Katalog

S evgı Soysal, Barış Adlı Ço cıık adlı hikâycsınde once koğuşu betımhyor "Koğuş ta çıt yok Sessızlık saatı Bır ıkı kız ranzalarında uyuyorlar Ço ğunluk okuyor i ler kıtabın peşın de en &L beş kışı var Bır an once bıtırmek zoıunda herkes lutabını Selma'yla Nına yavaş sesle konu şuyorlar Meral, yıne sorun olmak ta Meı al'ın karavana dağıtılırken hep onc geçmesı, karavanadan hep et kepçelemeye çalışması Arkadaşlarıntn genel kanısı "Bu, eleştırılmesı gcreken bır ta vır' Ama aıkadaşları Mtral'ın ço cukluğunıın buyuk sıkıntılaıla başladığını oğretmen okullarının yatakhanelerındc surunduğunu, en ucra yerlerde oğıetmcnlık yap tığını brlırlcr Meıal mesleğını ınancı uğruna tehlıkcye atmış ılk ıhbar fııryasında da tutuklanmıs, tır Selma, "Bcncıllık ıçıne sınmış' dvyor "bır sosyalıstın boyle dav ranmasma ı/ın veıcmcyız Mcıal e dışaıd.ın hıçbır şey gel mıyoı Ne para ne bır şey Çocuk luktaıı berı sutegelcn açlığını aş ması zor Ama çalışkandır Mcral, hıç yılmadan okıır Cczaevı yone tımıne kaışı tek kışılık dırenmele re kalkar, ama koğuşça karar verıl mış dırenışlere kaışı çrkar Bu yuz den Meral'ın onerılerını kımse dınlemez olur Guler ın radyo faslı "Alıye Ak kıhı/la bıtıyor Cıuler, kulhanbeyı tavııları sever, tesbıh çcker, radyo yu ağzına kadar açıp "Neşet Er taş" dınkr Dcmet "Pohs radyo sunu dınler mı bıı sosyalibt?" dıye ofkelcnıı "Şafak" davasından tu tuklu kızlara bakıp bakıp lahavle çeker Cıtılcr "oıducu" Kı/ılde re'den berı "cephecder "le de arası ıyı Ama "orduda" da, "cephedc" dc kızlar az Koğuşta azınlıkta oluşlar bundan Nesıın koğuşsozcusu "Son tu tuklama dalgasında Şafakçdar gel dı Şımdı çoğunluk onlarda Sozcu dc onlarda " Guler, "Bunlar orgut değd, kok teyl partı, baksana davanın yarısı kız, yarısı oğlan," dıye dalga geçıyor "Ulan, şeflerı bde tıpış tıpış teslını oldu Ihtılâlcılermış Bırı nızde bde mı sılâh yoktu1" Hikâye Eleştiriieri Fethi Naci'den Sevgi Soysal ve Barış Adlı Çocuk ıkışer uçcı asker adınılarla volta atıyorlar Gorevlılenn hcı geçışın de hazırola geçmek zorunda bıra kılalı, top oynamaktan talan vaz geçtder Kimse yenı polısten tarafa bak mıyor Boyle hıç beklemedıklcrı bu durum daha akd karıştıncı Çunku hep daha kotuyc, daha faz la baskıya karşı tavır gelıştırmeye alışmışlar Ansızın gelen bu gevşeme, yandtıcı olabılır çok hatalı davranddar bugun Ozeleştırdennı yapsınlar1" Son so /u Demel soyluyor Nesrın "Bır arada konuşmayın lııtfen Yenı polıse nasıl davranda cağı konusunda forum yapalım " Dcmct "Lvet, yalnız once pohs le laubalı olan arkadaşlar kendı cleştınlerını yapsınlar" Oya "Yapmıyorum Sonuç ola rak sevdlğım, bır çocuktu, kuçuk bır çocuk," dıye patlıyor "Oğret menım ben, çocuğun faşıstı olur mu? Guler, "Hem de Barış adında bır bebe faşıst'" dıye guluyor Tatsız bır sessızlık yaydıyor Tam o anda yenıden açdıyor ko ğuşun kapısı Kapıda yenı polıs Herkes ranzasına dışıyor Şışman polıs ortadakı masaya yanaşıyor Yuzu, gozlerı kızarmış, ağlamış gı bı Çıt çıkmıyor Ağır ağır konuşu yor "Sızınle konuşmaya geldım Ba na guvenmedığınuı goruyorum Ama ınanın, bu goreve ısteyerek gelmış değdım Sızlere yardımeı olmak ısterdım Ama havalandır mada ardadım kı bunu bendcn ıs temıyorsunuz Zaten geçıcı olarak gelmıştım Hemen ayrdıyorum Az once amırıme ıstıfamı bddırdım Slidere vedaya geldım Uzgunum " Scssızlık dayandmazlaşıyor Şış KOCUSTAN İNSANLAR . Guler, sılâh sever, sdâhtan soz ederken gozlerı parlar Hayranla rıyla konuşurken sılâh adlan sayar En uzulduğu şey de tutuklandığı sırada sdâh kullanamamış olması dır Sdâh, yığıtlıktır, namustur, so nuç olarak sosyalıstlıkle ozdeşleşmıştır Guler'ın kafasında Guler, Demet'e ozelldde bozulur Demet, sevdığı oğlan yuzun den bulaşmış Şafakçdar'a Babası fabnkator, ama en keskınlen o Nına'ya gore keskınlığı yendığınden Guler, uzlaşmamakta kararlı Buna en çok Nına uzulur Otekıler de ona, "dısıplınsız, bdınç duzeyı duşuk vc macerau" deyıp hınçla rını alıyorlar Demet, Oya'ya fısddıyor "Ses sızlık saatınde bde okumuyor şu Guler " Oya, dalga geçıyor "Red Kıt okuyor ya1" Nesrın'ın sesı sınırını bastırma ya çabaladığını belL edıyor Tartışmaktan hıç usanmaz Polıs Zafer, bır suredır her koğuşa gırdığınde herkesın hazırola geçmesını ıstı yor tkıde bır de ıçen gırdığınden, dayandacak bır durum dcğıl bu Zafer'ın polıslığı her tutukluluk gununu ıklyle çarptırıyor Yapma dığı yok Adam dovmeye kadar Her gun Zafer'e karşı yenı bır dı renme bıçımı gclıştınhyor Sınırler allak bullak lsyan çdctı çıkacak "Bır anlamda yılınak olmaz mı SAYFA a bu?" dıyor Selma "Hayır Bız o komut vermeden ayağa kalkacağız, onun dk komutu ıstcr ıstemez rahat olacak, bız de onu dınlemeyeceğız Öyle put gıbı duracağız Buna karşı yapabdeceğı hıçbır yasal dayanağı yok " "Yasası mı kaldı, arkadaşlar1" "Ben bu onerıyı tuttum " "Kabul edenler1 Eddmıştır'" Kapı tam açdmadan hepsı hazı rola geçıyorlar Ama kapıdakı Za fer değd "Gergınhk anlanısız bır çamaşır ıpı gıbı gevşıyor" Şışman ca, anaç yuzlu bır polıs kadın bu Hıç gormedıklen bırı Gulerek bakıyor ıçerı En beklenmeyenı, elıyle bır çocuğu tutuyor Zafer'ın ıçen gırerken tabancasını tuttuğu elıyle Dort ya da beş yaşlannda, sarışın bır oğlan çocuğunun elını tutuyor Cın bakışlı bır çocuk "Haydaaa 1 " Guler'ın sesı patlıyor once Son ra hazırolunu bozup salına salına havalandırmaya çıkıyor Ardından herkeste bır gevşeme Aylardır, tek sıra halınde havalandırmaya çdt maya, her havalandırma oncesınde hınçlı ve kınlı sıraya gırmeye oyle alışmı^lar kı, bu ansızın karşılaştık lan gevşeklık şaşırtıyor, rahatsız edıyor onları Yenı polıs butun bunların far kında değd Gıdıp masanın ustun den bır bardak alıyor "Bu bardağı kullanabdır mı yım? Çocuk susadı da " Ses çdcmıyor O da gundehk bır şey yapar gıbı, bır ev kadını tavnyla su venyor çocuğuna Arkası koğuşa donuk Bır elınde çocuk, bır elınde bardak Bu, cezaevı gorevlı lennın hıç yapmadıklan bır şey Hep koğuştakıler onlara arkadan saldıracakmış gıbı davranırlar He le Zafer, hayvanat bahçesınde, yır tıcı hayvanların kafesıne gıtmış acemı bakıcı gıbı davranır Bır elı tabancasında Herkes farkında değışıklığın Gorevldere duyulan yerleşmış hın cın gevşemesıne razı değd kıms>e Yenı polıs, Zafer gıbı, herkes havalandırmaya çıktıktan sonra gozcıı kulubesıne donuyor, orada kı banka oturup, herhalde daha once banka bırakmış olduğu yunu elıne alıyor Kızlar her zaman olduğu gıbı ÇOCUKLA OYUN... Bır sure, bankta, anasının yanın da uslu uslu oturan çocuk, kı/lann asker gıbı yurumelerınden etkde nıyor Onlara hayranlıkla bakıyor once, sonra dayanamayıp kızların peşıne takdıyor Askercılık oynu yor, rap rap1 Ama kuçuk adımlan, volta ustası kesdmış tutuklulara yetişemıyor Arkalarından yetış mek ıçın koşuyor Tam o anda hız la arkaya donen bır kı/a çarpıp duşuyor "Banş1 Oğlum Barış, rahatsız etmc ablaları " Guler, "Anarşıstlıkten ablalığa duştuk," dıye sırıtıyor Tulay, nıjehır şakıyesı ablaları " dıye gırgır geçıyor Nına, "Çocuğun adı Banş Barış adında bır polıs çocuğu " dıye mı rddanıyor Çocuk yanları sıra yurumeyı surduruyor Oylc canlı ve sevımlı kı kerata, sonunda o cn er kek tavırlı, hıç kadınsı olmayan Guler dayana mıyor, çocuğun elınden tutuyor, bırlıkte kaz adım, askercılık oynu yorlar Volta duzenı allak bullak Çocukla oyna maya başlıyorlar Me ral'Ie Oya'nın oğret menldc damarları kaba nyor Oya çocuğu kuca ğına alıp sevıyor Sadecc Nesruı, Selma, Demet durmuş, sddcın sddan seyredıyorlar durumu Ardından Demet'ın o ınce, o hep bıraz sıvrı sesı "Polıs çocuğunu sevmeyelım'" "Havalandırmada bır an açmış olan guneş bu lutun ardına gırıveriyor Soğuk bır ruzgâr esı yor" Şışman polıs ne yapa cağını şaşırmış, orgusu nu suçlu suçlu banka bı rakıyor Kalkıp çocuğu nu alıp yenıden yanına oturtuyor Herkes tedır gın, herkes rahatsız Yenı poıs kapıyı dışa rıdan kapatana kadar kımseden çıt çdtmıyor Sonra konuşmalar "Arkadaşlar, bu kadar çabuk gevşcnmcz1" / Sevgl Soysal hlkâyesinde ınsan sevglslnl saf ve "Evet, bazı arkadaşlar temiz Barış la somutlastınyor man polısın duzgun, açdt konuşması daha da akıl kanştırıcı Nına dayanamıyor, tam çıkar ken bağırıyor polısın ardından "Bakar mısınız'" Kadın donuyor Nına konuşuyor "Bızım ınsan scvmedığımi7i hele çocuk sevme dığımızı sanmayın Bız ınsanları sevdığımız ıçın buradayız Ne var kı, ustunuzdekı unıformayla kotu deneylerımız var Sız ıstesenız de, ıstemesenız de bır şeylen temsıl edıyorsunuz Bızı, fıalkı ezen bu duzenı, yapılan haksızlıkları Onun ıçın kusura baknıayın, dav ranışımız uzmesın sızı " "Anlıyorum," dıyor, adını bde oğrenemedıklerı sadece 'Barış adında bır çocuğu olan polıs ka dın 1 Demet "Sı/e ınanmıyoruz " dı ye bağırıyor Kadın kıpkırmm çıkıyoı Kapa nıyor kapı Tedırgınlık elle tutulur gıbı Guler, "Son kahramanlık alkışa değer" dıyor Demet Guler'e bakmadan ce vaplıyor "Paşızmın yenı bır oyunu bu besbellı " Tulay "Bana kalırsa zevzeldık yapıyorsunuz Bu kadın ıyıye ben zıyordu Bu memlekette kımlenn ne nedenle pohs olduğunu bdıyo ruz Faşumlc mucadele, polıse sta tdt bır kotuluk olarak bakmak dc ğıldır" Bır başkası "Bu kadın ıyıye benzıyordu, ondan yararlanabdır, hatta dışan mektup falan gondere bılırdık " dıyor Nesrın, ortalığı yatıştınnak ıstı yor "Mesclcyı kışıselleştırmeye lım Bu yenı polısın tavrındakı go revlıye nasıl davranılacağı konu sunda tartışıp karar versek ıyı ola cak " Bır başkası "Karar almamıza gerek yok, kadın gıttı " Yenıden açdıyor kapı Akşam karavanası Erler karavanayı taşı yor Başlarında polıs yok Kadın gerçekten gıtmış demek Meral yınc en one geçıyor Sel ma, " Hep one geçmeyelım1" dıye bağırıyor Ntna, durtuyor Sel ma'yı "Bırak şımdı Dıyorum kı, yıne de onemlıydl, çocuğun adının Barış olması" DEVRİİMCİ KIZLARIMIZ Sevgı Soysal, once, "devrımcı kızlarımızın" kışılıklennı sergdı yor Yoksul Meral, bencıl Selma, kulhanbey tavırları seven, konu şurken sdâh adları sayan "orducu" Guler, sessızlık saatınde bde oku mayan Guler, tartışmaktan usan mayan Nesrın, sevdığı oğlan yu zunden Şafakçdar'a bulaşan, "Po lıs çocuğunu sevmeyelım" dıyen fabrıkator kı/ı, cn keskınlen De met Ve ınsanlığı dde getıren ço cukla annesı Sevgı Soysal, seçtığı kışılen tanı tarak amacına ulaşıyor Banş adL çocuğun ortaya çdt ması her şeyı değıştınyor Oyle canlı ve sevımlı kı kerata sonunda erkek tavırlı Guler dayanamıyor, çocuğun elınden tutuyor, bırlıkte kaz adım, askercdık oynuyorlar Ardından Meral'le Oya'nın oğret menlık damarları kabarıyor, çocu ğu kucağına alıp sevıyor Derken Demet'ın ınce sıvn sesı "Polıs çocuğunu sevmeyelım'" Sonra konuşmalar "Faşızmın met "Sızeınanmıyoruz1" Gcnc Demet "Faşızmın yenı bır oyunu bu besbellı " Sevgı Soysal, devrımcdıkle ılın tısı olmayan hanım kızların proto tıpını Demet'le somutlastınyor ve canına okuyor Insan sevgısını saf ve temız Banş'la somutlastınyor Barış Adlı Çocuk, Sevgı Soy sal'ın en sevdığım hdtâyesı Okumuş muydunuz? • K İ T A P oyununa gclmcydım'" Gcne De C U M H U R İ Y E T SA YI 7 27