisi, Avrupa demokrasilerinin "sola" meylettiği döncmlerde istikrarsızlık ve gerilim yaratarak toplumun siyasi tercihlerini daha "sağ" ve muhafazakâr odaklara yöneltmek. Hatta en ideallerinden biri 12 Eylül olmak üzere, toplumda kutuplaşmalar yaratarak bunu bir askeri darbe ile "çözmek". Komünizm tehdidi karşısında piyasa demokrasilerinin sigortasını oluşturmak... 1947'de îtalya'da oluşturulan, daha sonra Fransa, Belçika, lngıltcre, Hollanda, Lükscmburg, Danimarka, Norveç ve Yunanistan'a yayılan Ciladyo ağlannın Avrupa'nın "refah devleti' ve "insan haklarının merkeze yerleştirildiği demokrasileri" ile nasıl iç içe yaşadığını kavradığınızda, Avrupa'ya ve demokrasi kavramına yaklaşımınızda değişiklikler yaşanacaktır. (Ya da zatcn bunları biliyorsunuzdur!)... KONTRCERİLLA 1978de ltalya'nın komünistlerle işbirli ği eğilimi gösteren solcu başbakanı Aldo Moro suikastının öyküsü, Avrupa ölçeğindeki ağm faaliyetlerinin ncrclere uzanabildiğini gösteriyor. Öte yandan diğcr öykülerin yanında sadece "bir tanesi'. Türkiyc'ye gclince... NATO'nun gizli örgütünün Türkiye'deki adı Kontrgerilla. Kontrgerillanın tarihinin derlendiği bölümde ise, Bozkurtların babası Alparslan Türkeş'in hikâyesini, Sahra Talimnamesi 3031 ve cklerinde "ülkeyi istikrarsızlaştırma " yöntemlerinin nasıl tarif edildiğini, 3 askeri darbenin ve Kürt savaşımn arkaplanını, faili meçhulleri yeniden değerlendireceksiniz. Susurlıık'u; Abdullah Çatlı, lbrahim Çiftçi ve Mehmet Ali Ağca'nın hikâyelerini de bir kez daha ycrinc oturtacaksınız. "Derin devlet'in bir Türk icadı olmadığı ve aynı zamanda sanıldığı kadar "gizemli" ve karmaşık bir yapısının bulunmadığını göreeeksiniz. Ve piyasa demokrasilerinin "düzeni korumak" adına ne ölçiide vahşileşcbildiğini.. .• NATO'nun Gizli Ordulan/ Danicle Ganscr/ Çeviren: Gülşah Karadağ/ Güncel Yayıncılık/ 502 s. Tozkoparan "1 CİhatBAKER elahaddin Eyyubi, tarihte yaptıklarıyla apayrı bir yere ve öneme sahip kumandanlardan biri, belki en önemlısi. Müslümanlar için emsalsiz bir tatih, I Iıristiyan dünyanınsa belki de asla unutamayacağı Müslüman kumandanlardan, kahramanlardan... Haçlı seterlcri karşısında yönettiği orduyla kalabalık şövalyelere direnen, Kudüs'ü aldıktan sonra uzun yıllar Müslüman toprakları arasında kalmasını sağlayan kişi. Üç din için de kutsal sayılan topraklar uğruna yüzyıllardır insanlar birbirine karşı savaşıyor, birbirlerini öldürüyor. Bir döküm yapılsa belki de milyonları bulacak canlar leda edildi bu topraklar için. Oysa Selahaddin'in amacı Kudüs'ü Isfam Halifesi Ömer gibi kan dökmeden almaktı, bunu başarmıştı da, sonra neler olacağını belki o da bilemezdi. Yine de Selahaddin başta oldugu sürece hangi dinden olursa olsun tüm inananlar, özgürce kutsal yerlcri ziyaret edebilecek ve herkese hoşgörü gösterileeekti. Tüm bunlar ve dahası onun dünya S tarihinde ayrı bir kimlik olarak yer almasını sağlamıştı. Yakınlarda gösterilen ve tarihi filmlerden olan Cennetin Krallığı'nda da Selahaddin'in "iyi bir yabancı" olarak gösterilmesi izleyenleri epey şaşırtmıştı, çünkü Batı toplumunun kendinden olmayanı, hele kendi dininden olmayanı öyle insafsızca karaladığını biliyorduk ki, bu dcfa iyi olarak gösterilmesine oldukça şaşırmıştık. Ancak Selahaddin'in kimliği dolayısıyla buna şaşırmamak gerckir. Çünkü, koca Dante Alighieri bile Ilahi Komedya'sının kantolarından birinde ((lehennem, IV Kanto) Selahaddin'e yer vcrmiştir. Selahaddin Limbus'ta yer alan tek Müslüman olarak Ilahi Komedya'da ayrı bir yere sahiptir. Dante, ozan ustasıyla beraber Limbus'ta gezerken 'Tarquinius'u kovan Brutus'u, Lucretia'yı, Iulia'yı, Marcia'yı, C.ornelia'yı ve tek başına bir kcnarda duran Selahaddin'i gördüm' diye anlatır. Limbus'un üst tarafı karanlık olmasına karşılık, 'lnsanlığa katkısı bulunmuş ünlü kişilcrin yer aldıkları alt bölüm aydınlıktır.(*) Selahaddin Eyyubi de bu aydınlık bölümde bulunan isimler arasındadır. SELAHADDİN EYYUBİ Norveçli vazar ITıorvald Stcen da Tozkoparan adlı romanında Selahaddin Eyyubi'yi anlatıyor. Tabii tahmin edeceğimiz gibi hakkını vererek. Son yılların, yükselen değerlerinden birisi, tarihi kimliklerden yola çıkarak romanlar kaleme almak. Ama bıınun nasıl yapıldığı sorusu önem kazanıyor. Bircbir tarihi yeniden değerlendirmek şeklinde mi, apayrı bir hayal dünyası yaratarak yeni bir şeyler yaparak mı, tarihi olayları günümüzdeki olaylarla bağlantılandırıp polisiye örgülcr kurarak mı? Bunlardan hangisi olursa olsun Selahaddin Eyyubi bir tarihi malzeme olmaktan öteye geçemeyecektir. 1 Steen bunu yapmıyor romanında, birbiriy le paralel iki öykü üzerinden Selahaddin'i aniatmaya çabşıyor. Yukarıda Steen'in Selahaddin'i anlattığını söyledik, ama baştan sona onun neler yaşadığı şcklinde değil bu, günümüzde yarattığı başka bir kahraman aracılığıyla onu anlamaya da çalışıyor. Buradan baktığımızda, klasik ifadeyle 'Selahaddin'in Romanı'nı yazmıyor aslında. Onun "portresini" çiziyor okurlarına. tlk bölümlerde Selahaddin'in aklından savaşı sevmediğini ifade ediyor ve Şam'a yönetici olarak atandığında aslında 'yönetmek' için biçilmiş kaftan olduğunu, sultanın ağzından okutuyor bizlere. Pek çok hükümdarın aksine muhteris olmadığını öğreniyoruz ondan ve o sakin yaradılışlı insanın bağışiamadaki, affctmedcki yctcneğini öne çıkarıyor Steen. Kudüs'ü Haçlıların elinden kurtarırken daha ilk baştan beri kan dökmeden almak istediğini ve bunu da başardığını ısrarla belirtiyor Steen. Tozkoparan'ın tek kahramanının Selahaddin olmadığını az önce belirtmiştik, Norveçli şair Erik Lindholm, yazarın yarattığı diğer bir karakter ve biz Selahaddin'in ardtna onun sayesinde düşüyoruz. Mutlu bir cvliliği, sevdiği bir karısı ve fazlasıyla değer verdiği kızıyla mutlu bir hayat süren şair Erik Lindholm'un son zamanlarda, hayatında bazı sorunlar var gibidir. Birincisi eskisi gibi şiir yazamamaktadır ve çok sevdiği (kendisinden yaşça genç) karısı artık biraz garip davranmaya başlamıştır. Orta yaş bunalımı olarak görülen bu dıırum Erik'i bazı düşüncelere gark ederken bu sırada yazarlar birliğinden seyahat ödülü ve bir miktar da para ödülü kazanır. Bu seyahat sayesinde belki yeniden eskisi gibi şiirler kaleme alabilecek ve son günlerde yaşadığı olayları da düşüne bilecektir. Lizbon'a gider ve orada îngiliz gazeteci Cecillia Anderson'la tanışır. Aralarında garip bir elcktrik doğar ve ardı ardına gelişen olaylar sonrası Erik kendisini Ceeillia'nın peşinden Şam'da bulur. Bu arada romanın diğer bölümlerinde Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü kurtarmanın planlarını yapmaktadır. ERİK VE CECİLLİA Erik ve Cecillia Şam'da, Ceeillia'nın peşinde olduğıı haberle Ugilenirken bir yandan da aşk yaşamaktadırlar. Erik bu seyahat sayesinde öğrenir Eyyubi'yi. Zira haber bülteninde gösterilen bir yürüyüşte, halkın elindeki pankartlardaki resim dikkatini çeker, Selahaddin ismi ilgisini çekecektir. Irak isgal altındadır ve Müslüman halklar yaptıkları eylemlerde Eyyubi'nin manevi varlığından güç almaktadırlar. Olaylar gelişir vc son anda Cecillia ile aralarındaki şeyin aşk olmadığını anlarlar, daha doğrusu bunun yanlış olduğuna Cecillia karar verir ve Erik son anda îngiltere yerine Norveç e gitmek zorunda kalır. Orada öğreneeekleri ise, Erik'i daha büvük bir şaşkınlığa düşürecektir. Karısının bağışlayıcılığı, en az Selahaddin'inki kadar yüce bir bağışlayıcılık örneğidir. Yine belirtmekte yarar var ki, Selahaddin, artık Kudüs'ü almış ve Haçlılara karşı korumaktadır. Rakibi Aslan Yürekli Richard'dır. Tek başına kaldığı zamanlar onun bağışlayıcdığının boyutlarını düşünmektedir. Romanın konusunu ve olayların seyrini kabataslak bu şekilde özetleyebiliriz. Ancak asıl üzerindc durulması gereken yazarın paralel öyküler kurarken bizc okuttuğu metinlerin hangilerinin kcndisine ait olduğudur. Şair Erik Lindholm'un yaşa dıklan günümüzde ccreyan ediyor vc Erik, bu deneyimlerin etkisiyle Selahaddin Eyyubi'nin kim olduğuna dair bir meraka düşüyor. Birbirinin ardı sıra okudıığumuz bölümlerde; önce Erik'in yaşadıklarını, sonra Selahaddin'in yaşadıklarını, hissettilderini öğreniyoruz. Bu romanın sonuna kadar devam ediyor. Romanın sonunda ise SAYFA 18 C' C U M H U R İ Y E T 1. \ < A ;. ,ı r l y K İTAP ı ı r i) h / i ı r SAYI 828