Katalog

gür göriintiisüne karşın, güzünü objektiften kasıtlı ya da kasıtsız kaçıran, ama bedeııiııi sergıle mckte sakınca görmeyen çıplak bir model ise... ( ) andan itibaren, izleyitinin bellcgini çelen l)ir gürünriıdür çıplak; ancak bir nokt.ının altını çizmek gerekı yor: Cıorünlüdeki çıplak, bütün somut etkisine karşın, sonuçta canlı ve ya^ayan bir insanın çıplak bedenini yansıtıyor olsa da, aynı konuyıı işleven bir ıessamın kâğıt üzcrine çizdiği biı "nü" ile özdcştir. Ressamm karşısında poz veren çıplak gibı, fotoğrarçının karşısında model dııran genç kadın da, onu seçen kiiji sanatçı için estctik bir "nesne" konumımdadır. Oyleyse, birta kım erotik duyguları istısmar etmck amacıyla "çıplak'a yönclen kişiden larklı bırı karşısındayız. Öncelikle bu amacın ayırdında olmak gerekecektir. ÇIPLAK İMGESİNİN DÖKUMÜ Fotoğraf araştırmacısı Alberto Modiano'nun editörlüğüıiLİ yaptıgı "Türk Fotoğraiında Çıplak" konulu derleme, bu konuya yönelik ııgras, içinde bulunan ya da totoğraf sanatçısı olarak ilgisini başka konular yanında çıplak imgesine de çeviımiş olan lotoğraf sanatçılanmızın bir "pprt iolvo" demetini sunmaktadır bize. Orneklcrin çokluğuna bakılırsa bu konıı çevresinde odaklanan çalışmalar, hiç de kiiçümsenecek gibi görünmiiyor. Daha çok da genç kuşaktan fotoğralçılar, bii yük bir çoğıınluğu çıplak kadın iıngesi etrafında odaklanan bu totoğraflarda, bütünden avrmtıya doğıu yönelmekte, kadın beıleniniıı uyumlu eğriler yansıtan, ölçü ve oran gibı sanata kaynaklık yapmii; dcğerlenni dışa vııran anatonıik yapısında yola çıkıyor, görütüyü kadraja alırken, ışıkgolge aynınlarını diizenlerken, bu çerçeveleme tekniğinin soyııt imgclerin olı^nıasina fırsat yaratan form ilişkileriııi öne çıkarmaya çalışıyorlar. 1995'te ÎFSAK Fotoğraf (îünleri kapsamında "Kartpostal Fotoğıatlar" adıyla düzenlendiği bir arşiv sergisıyle başlamış Alberto Modiano, bu kitabın kapsamına giren görüntüleri derlemeye. Serginin açılacağı belediye salonunda, buna izin verilmemiş o tarihte. De ınek ki yetkililer, bu fotoğrafları, genel ve yerleşik kıırala uyarak "müstehcen" yani pornografik bulmuşlar. Kitabın giriş yazısında, bu "sevimsiz dımım"un, konunun üzerine gitmesinde etkili olduğunu belirtiyor Modiano. Ona hak vermemek elde değil. Her olumsuzluk, bir olıımlıı uğraşın vüeut bulmasına neden olur. Kitapta yer alan fotoğraflar, bir bakınıa duayenliğıni Baha Gelenbevi'nin ismine bağlayacağımız ve biriki lotoğraf karesini artık bu konunun kiasik örnekleri arasında saya bileceğimiz çıplak imgesinin kabaca bir dökümü olarak yorumlanabilir. Ancak kanımca ve izlcycbildiğim kadariyla, bu kitapta yer alanlar dışında "çıplak" konıısıına eğilmiş başka isimler de olmalı. Örneğin, çıplak konıısıınıı, neredeyse lotoğral kariyerının merkezine almış ol duğunıı yakından bildiğinı Çcrkes Ka radağ'ın, bu kitapta yer almamış olması, bence bir eksikliktir. Genel bir gözlem olarak şu söylenebilir: Bu tiir totoğraf kitaplarının yararı tartışılmaz. Fotoğraf sanatıni, konu dağarcığı kapsamında inceleyen çalışmalar için Modiano'nun kitabının özendirici olmasını dilemek kalıyor geriye. • tör Alberto Modiano. Bıleşım Yayınevi. 40, Sanat dizisi: 02, Ekım 2004, htanbul. (*) "Türk Fotofcrafında Çıplak", Edı Alberto Modiano. bu kltabın kapsamına glrengörüntüleri derlemeye 1995teİFSAK FOtoğraf Gunleri kapsamında "Kartpostal Fotoğraflar" adıyla duzeniendlğl blr arşiv serglsiyle ba;iamı$ Dünyaya çıpluk geldiği halde, öniinc koyduğu dut yaprağını giysi olarak scçen, daha sonra aJına "moda" dcnilcn kunıaş biçinıltrrini, aynı zamanda na nıus ve ahlak simgesinc dönüştürerek bedcnini kem gözlerdcn sakladığını sa nan insan, gcrçekte yaıalıldığı gibi göriinmc istcğini, içinde hep saklı futmu^, ama çevre ve töre baskısı hcp üstün gcldiğinden, bunu dışa vıırmakta o ka dar da atak davranamamıştır. ü n a bu ataklığı sezinlctcn, insan bcdeninin çıplaklığinı kesintisiz bir güdii halinde sanat yapıtlarma ta^ıyarak, bu çıplaklığm, estctik amaçlaıla biçiınlendirilmesi halindc "evrensel" bir değer aşamasına yükseleceği konıısunda kesin işaretler vereıek, ontın gözündeki yapay perdeyi yırtan sanatçıdır. Ama onun da öncülerı var clbct: Kuzey Avrupalı ressamlara, bu oneüler arasında özcl bir ycr vermck geıekecektir. Hoşgörünün ve insan kavramına ilişkin değer ayrımlaıının erken bir döncmdc kendini gösterdiği bu yeredc, Memling'in resimlcri, sözgelişi Bethsabee'yi gösteren ilk çıplaklar ya da Van Eyck'in Havva figiirü böylcdir. FOTOCRAF'IN ETKİSİ Buradan Courbet'nin Orsay'daki resminc gelinceye kadar, köprülerin altından çok su akmasına akmıştır ama, çıplaklığı nıahkum edcn ve ona yapay na nuıs zırhını giydirmekten yana olan gö rüş karşısında, düzeyli ya da sanatsal çıplaklıkla pornogıafi arasındaki ayrımı gözden uzak tutmayan ve kavram kargaşasına sıııır koymasını bilen görüşün, zamanla etkinleşmcsi sonucunda, birta kını engeller aşılabilmiijtir. Resimin yanında, onu uzıın bir zaman aralığıyla izlemi»; olan fotoğrafın çıplak insana bakısı da, bu konudaki katı yakia^ımların kırılmasında etki payına sahiptir. Ancak içcrikli fotoğrahn, cıplak insana bakışı, böyle bir içerikten yoksun fotoğrafın bakışını, bugün de büliinüyle kırabilmiş sayılmaz. Fotoğraia konıı olan çıplak, belki de insan teninin sıcaklıgını dolaysız yakalamanın getirdiği olanaklar nedeniyle ona dışardan bakan kişjyi tuzağa düşürmeyc daha yatkuıdır. Eninde sonunda totüğraf, ele aldığt tema ne olıırsa olsun, izleyicisini sııç ortaklığına ilmckte çok daha donanımlıdır. Hele de bu fotoğraf, bütün öz Bu kitaptan alıp yedi arkadaşına dağıtanın bütün işleri açıldı. Ama almayıp burun kıvıranın da başına gelmedik kalmadı. Satış Fiyati 5.5 YTL/ 5.500.000 TL KITABEVLERI VE HIPERMARKETLERDE i 7 lon online alışveriş: yenisayfaİ: ' ::::::com.tr Genel Dağıtım: Yeni Çızgi Yayın Dağıtım Ltd. Ştı. Tel: 0.212.220 57 70 (pbx) Faks: 0.212.222 61 55 SAYFA 15