Katalog

ğı yerde el eden şey, ya adıyla kendısını ça ğırmayı bekleyen annesının sesıdır ya da napıste surgundeyken 'eteklerını ve saç larını uçurarak gelecek ' olan kadındır Behramoğlu şıırındckı kadın genelde sev gıh değıl, zor gunlcrde onun yanında olan, şefkat ve sevgısinı esırgcmeden sunan, ro man kahramanlarına, halk kadınlarına oz gu sabrıyla erkeğını kutsayıp yueelterek bekleyen ana kadm, emekçı ve bılge ka dın kımlığındedır O/el yaşamların, aşk ların, kışıscl ılışkılerın yok sayıldığı bu do nemlerde erotızmdcn cınsellıkten soz et mek adeta abes sayılırdı Edebıyattakı bu belırleyıcı ttıtumu T Uyar 'Bılır mısınız aşk şıırı yazmaktan utanıyoruz artık / ne kadar ayıp' dızelerıyle kınar Ataol'un bu doncmlerde anlattığı kadınlar da çoğu kez kavga ya da hayat arkadaşlarıdır Son do nem şııılerınde ıse erkeğı dcnı/e kadını da toprağa benzeterck her ıkı uns arasın dakı aşk daha belırgın ve tutkulu bır dıl le anlatılır DUYCULAR. YAŞAM, ÖLÜM... 'Bır çocuğa layık olmak' şurınde 'Ço ğumuz yetışkın yanlışlarızdır aslında/ İCa tı, guvensız, kıbırlı/ Çocuklar yaşar ya nıbaşımızda/ Gızlıce İcoruyarak guzelım bır sevgıyı' dızelerıyle yetışkınler dunya sını eleştırır 'Insan/ vucudu gıbı kadının/ tanımalı yurdunu' dıyen şaır, kadını tanımayı yur dunu tanımakla cşdeğer kılar Bır toprak tanıdıkça değerlı, tanıdıkça yaşayanlarca kutsal ve o olçude savunulmaya, uğruna savaşmaya değer 'Akdenız Gunlukle rı'nde şıır akşamlarından, tedırgın uyku sundan, Toroslar'dan soz eden şaırın do nem donem burukluğu sezılır 'Onunla htp Btr uçurum kıyıunda gıbı sevtştık Kanatlanıp Bırbırtmıztn uçurumuna' A Behramoğlu şurını belkı şımdılık mı lıtan şıırler donemı ve sonrası olarak de ğerlendırmck gerek 'Aşk Ikı Kışılıktır', 'Sevgılımsın', 'Yenı Aşka Gazel' adlı son kıtapları farklı temalarla bıreyı, bıreyın duygulannı, olumu yaşamı sorguladığı ve şur bırıkımını on planda tuttuğu ılgınç ça lışmalar Yaşadığı surede olıımun faıklı goıuntulerıne tanık olan Behramoğlu'nun bu ol guyu bııçok şurınde tema olarak seçmesı de kaçinıl mazdıı 'Olumdur yaşanan tck başına/ Aşk ıkı kışılık tır' 'Sonuçta bır bog'untuyu seçıyorum sozcuklerm doyumsuz uğultusunda olum gele de bılır gelmeye de ama hazınnı o sonsuzann maya en derınde ya da en dtpte' 'O sonsuz arınma' dedığı nehazırolduğunusoylerken onu kendısınden ırak tut mak ıçın 'lyı yazan bır kalem bır deher'den başka bır ıste ğı yoktur Dırenç ve yaşam sevıncı olum ımgcsının he men yanında kendısını gos terır 'Olume karşı el cle yu ruduğum/ Ölumsu? aşkın ellerıdır' dıyen şaır İnsan her zaman/ Bır uı,uruma/ Hazırolmalı dıyeduşunuyo rum / Olmeye, soğııkta ve tek / Kalmaya ' Dızelerıyle de yınc her koşulda yaşam ıçın dırenmek gerektığını vurgular rım otnrumun kırıyle pasıyla ^tırımın bungun «•« dıpten yuze zonk lar durur Ölur gıder mıyım dıyeceklenmt dtyeme den korkusuyla Evet, bu korku olsa gerek sanatçıyı dur madan uretmeye zorlayan Dıyeceklerı vardır, duşundııklerını paylaşma ıstemı vardır ve de tum bunları yarım bıraktıra cak en amansız olgudur olum 'Olum du şuncesınden/ Urkuntu duymazdım bel kı/ ıkı tarıh arasına sıkışmak/ Onurumu ıncıtmeseydı' Dızelerıyle de doğumla olum arasındakı suretın kendısıne yetme dığını, bu ıkı tarıh arasına sıkıştırılan om run haksızlık oldıığunu soyler 'Olumu belkı her zaman gızlıce Her şeyın ıçınde ve her şeyden once ' duşunur Ama 'oyle sıne guçluydu kı yaşamak duygum/ Bır kavramdı olum, onu sadece dıışundum' dıyerek 'Olume Gazel'ı ya/ar 'Betı olurscm akşanıustu olurum Şehre sımuyah bır kar yafcar Yollar kalbımle ortulur Parmaklartmtn arasmdan Gecenın geldtğım gorurum' dedığı şıır de şaırın tanınmış şurlerın dendır Şıır ımgesı ya da teması da çok sık kul lanılmıştır Arayışları goruşlerı.beğenıle rı ve eleştırılerı bazen bır şıır ıçınde bır ıkı dızeyle verılırken bazen de bır şıırın ana temasını oluşturur 'tştı yıne can stktntıst bana bır şur yazdıracak Tırnaklartm uzamış tçımde yaralı bır aşk' Gunun her saatınde ve her yerde dur madan şıın duşunen şaır ımza gunlerın den, soyleşılerden, arkadaşlarıyla gıttık lerı yerde okudııklarından soz edcrken yakınlarına gonderdığı şurlerın de duvar lara asılacağını, dcherlere yazılıp okuna cağını bılır Bıınca ıletışım araunın olma dığı donemlerde bır de tutukluysa sevgı lıye ulaşmanın tek yoludur şıır ve bu yuz den 'Sana seslenmek ıçın / yenı şiırlcr tasar lıyorum'der 'lşte Bır Şıır başlıklı duz ya zı şıırı 'tşte bır şıır şu anın şu dakıkanın, şu sanıyenın şıırı/ Kendımle gıtgıde yalnız olmakların yalnızlıklann gıtgıde çoğal dıklarının şıııı' dızelerıyle başlarve 'Mec zup bır şaır sayın benı tanık olmuş ve gor duklerını anlatıyor/ sayıklamalar boğuk, tutkulu, ağlayan seslerle/ Bu şııı nasıl bı ter ya da bıter mı, hayat surup gıderken/ Duygulaıım bırbırıne ulanarak butun yckpare bır şıırı oluştursunlar ' dızele rıyle de devam edcr Kırk yaşın eşığınde şıır', Her şey şıırdır' başlıklı şıırlerının yanı sıra Eskı Nısan da 'Avşa Gıınluklerı' adlı dızı şıırlerınde sıkça şıır temasını ış ler Ozanla şıır arasındakı ılışkıyı duşunu yorum dıye başlayan 4 Şur 'Şıırı bıtırıp bu kıpırtısız akşam denızı nc dalacağım bırazdan/ Ozanla şıırı ara sındakı dışkı, doğayla ınsan arasındakı ılış kı/ Sonsu? sabırlı doga, kuçuk/ Sabırsız omruyle ınsan açıklamasıyla bıter 5 şıırde ıse $ıtrı bulacağım, dertn kuyusunu şıırın K.ızog'lankızlıg'ma dokunacagım onun Öpcceğım tştklı gozlertnden' dızelerıyle de şurdekı arayışlarını sezdırır Şaırhğın zor zanaat oldıığunu vurgulayan Ataol 'Parıs Şıırlerı'nde de Bır şur denemesıyle 'oraya buraya dağılan ses'ını toplamak, kendısını ve gorduklerını anlat mak, 'yureğın tıkanan yollarını açmak' ıçın şıır yazdığını soyleyerek şu dızelerı ekler 'Bu parıs akşamt huzunlu ve ıslak Yalmzlığı daha daha da çoğaltan Boylece bır şur kazandırdı bana Daha dogrusu bır şur musveddest Mavı mahzun gozlu bır kadın ımgesı Parıs ten, aksamdan ve ıssız yağmur dan Destan ya da tematık olarak dızı halın de yazdığı şurlerın dışında kısa dızelerı ycğleyen Ataol, dortluklcrı, ıkılı dızelerı, bolumsuz uzun şıırlerı, duzyazı şıırı de bırçok şıınnde denemış Turku ve şarkılardan şıırlerıne alıntılar yapmış Şıırın tum yazım bıçımlerını denerken soyut bır ımgc yada duşsel bırduyumsamadande ğıl de yaşamın o an, o gunku goruntusun den, mevcut gerçekten hareketle şıırını oluştıırup, bu oluşumu duşunceye, yoru ma ulaştırmış çoğu kez Goruncnın ardında başka bır çağı ışım farklı bır felsefe, sozun gcrısınde ayrı bır anlam yok Çunku şaır bır yaşam tııtku nudur Gorduğumuz, dokunduğumuz her şey ılgınçtır guzeldır ve ona başka şey ler eklemek, so?le sesle suslemek gerek sızdır şaıre gore Akdenız, Avşa, Kıbrıs gıınluklerı, Maltcpe Cezaevı şıırlerı, Pa rıs'tekı surgunluk şıırlerı Ataol'un yaşamı nın onemlı bır kcsıtıdır adeta Kendı ıfa desıyle şıırde kuıguya, sozu eğıp bukme ye, dıırumu /or anlaşılır hallere sokmaya yanaşmaz Şıırı yuıııturken sorulardan tekrarlardan bağiaçlardan gunluk ko nuşma dılınden sıkça yararlanırken ııyak ve rıtım oğcsını goz ardı etmez Uzun şıır başlıklarını yeğlerken yer ve şahıs adları nı da çok sık kullanır Masal oğelerı, ıro nı, bctımleme, oykuleme temanın ışlenı şıne gore şurlerde kullanılır 'Bır ağaç gıbı olabtlmek Cığerlert goğe açıp Koku yere salabılmek' îlk hedefıdır sanırım her bıreyın Ata ol şurınde dırenç, umut, yaşamayı sevmek temel duygtıdur Doğadakı her goruntu, (Bır bulut, kapıyı çarpan ruzgâr, durgun akşam denızı muzedekı bır heykel, alan, yol vb ) onun şıırını de hazırlar lncele dığım bırçok şaırın vazgeçemedığı renk lcrı olduğunu gordum A Behramoğlu ıse sarıdan vazgeçmıyor Bazen mavı rengı kullansa da yaz ve sarı, sarışın bırçok şı ırınde kullandığı renk UMUTLARI BÖLUŞMEK Hayata tııtku derecesınde bağlı olan, 'olumu yalnızca duşunduğunu' soyleyen ve ondan alabıldığıne korkan şaır aşka na sıl ılgısu kalabılır'1 Bır donem aşk ve ero tızm toplumsal hareketlerın ıdcnlojikey lemlerının, duşuntc ve kavga şıırlerının gerısınde kalsa da gece karanlığında, yağ murdan ıslanmış bır haldeyken bırını bek ler' Bu bırısıylc bıı kahvede, bnahane de buluşup duşundııklerını paylaşmak umutlarını boluşmek ıster 'Beyaz ıpek gı bı' yağan kaıın altında yuruyen, saçlarına sarı kurdeJeler takan, sarı şın, narın kızdır belkı de bırçok şıırde so/u edılen Sarı rengın, sarışınlığın şa ırın dunyasında sıcakla, yaz la bır ılıntısı olsa gerek Bır \azdı yaşanan htr \a nıyest Ve şımdı kumsaldan e\er ken ruzgâr llşıtr bır dt nız kabuğu gı bı Ve kuçuk bır ktzı antm Yaşanan donemler o do nemlerın değerlerı elbette aşk vc sevda beğenılerını de etkıleyecektır Bır donem, eıkekte ya da kadında este tıktcn, kışısel uyumdan çok onların duşuncesı sıyasal dakı yerı, cesaret ve bılıncı nıte aşklaı yaratmadı mi'' ünııır gıbı bıtımlıdır aşklar da Onun bıttığı yerde şaır, şımdılerde bestelenmış ola rak da dınledığımız Bu aşk buradd bııeı şıırını yazar Yan yana uzanırdık ve ıs laktı çımenler Ne kadar guzeldın sen1 Naul t ş sız bır yazdı' Bunu anlattılar htp yanı yıten bır aşkı Geçerek bu dunyadan bu Jun olu şaırlır Bu aşk burada bıter ve ben "' K İ T A P SA Yl 726 'Başlanm ışıme sabahın Destan ya da tematlk olarak dizi hallnde yazdığı şllrlerln dışında kısa dizelerl yeğleyen Ataol dörtluklerl Iklll dizelerl, bolumsuz aydınlık şarktsıyla uzun şllrlerl duzyazı şiıri de blrçok şiirinde deneml$ Türkü ve şarkılardan şHrlerlne alıntılar yapmıs Yukanda Ataol Behramoğlu, ller gun, her an hesaplaşı Istemlhan Talay a kltabını Imzalıyor SAYFA 6 C U M H U R İ Y E T