Katalog

Adonis île şilrleri üzerine "Çocukluğun mutlu kılan yoluna koyuldum" Çocukluğumda bu konu larda başarılı vc çalışkan dım gençlığımde de aynıy dım tarlada çalışan butun ınsanlar gıbı (,ocukluğum onlarla var oldu, şıırımın oluşumu gıbı Arzularım, o kışılığın ar/ulanyla çocuk lukta yaşıyor çocukluğıın yaşadığı gunlerdekı gıbı ve ya butun yakınımdakı ın sanların çocuklarının yaşa dığı gıbı, bende malumdur o çocukluğun anlamı, bu bınncı yuzu Ikıncı bır yu zu ıse çocukluğun bıtımıyle bu arzularla karışımından oluşuyor Bır şey bır kere yaşamdan alınıp verıldı mı sonsuza ka dar sende kalır tşte, çocukluğun mutlu kılan bu yoluna koyuldum, bu guzel yo lu nasıl yaşadığımı kcşfetmek ıçın yaş landıkça bu ıkıncı çocukluğa ınanmak ıçın duşledığım amılar oldu Lvet, son ra arzular ınsanda karışıktır, yeterı ka dar karışık Orada, benlığımdekı za manda, bu karışıklıklar, çocukluğum ve yaşlılığım bırbırını tamamladı Yaşlılık bu çocukluğu duşler, hatta onemser kı duşıınu yazabılsın Oysa parçalanmış bu arzular bırbırını tamamlayan çoeukluk ve yaşlılığa onsoz olur, soylendığı gıbı "Bu yaşlılık senın çocukluğundur yeterı kadar' bense o donemdc mecburı askerlık ya pıyordum Bu ayrılık buyuk bır şanstı Surıye topraklarından Lubnan'ın sınır ları ıçıne gırmek beş dakıkalık bır yol du ayrılığımı/ beş dakıkalık bır yola bağlı olduğu ıçın şanstı dıyorum DİĞER ETKENLER... Koy ııngc\ı harıande, Adonis'ın \ıtrı olu^urken ba\ka elkı ve etkenler neler ol du, nasıloluştu? Babam, doğası gereğı ılk etken oldu Babam koyluydu, ancak ıyı bır okuyu cuydu ve şur ya/ıyordu Dolayısıyla ba bam, koyde çalışkan saygı duyuJan bır ınsandı Ancak oyle yaşadı ve yaşlandı, ya bızler çocukları, bu yaşlı ınsandan ya rarlanıp etkılenmeyecek mıydık^ Arap şıırı, Cahılıye şıırı, Abbası şıırının etkısı El Mutcnebbı, El Arabı, Ebu Tamam, Lbu Nuvvas lmr'ul Kays bu andıklanm gunluk yedığımı/ ekmeğın ıçınde gıbıy dı O gtcelerı anımsıyorum, gelen ko nukların zengınlığı ve sonradan şurıme yaptığı etkıyı, oradakı etkı, Arapçada arayıp buldıığum etkılerden daha faz laydı Doğaldır, şınıdı bırçok esası kuralı unuttum ancak adımlarım bu dıle sıkı ca bağlı kaldı, o genış ılmı unuttum an cak attığım adımlar hıçbır zaman tokez lemedı Bu benım ılk etkılendığım ko numdur Ikıncı konum lyı bır Arap şıırı sonra tasavvuf, tasavvuf şıırı Arap şıırı nın yanında ayııt etmeden tasavvuftan metınler dıne gırış dınden sonra dunya ıle ılgılı sorunlar sonra doğa, sonra be den Butun bunlar gu/el duşunceyle gıı zellıklcrlc açığa çıktı vc bırbırıne bağ landı Bu etkılenme bugıın bıle sılınme yecek guçlu bu etkılenmedır bu etkı lenmenın etrafında dolandım ı/ surdıım vc sonunda Arap kultıırunıın ılk akımıy la ılklere bağladım Oz Suırcalızmlc, Herakleıtos'un dedığı ve anlanı kazan dırdığı gıbı "Bır nehırde ıkı dcfa yıkanıl maz" so/u suyun ılk aktığında başka bır durum ıkıncı aktığında ıse bambaşka bır durumda, başka bır kımlık taşıması dır Çocukluğumda hareket ve durağan arasında, ılk ve ılkler arasında yaratılan başlangıcın uzantısıdır Son etkılendı ğım şeyler ıse, duşuncenın yolu olmuş tur Orada bılınen şey bılınmeyenın yo nu oldu, bılınen gerçek değıl bılınen şey bılınmeyen gerçekustudur Bu bedende bır fısıltısı gıbı durana kadar, çocuklu Vdonis Do&u vr Bau İLK AŞK... ğumun onca bılınmeyen başlangıcı bu alışkanlığın oğrettığı duşunccdır toplu mumu/da ve kulturumuzde fısıltılar ha lınde bılınen taklıtlerden başka bır şey değıldır Islamda taklıt kalıntıdır, uğraş bu aramanın ıçındedır bılınnıeyenı (meçhul) bırakıp bılmene (malum) bak malı Ben, tam tersıne, bılınenı bırakıp bılınmeyenı aradım, araştırmasını yap tım Surrealızrn Avrupa'da olduktcn sonra Arap dunyasına gırdı \urrcalwnin Arap şıırındt (tkısı nt oldu Corc lianın Jouıs Mansur vc Kan/sn Yonan gıbı bır çok kı şt bu aktmı bc nınıu yıp transızca yazdı ve de Fransa da ya^adılar' Batı cdebıyatında oluşan akımların, Arap şıırındekı ve kulturundekı etkısın den şıkâyet etmemek gerek Asıl bu et kılcrın yok edışlerınden şıkâyet etmelı Şıırlerın ben/er sımge ımgesı etkılı ol masını dılerım, şıırlerm sımgesı clkısız olmasını değıl hatta şıırın etkısı mum kunse sozun derın anlamında olmasını Ben şıırın "Barnason dağının yanında olmasını dılerım veya surrealıst şıırın Hatta şaırı, ressamı ve edcbıyatçısı, edc bıyat akımlarını duşuncesını veya ılk dı lı bılen ınsan gıbı sanatı sevdırmesını dı lerım, scvdırıp vc okııtmasını, scvdıııp cehaletı yok etmcsmı o/ kımlıgm vanın da olmasını Ama bu boylc olmadı ger çekten etkılcmeycn bu hukumde takılıp kaldı Ben bu ctkılcıın kaışısında olan ve yok etmek ıçın elınden gelenı yapan dan şıkâyetçıyım veya dağınık bır bıçım de etkılcncn ve etkıleyenden Surrealıst şıırın yanında olmak ıçın onlarda cıddı bır gayret gormuyorum Onlar bırçok soylemlerden, gu/cllıkkrdcn vc bıldırı den sonra surrealıst şıırden etkılenıp ta raf tutmaya çalıştılar Ama surtealızmın butun dunyanın bıldığı gıbı gerçekien etkısı buyuk oldu onlar nc. yaptı ılk ta savvuitan etkılendıleı sonra şıırden oy sa tasavvuf dınden boşalan şeydcn baş ka bır şey değıl surrealıst ne so/den ne yazıdan ve ne de bıçımden onccydı, Surrealıst soylem Batı tasavvufundan sonraydı Surıcalızmın doğasında rııh mekanı/masının reddı ve aklı dışta bıra kıp akla ılk gelen o/gur ve kesın bır du şunceden yola çıkıyor Ancak onların bu doğası şekıl olarak var Bırey olarak ta savvufa ve ınançlaıına bağlıdırlar, olabı lır bu kendı ıç ruhlarınca mumkundur Insanların ınanmak veya ınanmamak so runu bu akımın anlayışıyla ortaya çık madı, çıkmamalı Oysa bu yolda \urrcalızmı Avrupa deneyıp gcçtı ve yuz çcvırdı () yuz çevırdı V( dının suncı Doğaldır Dındt tasavvufu dtntmı§ gıbı pckı ıl gnt ne? Surıcalızmın doğuşunda akımın nı telığınde, butun tarıhı boyunca buyuk şaırlerı hep bıreydı Butun buyuk şaırle rı zamanla uzaklaşıp bıraktılar Uzaklaş tıktan sonra, hangı sonuçla tekrarlayıp etkılendıler, a/ veya çok Boylece şaır surrealızmden uzaklaşarak yalnızlığına, buyuk şaırın yapısına ve nıtelığıne gerı dondu Bu akımın ızı duşuncede, kul turde ve şıırın ozundckı muhaleletten başka bır şey mıdır'1 Ama bu ınkâr edı lemez buyuk bır sanat ve edebıyatla so nuçlandı Pekı surrealızmle tasavvufun Jgısı n c ' Eğer ıra de tasavvuf ınancı nıtelığıyle bu yol da denenıyorsa, eğer ıradeyı bu nı telıkle bılınen şe kılde denenıvorsa, ben, tasavvufla gelen bu nıtelığı ne karşıyım Ta savvuf lslama aıt bır konumdur ınananlarda ve Muslumanlaıda I'anrı anlayışı o/ dekı anıştırmadan K İ T A P Bu yılın Nobel adayları arasında adı en çok anılan biryazardı Adonis. Bu yılın TÜYAP Kitap Fuarı'nın da konukları arasındaydı. Çevirmeni ve arkadaşı Metin Fındıkçı, Adonisle şiirlerini ve yakında yayımlanacak olan üç ciltlik 'El Kitabını konuştu. l"l Metin FINDIKÇI Ik itırlerden" başlayalım ısttyorum O jiırlerde Ado nıs 'ın çocukluğuna çocuk luğun yaşandığı koye tarla ya mekâna duyulan arzu ve ozlemı sczın lıyorum Naul bır arzu vt ozlemdır hu ? Çocukluğun yaşadığı ılk ve son arzu, karmakarışik bu yu/un arzusuduı On lar başlangıçta doğan adımların arzu edılmeyen ve şııre yansıyan hallerıdır Şımdı, çocukluğumda tarlada çalışıyor dum, ekıp bıçıyordum, zeytınlıklen bu damada aıleme yardımcı oluyordum SAYFA 8 1 Bır dt o doneme aıt aşk şıırlcrı vazıl mii bu şıırler bugunku ıştn Halıdt mı yazdtrdı •> Evet O ılk aşkımdır Arap toplıı mıında kadın erkek ılışkıltıını lyı bılı yordum Halıde'yı ellılerde tanıdını Ben yırmısındeydım, o bıraz daha ku çuk, o oğretmen okulunda okuyordu ve ben unıversıtenın bırıncı sınıfında Farıs El Havn'nın ışyerınde karşılaştık Farıs El Havrı amcası oluyordu Benı korkunç etkılıyordu, Surıye'de edebıyatı ve genel kulturu çok ıyı bılen bırıydı, benı daha sonra koklu dostluklar kuracağım bırçok değerlı tnsanla tanıştırdı Halıde, benı orada ıyıce tanıdı Yoksulluğu ıyı bılıyordu, mukemmel bır yapısı (huyu) vardı Ilk altı yıl bırlıkte yaşadık, bu yıl larda bıze ters duşen butun durumlara karşı durduk, ıhtılafları yaşadık çok zor durumlar vardı etrafımızda, bırlıkte ye dık ıçtık, kuçuk bır odada bırlıkte yaşa dık Konuşan anlaşan ıkı âşıktık Daha sonra bu aşk gıttıkçe guçlendı sıkı bır dostluğu yarattı Bırçok mucadeleyı bır lıkte yaşadık aramızda kopmayacak denlı guçlu bağlar oluştu, bırbırunızın ayıbını gunahını sevabını bıldık Boyle ce evlenmeye karar verdık Nıkâh ıçın fotoğraflar çekıldı, her şeyı babası kaışı ladı ama her şeyı ve La/kıye'de evlen dık Lvlcndıkten sonra ' Kassabın 'e gcl dık, annemde uç gun kaldık 1956 yılın da ekım ayında "jam'dan Beyruta gıttı Butun bunlar 1950 56 yılları arasııula yaşandı Surıye komunıst partısındeydı, C U M H U R İ Y E T S AYI 773