Katalog

Edward Said'in otobiyografisi yayımlandı Kaç baba iki kere ölür ki? "Yersiz Yurtsuz", yitik ya da unutulmuş bir dünyanın çetelesi; Arap dünyasında ve Amerika'da yaşadığım hayatın öznel bir muhasebesi. n NİhatAKKAYA "ersiz Yurtsuz", yitik ya da unutulmuş bir dünyanın çetelesi; Arap dünyasında ve Amerika'da yaşadığım hayatın öznel bir muhasebesi. Edward Said.Edward W. Said'in son yüzyılın cn büyük entelektüellerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Oryantalizm kavramını cleştirel bir kuramsal araç olarak, o 'icat etti'. Eski zamanlardaki gibi, siyasal fikirleri doğrultusunuda harekete geçen angaje olan bir entelektüeldi. Yersiz Yurtsuz, Said'in otobiyografisinden birkesit: Çocukluk ve ilk gençlik yıllannın bir muhasebesi. Kanser olduğunu öğrendiği 1991'de yazmaya başladığı anılarının arka planında, dünyamızın bir dönemi resmi geçit yapıyor: îkinci Dünya Savaşı, Filistin'in yitirilişi, Israil'in kuruluşu Mısır'daki krallık rejiminin sona erişi, Nasır yıllan, 1967 Savaşı, Filistin hareketinin doğuşu, Lübnan Iç Savaşı ve Oslo barış süreci... Onde ise, Said'in özel dünyası: Kendisine tiyatro, edebiyat ve müzik sevgisi kazandıran, bir çeşit aşkncfret ilişkisi yaşadığı annesi; korumacılıkla bilinçli bir Viktorya dönemi kararklığını inatla kişliğinde birleştirmeye çalışan babası, kardeşleri ve diğer yakınları... dığım tek şey tanışma anYERSİZ lannda, kar YURTSUZ şımdaki in sanların yüzlerindc bcli ren o kulaklarına inanamaz, sorgıılar ifadeydi: Edward? Said?... tşin ucu işe gelip dayandığında ise, böyle bir adı taşıyor olmanın getirdi ği güçlükler, aynı ölçüde tedirgin edici bir diğer açmaza girip daha da karmaşık bir hal alıyordu. Önce Arapça'yı mı, yoksa lngilizce'yc mi konuştuğumu, dahası da bu dillerin hangisinin kuşku götürmeyecek şekilde benim olduğunu hiçbir zaman bilemedim..." Evet! Said'in dediğidoğru: Yersiz Yurtsuz yitik ya da unutulmuş bir dünyanın çetelesi. Olümcül hastalığı içersinde bile bu kitabı yazmak için onulmazsarsıntılargeçirmesinekarışın, sürgünler içinde geçen çocukluğunu, babasının etkisı altında kaldığı gençlik yıllannı aslında bir tarihi belge gibi sinema görselliğinin anlatım gücüne ulaşacak şekilde gözler önüne seriyor. Vc Said, her aydının yaptığı gibi kitabın asıl sorumlusunun kendisi olduğunu da belirtiyor: "Anımsadıklarımdan ve gördüklerimden yalnızca ve yalnızca ben sorumluyum; yoksa geçmişte kalan ve üzerimde nasıl bir etki yarattıklannı asla bilmeyecek olan bireyler değil." Yersiz Yurtsuz, tarihin bir kcsitini anlattığıgibi sosyologlann Oryantalizmin nasıl doğduğuna ilişkin sorulması gereken yanıtlarına da açıklık getiriyor. Kitap, okuyucular tarafından fark edilmek gibi popülist kaygıyı içermediği gibi, raflarda yıllanma kırıntısını hak etmiyor da ... Yakın zamanda yitirilen aydın, kendi dilinde bir kez daha var ediyor kendini aslında. "Ölmemiş aslında" dedirtiyor bizlere... Yeriyurdu olmayan entelektüeli yakjnlan ile tanıyor ve özlemleriyle yeniden özlüyoruz. Ve Batılı'nın saplantısını ayıklamak için yeniden emek harcıyor ve yeniden savaşıyoruz. Kitabı okurken, Said gibi kendi hayatımızın ve kurulu dünyamızın muhasebesini sorguluyoruz. O, bize sadece yardımcı oluyor neyi anlatmak istediğine ilişkin o kadar: "Yersiz Yurtsuz, büyük ölçüde yitik ya da unutulmuş bir dünyanın çetelesi. Bundan birkaç yıl önce, hekimlerin koyduğu tanıya bakılırsa ölümcül olan hastalığı öğrendiğimde; doğduğum, çocukluk yıllarımı geçirdiğim Arap dünyasında ve ortaokula, liseye ve üniversiteye gittiğim Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşadığım hayatın öznel bir muhasebesini ardımda bırakmanın ne derecede önem taşıdığı birden kafama dank etti." • Yersiz Yurtsuz / EdıoardSaid/Çeviren.Aylin Ülçer/ lletıpm yayınları/440 s 743 IÇIMDE KTM VAR İÇİMDE KİM VAR roman Yekta Kopan Yekta Kopan, acımasız bir yalan ve aldatma üzerine kurduğu romanında geç kalmış bir hesaplaşmanın tanıklığını yapıyor. Baştan sona bir film gibi akan, fondaki yağmurla, eski filmlerle, unutulmuş şarkılarla bütünleşen ve içinden akan hüzünle çoğumuzun yaşamına izdüşümler salan İçimde Kim Var, farklı bir babaoğul hesaplaşması. Roman, kimin daha yalnız olduğu sorusuna yanıt ararken arkasında anlatılmamış hikâyeler, sorulmadık sorular ve elbette tamamlanmamış hesaplaşmalar da bırakıyor. DISARDAN BİRİ... Kudüs'te doğan, Mısır'da tngiliz eğitimi alan, ABD'de öğrenim gören ve yersiz yurtsuzluğunu bir zenginlik olarak benimseyen Said'in, benliğini her yerde "dışarıdan" biri olarak kuruşunun hikâyesi. Oryantalizm'in ortaya çıkışındaki temel unsurların anlatısını sunuyor aslına kitabmda Said. Ve açıkça kitabın daha önsözünde, okuyucularına ve kitaba konu olan kişilere söylüyor: "Bu kitapta anlatılan insanlann bazılanhâlâ hayattadır ve olasıdır ki, onlara ya da başkalarına ilişkin betimlemelerimden hoslanmayacak, benimle aynı fikirde olmayacaklardır." Said'in çetrefıl hayatı içerisinde bulunan en zorlu ilişkilerinden biri de, belki de dili üzerine olmuş. Kendisinin deyimiyle, Araplığı su götürmez durumu ile adı arasında gidip gelmesi ve yine kendisinin deyimiyle buna alışması için yıllarını harcamasını, bakın ne şekilde anlatıyor Said: "Benim yaşamımdaki temel çatlak, ana dilim olan Arapça ile, eğitim dilim ve eğitim sonrasında akademisyenlik ve öğretmenlik kariyerim süresince ifade dilim olan tngilizce arasındaydı... Ne olursa olsun katlanamadığım, ama sıklıkla yüzleşmek zorunda kalCUMHURİYET KİTAP S A YI YAYINLARI http://www.canyayinlari.com eposta: [email protected] V@S9Kitabevi: Yeniçarşı Cad. No: 22 Galatasaray SAYFA 13