Katalog

Egemen BerközletopluşiirleriUnutma'yı konuştuk a Ben yalnızlığı seven bir msanım Ikisi çok farklı."Erzurum'a gitmek" aslında Istanbııl'dan, yaşadığım kentten, beni bunaltan ortamdan, içinde olduğum açmazlardan kaçmaktı. "Erzurum" bir anlamda simge; kaçışın, belki kurtuluşun, belki de kurtulamayışın s>imgesi... Bir yaşanmışlığı geride bırakmanın, sonra da şiirini yazmanın... Karadeniz Ereğlisi'ne gidişse, bir dönüş. Doğduğum, yedi yaşıma kadar yaşadığım kasabaya 55 yıl sonra döniis,. Ama döndüğüm yer, kasaba değil bir kenttı artık. Doğduğum o kasabayı bulamadım. Ama insanlar buldum, sıcak insanlar. O küçıik kasabanın yok oluşunu umarsızca seyretmiş insanlar. Aslında, giderken içimde bir umut vardı: Çocuklıığumıın geçtiği eski Rum evini bulururn diye umuyordum. Belleğiınde yaşayan, oturduğumuz evden kıyıdaki kahveye dedemle gidip tavla oynayanları seyrettiğimiz kahveyeinen yokuşu da, cvi de buldum. Ama o eski Rum evi değil, dört beş kath bir apartmandı bu. OKUMA SEVGİSİ Sınıf kitaplığından aldığım bu kitabın adı "Tom Amca'nın Kulübesi"ydi. O yıllardan anımsadığım bir başka şey de, perşembe günlerini iple çekmemdi. Çünkü, perşembelcri "Doğan Kardeş" dergisi çıkıyordu. Bir )cv ba^lıyor Şıır \azma merakı Çocukkenilkokuldan orta ikiye kadarşiir yazdığımı, çocuk dergilerinegönderdiğimi, ama yayımlanmadığını anımsıyonım Bu arada, ilk yazımınbir öyküydübu1955'te "Oylan" dergisindeyayımlandığını, ilk telif ücretini de bir çalar saatbu öyküden aldığımı belirtmek isterim. Sonraergenlikle birliktc top merakı başladı, birkaç yıl öyle gitti. Sonra lise ikideartık Bolu'daydık yeniden şiir yazmaya başladım. Çünkü, âşık olmuştum. Defterler dolduruyordum. Çok kötü, acemice şeylerdi. Ama çok kötü de olsa şiir yazmam, edebiyatla ilgilenen arkadaşlar kazanmamı sağladı. Okumam, okul kitaplarına girmeyen yazın yapıtlarına yöneldi. Varlık, Yeditepe, Dost dergilerini izliyor, çağdaş ozanlarımızı okuyordum. Ve bir süre sonra yazdıklarım şiire benzemeye başladı. 7959 ydı Yajar Egemen Berköz içın önemli. Bolu'da liseyi bitıriyorsun. Ailen Bolu'da, sonra htanbul'a gelecek. Sen Ankara'ya üniversıteye gıdtyorsun. Ve, "Akşam" adlı şıirin îstanbul'da, Yeditepe'de çıkıyor. Sonra?.. Lise bitirme sınavlarında fizikten kalmıştım. Bir yıl bekledim. 1958 1959 Kasımı'na kadar sürekli okudum. Bu arada Bolu Orman Başmüdürlüğü'nde çalıştım. Aldığım para nın büyük hölümıı nü kitaba yatırıyor dum. Bolu ve Düzce'deki yerel gaze Yıne o eskı tayınlere dönelim biz. Zonguldak. Bolu... Dediğim gibi, annem babam öğretmendiler. 15 yıl Ereğli'de çahşmışlar. 1 Necati TOSUNER 1948'de ayrıldığımıza göre, 1933'te gelmiş olmalılar. îki genç öğretmen. Zongulekı, adın nıçın Egemen?.. dak'a alındılar. Ereğli'den Zonguldak'a Ben Karadeniz Ereğlisi'ndc geçiş, pek çok eşyanın bırakılmasmı gedoğdum. Benden bir yıl önce rektirmişti. Çünkü Ereğli'de koca bir evdoğan kardeşime, 23 Nisan güde otururkcn, Zonguldak'ta tek odalı bir nü doğduğu için Egemen adını apartman dairesine sıkışmıştık. Benim çok koymuşlar. O üç aylıkken ölüp sonra ben üzüldüğüm, taşınmadan kısa bir süre öndoğunca da, hem onun adını vermişler bace ölen dedemin gazetekitap dolu sanna, hem de "Yaşar" diye ikinci bir ad. O dıklarıydı.. hâlâ üzülürüm... Kim bilir nada, Egemen'den önce bir çocuklarının dasıl bir hazine vardı o sandıklarda! ha ölmesinden. Bir de şu var: 23 Nisan'da Okumayı çok seviyor ve ne bulursam doğan her çocuğa Egemen adı verilmiyor okuyordum. Bu nereden çıktı bilemiyotabii. Ama bizimkiler iki genç, Atatürkçü rum. Evde kitap vardı tabii, ama çok da öğretmen. Yıl da 1941. Türkiye henüz değil. Ama okul kitaplığı vardı. Ayrıca sı"Atatiirk Tiirkiyesi" olmaktan çıkmış denıf kitaplıkları... Elime geçen her türlü gil. çocuk kitabını yutar gibi okuyordum. Bir gün, bana okuduğum biitün kitaplardan "Yalnızlıklar! Yalnızlıklar!" adlı kılabında Ah ben ah ben Erzurunı'a gıdersem farklı bir tat vcren, beni sarsan bir kitaba rastladım. Çok yıllar sonra anladım bu far(\. 92) dıye yazmqtın. Sankı bunun gıbı, yıllar sonra Karadeniz Ereg'lisi'ne bırgıttin kın ne olduğunu: Sıradan serüven kitaplarıyla bir yazın yapıtı arasındaki farktı bu. sen. Orada ne vardı.. ne yoktu?.. Egemen Berköz'ün ilk şiir kitabı "Çin Askeri Ah Devran"i966yılında yayımlandı. Şair bu kitabıyla 1960 kuşağınm özgün adlarından biri olarak kabul edildi. Sonra "Yalnızlıklar! Yalnızlıklar!" ve "Bu Kitapta Sen Nerdesin?"yayımlandı. Bu üç kitabındaki şiirleri geçtiğimiz günlerde Yapı Kredi Yayınları tarafından "Unutma" adıyla topluca yayımlandı. Egemen Berközle şiirlerini konuştuk. telerin sanat sayfalarında şiirlerim yayımlandı. Sonra lise bitti ve 1959 Kasımı'nda üniversite için Ankara'ya gittim. Aynı ayın Yeditepe dergisinde, söylediğin kitabıma almadığım o şiirim yayımlandı. "Kılıl"adlıştırınde, eşıltırgulüşümgülüşü bazan habamın / ag'zını hazırlayıp o güzelim bardağ,a (s. 65) dedığin habantn ö'lümü. O şiiri 1963 te yazmışım. Üniversite yıllarının sonu. Bu şiiri ve daha birçoğunu ilk kitabıma almamıştım. Kitapta bir bütünlükolması için. Sonradan ikinci baskı sırasında, o yıllarda yazdığım yüze yakın şiirden bir bölük seçerek ekledim. Babam 1969 Kasım ayında öldü. Olürken, yanında yalnız ben vardım, beni istemişti. Bir eli elimde öldü. Aslında pek yakın değildik, birbirimizi anlamaya çalışmamıştık hiç. Ama, o ölüm ânı, sanırım yanlışın bende olduğunu gösteriyor. Okul bıtıncc tslanbul'a gıdıyorsun Şıırlennde derın yanumalarını göreceğımız askerlik günlerı .. • Askerliğimi yedek subay öğretmen olarak yaptım. Bingöl'ün Solhan ilçesinin bir köyünde. Benim için yepyeni, bambaşka bir dünya, bir yaşamaydı. Etkilenmemem olanaksızdı. Yaşadığım köy, doğası ve insanlarıyla şiirime girdi. O dönemi yaşamanın benim için bir şans olduğunu söylemeliyim. 1966 yılında, sen askerdeyken ilk kitabın çıktyor. "Çin AskenAhDevran". Adın artık Egemen Berköz. 1965'te Ankara'daki arkadaşlar, Hüseyin Cöntürk'ün desteğiyle, bir dergi çıkarmaya başlamışlardı. Devinim. Askerden gönderdiğim şiirleri yayımladılar. Sanırım onların, özellikle de Haluk Aker'in yüreklendirmcsiylc, kitaba karar verdim. 1965 yazında şiirleri seçip, 500 TL ile birlikte Haluk'a gönderdim. Cîerisini o halletti. 1966 ders yılının sonuna doğru da, köye bir paket kitap geldi. Hemen hemen yanhşsız, tertemiz baskılı, sevimli bir kitaptı. Kapak desenini Bolu'dan arkadaşım Utku Varlık, düzenini ise Emre Çağatay yapmıştı. ÇİN ASKERİ 1 Orada şöyle diyecekun: Içtm. Çınaskenuzağı. / benuzagUbilirim. Bılırim. (117) "Çin askeri" ne demektı?.. Köylülerin kullandığı bir deyimdi bu. Ufak tefek insanlara "Çin askeri" diyorlardı. tlginç bir imgeydi. Bir şiire giriverdi kendiliğinden, "küçük adam" anlamını yüklenerek. Sonra şiirin adına girdi. Ve o şiirin adı da kitabın adı oldu sonra. "tkına ycnı'den ızler var Ama, "ıkinct yenı" olmak ıstıyor da degUl! 1 Doğal değil mir Şiir yazmaya başladığım yıllar, "ikinci yeni"nin çıkış yılları... Uvercinka (1958), Yerçekımli Karanfil (1957), Dünyanın En Güzcl Arabistanı (1959), Galile Denizi (1958) art arda yayımlanıyor. Benim gibi genç bir şair adayının bile duyabildiği bir ses! Elbette etkilendim. Bugün baktığımda açıkça görüyorum. Ama köyde yazdığım şiirlerde, etki sürmekle birlikte, değişik bir ses to P Haziram'ndan Egemen Berköz, Kemal Özer ve Fahrettin Koyuncu zokev Sllr Yan$masındansonra Zonguldak'ta,2001. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 7 3 7 SAYFA 4