Katalog

den yorumlama, yenıden duzenleme, yenı den uretmc ve anlamlandımıa olanağını verır Betımlcme, var etme yolııdur Yenı bıçeme geltnte, şıırscl dılın ımgelerının çarpıcılığı ya da ozgunluğu ıle yenı bıçem 1 arasında bır bağ var mı Bıçem, dılın soz'e donuştuğu noktada kı^ıscllık ve ozgunluk ıçerır Bıçem, soz'c bağiı olarak oluşur Ye nı bıçem olarak nıtclenen şey 'Denı/ın Uy kusu Ustumdc'de şıırsel dılın bıreşımsel (synthuıcjue) oluşuyla ılgılı Dılın çok par çalılığı, tek zamanlı olmayışı, suredı/ımıne uymayışı, çağrışım atkıları zengın bır dıl ortaya çıkarıyor Şaıranelığın değıl, say damlığın egemtn olduğu bıçeme yenı bı çem denılebılır mı' Ya da saydam biçemle bır yapı kurmaya, yapının da bıçem gos ? termesıne ne denılebılır kı Şıırın ıçerığı, ımgesellığı nedenıyle bır bıçem taşımakta dır Butun oğclerı ve ayrıntJarıyla estetık bır bırlık oluşturan s,ıır, bıçım tamlığına varamamışsa biçem de taşimaz Pars soz cuğunu olum ya da olum habercısı olarak kullanmak, bır sozuığe yenı anlanıkr ver mektır Bu da bır bıçem kurma çabasıdıı Çunku nesnel bılgıye oznel tutumlar kat mak bıçemın ozellığıdır BİR YORUM Yaşlı Aâamadlı şıtrınızdc anlaltcı ozne bır balıkçt kahvc sındi Dışartda bırıylc kar şı karşıya Ruzgâr beyaz gomleg'ının yakası nı çektştırırken o konuşuyor Soztelem ııçc bolunmuş Arada, anlatıcı oznc ortamı (ta şa geçen sessızlığı) belımlıyor Sozcelemın kı sık kestk vt hetıınlenıentn ıçınde verılışı anlatıcı oznentn ya da yaşlı adamın duru rnunu gtrılımlı halı gttınyor Kesık kts/k vtrtlcn sozulamn tumıı şoylc " \) Anla dım 2)Bcnı bır basıma bıraktıklarmda i)Anladım olumıı oğul" dıyor ' Kalkıp gıdı yor boşluğu kalıyor' (s H) Yalnızlığı olumle bır tutan yaşlı adamın dramatık gerdımını aktarmak ıçın mı bu teknıg'ı kullandınız^ Evet, dersem yeterlı m^ Bır yorunı bu Okur başka bıçımde de yorumlayabılır Dılbılıme aıt terımlerle yorum yapmışsı nız Bu yorumdan sonra bır şey eklemek bıle Lızla tlırafçı bır şıır mı bunlar? Belımlenen ımanlann hayata, dunyaya, olum ve dırıme ılışkın ıtıraflan mıJ Itırarçı şıır Boyle bır şıır var mı^ Şıır var, şıır nlmayan var Şıırsel soylemlerın ozncsı şaırdır Şaır, otekının de soylemını kurandır Şıır tumcelerı, sozcelemler, baş kalarının kımlığıne gıren şaırın yaratıcı ım gelemınden yazınsal duzleme taşınır Itıraf, romanın oykunun, anlatının, ya zmsal duzyazının kullandığı ıçdokumudur Cıiz taşıyan şeylerın ıfadesıdır Şıır, dılsel sapmalarla kurulduğundan ve dılın ımge sellığı nedenıyle 'ıtıraPa uygun değıldır Dılsel bır kurgu olan sjiır, doğal dılın ola naklarını aşarak kullanır Itıraf ıse doğal dılı kullanır 'Denızın Uykusvı Ustumde'de dıl kendınc donııktuı ve bıreşımsel (sente tık) olarak kurgulanmıştır üostergelerın ımledığı anlamlar şııre donuktur, dış dun yayla doğrulanamaz ltırafta anlam goste rılene donuktur tlelışımı amaçlar ıtıraf "Çunku yıllar rap, rap, rap geçıyor" (s İ3) "Duvaryıkılmış, ansızm kopmuş dağlarla bag~ Re n n, ra ra ra" (s 26) vb tumcelcrındcrılım kaygm oneçtkıyor Bu dılsel kurgunun ba^ka amaçlan var mı? 1 umcenın olanaklan rıtmı azaltınca doğal seslerın taklıtlerıne başvurarak rıtım elde etmeye çalı^tım Rap sesı uygun adım yuruyuşlcrde ı,ıkan ayak scsının taklıdı Re re rc, ra ra ra ıse dılsel bır gosterge dcğıl, rıtım ıçın yapılan tekrar Bılıyorsun 1x1 sesı yankılı bıı nıtelık taijir ve Turkçedc on ses durumunda hi(, bulunma/ Rap ıse yansı ma sesıdır \nnnızden SS« tumceler de Çocukluk' 'Şımdı dunyaya şttr yazmak ıçın gtldtğınc manıyor" fv 40) $oyle sorayım Ahmet Ada'yı mı ımlıyor bu dıze^ "1 layatı $ıır <>l mıı\ bır şaır Ahmet Ada" dıyc yazmıştı Haydar krgulen Buncdenlc soruyorum Şıırın matcmatığıne her gun çalıs,ıyo rum Dılbılımıne, anlambılımıne, goster gebılımıne, şıırbılımıne ve dıl felsefesınc çalı^ıyorum Otekı dısıplınler de ufkumu C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI açıyor Şıır yazıları genış bır zıhınsel pratı ğın urunu olarak doğuyor Evrenı msanı, evrende ınsanın durumunu dılle dıle getır meye ^alışıyorum Kuşatılmış ınsanın ku ^atılmı^lığını dılle aşmaya çalı^ıyorum Kı sa, yalm şııılerle Bır tın olarak 'buyuk yalnızlığı' ya\a mak 'Buyuk Yalntzlık' (s 94) adlı şıınmzın ızleğt bu Yalnızlıg'ı 'verımlt toprak olarak nıteltyorsunuz Nedcnını at,ıklar mısınız? Insan evren ıçınde yalnı/dır Bazen ka labalıklar ıçınde de yalnızdır Yabancıla^ ma olgusu yalnızlığı koyulaştırır IZntelek tuel bırıkımı, donanımı olan ınsan daha da yalnızdır Dunyaya lırlatılmı^ oluşu, varo lu^u sıkıntılıdır Kısaca, bunun doğruluğu yanlışlığı tartı^ılmaz Bız nesnel ger(,eklık lerı ya^arız Resmı, şıırı, yontuyu, romanı ^oğu sanatçı buyuk yalnızlıklar ıçınde ya ratmıştır Kısaca, verımlı topraktır buyuk yalnızlık Ahmet Oktay'tn "Yol Ustundekt Se mender"ındekı (1987) şıırlerde ıntıhar edcn şaırknn şıırselbı<lımı/bı<ienııyle nsellejttn soz komısuydu Benzer $eyı "Denızın Üyku su Ustumde"nın 'Necatıgıl Demzmde'de yer alan beş \ıırde de goruyorum Ne dersı nız> Behçet Necatıgıl ıçın yazdığım şıırler de, onun sozcıık dağarıyla tutuk soyleyışı nı yakalamaya çalıştım Netatıgıl portresı sozcuklerle nasıl çızılebılır^ Onun tuken mez bıçımcılığını, eksıltmecılığını yaşat mak, bugun hayatta olmayan şaırı yenıden anmaktı Bır esenlık bıldın^ımı olarak go rulebılır 'Tumceler bolumundekt şıırler dunyayı bılmek ısteyen bıreye gonderıyor okuru Dog"a, otlar ruzgâr, doğanın ve ınsanın de vınımı Doğa ınsanın bır parçası olarak kavranıyor 'Tumceler bolumunde yer alan kuçuk ştırlı r doğrusu şasırtıyor Insanın do ğadakı yahanctlaşması daha bır ortaya çıkı yor Oyh deg'ılmP Bılıyorsun, ınsanın doğadakı yabancılı ğı sorunu sorun olmaktan çıkıp sorunsal halıne donuştu Otu, ağati, dcnızı, ruzgârı ne kadar tanıyoruz ? Bu kısa s,ıırlerdc, nesnelerı ve doğayı canlı varlıklar olarak anlamaya çalıştım Doğayı ıçerden yazdım Tarklılık da canlı varhk olarak doğayı ıçerden ya/arak bclır gınlei}tı Dahası doğayla nesnelerı, feno monolojık bır dıkkatle algılayıp ınsanla arasında doğan yabancılaşmayı aşmaya ça lıştım Doğanın da bır hayatı var ( ) hayatı anlamak, anlamlandırmak, sozcuklerın ha yatıyla ılı^kılendırmek 'Tumceler'ın baijlı ta seçkınlığıdır Şıırlı rınızın, modernıznu ' doğru genış bırzthnnd açılımı var Modern şttrbağla mında \ıırlenmz nercde durmaktadır1 Saptamanı? doğru Şıırlerım zıhınsellık bağlamında modemdır Soylem oznesının /ıhınsellığı modemdır Şurlcrımın leıtmo tıfı ınsandan yana aydınlık bır dunya ozk mını ya da tasarımını dıle getırır Onların ınsanlık ıçın aydınlık şarlalar olmasını ıste 773 rım Çunku çağdaş ınsanın dunyaya, ınsa na ılı^kın sorması gereken soruları soruyo rum, yanıtlarını almasam da îmge, soz cuk, ses, rıtım, zaman uzam kavramları uzerınden du^unecek olursak modern /ı hınsellığı bu kavramlarla ve modern bı çımsellıkle estetıze eime çabası ıyndeyım 'Denızın Uykusu Ustumde' bu bağlamda okunmalıdır Kıtabın ^ıırlerı, ınsanı eylem lılık olarak da ınsandan yana ve ılerı bır konumdadır Şıırlerın konunıu, salt /ıhın sellık olarak değıl, dıl bağlamında da (sen tetık dıl) anlam kurmaya donuk durumda dır Şıır soz konusu olunca modemı/mın dılle hesaplas,mayla başladığını soylcmek bıle fazla Sınır tanıma/ o/gurluk ve oz gunluk arayısjarı, once dılle hesapla^arak ve verılı dılı a^arak gerçekle^ır Dıl so/e donerken, soz artık kendısının ı^arctıdır Soz, çağrı^ım vc ımgelerle yukludur, dola yısıyla soz kendıne ve ımgeye gonderme yapar Bu nedenle şıır, modernleşmeyle bırlıkte kendı dılını yaratmıştır Sozcukler artık, duzyazıdakı gıbı ımledıklerı şeylcr ıçın dcğıl, kendılerı ve tumce ıçındekı bağ lamları ıçın vardırlar Anlam ve bıldırışımı bıraz gerı plana ıterek, sozcuklerın yan an lamları ve ımgeyle s,ıırı kurduğum soylcne bılır 'Denızın Uykusu Ustumde'de tumce ler arası anlam orgulcrı de bıreşımsel dılın parçalı anlam orgulerıyle kurulmaktadır Bu çabanın modern olduğunu soylemek bıle fa/la ()tc yandan, 'Buradalaı ve Şım dı' adlı ş,ıırımde modern tavır dolayımsız dıle gelmektedır DİLİN MASUMİYETİ CelâlSoycan, dıle masumtycttnı gerı vermenın onkoşul oldug'tmu yazmı\tı 'Adtnla (s 111) adlı şıırını dılsel annmanın bır ornt g~ı olarak okudum Bu şıır bağla mında, şaırltrın dıle masumtyetınıgerı' vermelennın gereklılığını duyuyor musun? Oncelıkle ıletiijim dılının kırlılığınden kurtulmak ıçın bu dılı aşmak gerekır Dıle masumıyetı verılı dılı yadsıyarak verdır Dıl bırıcık anlam ıletme, anlam kurma olana ğıdır Şaır, dılın bırımı sozcukten başlar farklı anlam kurmaya Sozcuğun verılı an lanılannı bo/mak, ona yenı ses ve anlamlar yuklemek, soz ıçınde kırlenen sozcuğu sozdızımı ıçınde ışlevsel kılmak modernıst yonelışın gereğıdır ( elâl Soycan, fenomonolo]inın yonte mıyle, sozcuğun de ayraç ıçıne alınması gerektığını yazdı Dılın kuşatmadan kurta rılmasının, yıne dıl eşığınden başlanarak gerçekleşebıleceğını vurguladı Ayraç ıçıne alınan so/cuk başka sozcuklerle bırlıkte bır bağlam ıçınde kullanılarak kırlılığın den arındırılabılır Boylece dıle yenıden masumıyetını verme olanağı doğar 'Adın la' adlı şıırımde, duyusal geçışlerle (akta rımlarla) yapılan sınestetık eğrctıleme soz konusudur Koklama duyusunun ışetme dııyusuna, gorme duyusunun ıçsel duyuya (çocukların korkulan) aktarılışıyla dıle masumıyetı yenıden kazandırılıyor 'Denızın Uykusu Ustumde', 'Tavanarası !}ıtrleri bolumuyle bttıyor Bu bolumdekı şıırler de farklı 'Oğrenaler îçın $ıır Oku ma Duraklart ///" ıle kıtabın son şıırı 'Son suz At' dıkkatı çekıyorlar llk ıkı şıır mtger çekçt og'eler, goruntulerle kurulu ve ofkenın sesı duyumsanıyor, 'SonsuzAt adlı şıırde ıse sıkınttsı ustundc bıreyın yabanalaşma olgusu dıle gelıyor Yanılıyor muyum ' Sevgılı Veysel, 'Denızın Uykusu Us tumde' uzerıne fazlı bıle konuştuk Oku run ş,ıırle kuracağı ılışkıye daha fazla mu dahale etmek ıstemıyorum Bu ozel soyles,ı ıçın teşekkur ederım Ben teşekkur ederım Okurlartna yenı çalışmalarını duyurabılır mıyıZ'' 'Lıbretto' adlı çıtt seslı, epık ozellıkler taşıyan uzun bır şıırı bıtırdım Şıır yazıları da suruyor • ahmetadal@ mynet.com "hlık dergtsı şıır çevrestnden, şaır ^Denızın Uykusu Ustumde, Ahmet Ada, Islık Yay Mersın, 2004 Toplumcu Gerçekçi Şiirimizin Yalm Yüreği NİHAT BEHRAM Hayatın Şarkısı Behram'ın, "Soylemek ıçın hayatın şarkısını ne olum korkusu durdurabılmelı senı ne de acılar... "dıye bir omur yalın yurek soyledıği hayatın şarkısında, kırk yıl boyunca şiirde bilenmiş sevgiyi, umudu, acıyı, dırencı, ozlemı, inceliğı, kısaca ınsan duyarlığını soluyacaksınız; aynca, yaşanmış nıce gunun oykusunu; kırk yılıyla hayatın şiırdekı ınsan ızını; hayatın parçasıysanız kendınızı... EVEREST www.avarastyayinlarl.com SAYFA S