Katalog

Cahit Külebi'den seçme şiirler İyinin ve kötünün sonsuz bdr savaşa tutuştugu, ışığan ve gölgenin dünyası; Zaman Çarkı'nm dünyası... Elbette tadı var bu âlemin Türk şiirinin büyük değişimler yaşadığı 1940larda şiire başlayan Cahit Külebi yaygın eğilimlerin dışında, halk şiiri ile çağdaş şiirin bileşiminden oluşan, kendine özgü bir şiir kurmuştu. n NurgülATEŞ ir kitap var şu an masamda: Cahit Külebi'nin Atımın Yelesi Bulut Renginde. Kitabın önsözünü okudum da, Külebi'ye yaşadığı dönemde nasıl bakıldıgını, şairlerin onun şiiri üzerine düşüncelerini öğrenmeyi çok istedim. Cahit Külebi, bize okıılda köy yaşamını, köydcn kente gelen insanın şiirini yazan şair olarak tanıtıldı. Adam Yayınlan'nın elimdeki seçkisini okuduğumda, Külebi icin söylenen sözlerin ne kadar basmakabp ve onun birkaç şiirindeki birkaç di~ zeden kaynaklandığını anladım. Bu kitapla, inceliklerin şjirini yazan bir şairle tanıştım. Havalar soğumaya başladı. Bir kıştan aklırnda kalan, karlar altında bir günün özlemi var içimde. Tekrar yaşanması miimkün olmayan mutluluk anlarından biri. Külebi'nin Helal adlı şiiri, beni bu özlcmin kucağına bırakıverdi: irlerinden de örnekleyelim: Anladım bu şebır başkadtr Herkes beni aldattı gitti Anladım bu şehir başkadır Herkes beni aldattı gıtti Yine kamyonlar kavun taşır Fakat içimde şarkt bitti (Istanbul) Insanlardan buz gibi soğudum Iste yalnız sen varsın Öyle halsizim kı sorma Anlarsın (Dost) Istanbul adlı şiirde Külebi'nin dize tekrarları yaptığını görürüz. Şairöylc derin öyle bıırıık bir acıdan söz ediyor ki, okuyucusuna sanki "tyi anla," der gibi bu dize tekrarları. "Kamyonlar kavun taşır ve ben boyuna onu düşünürdüm" Tek başına ayn, tekrarlanınca ayrı bir duygu uyandırıyor insanda. "Mevsimler ne çabuk geçiverdi/Unutmak, unutmak, unutmak." Bilgeee bir mutsuzluğun sesi bu. Tüm bu mutsuzluğa karşın şair yaşama bağlıdır. Bunu da, bir insanm anlam katan varlığına bağlar: Beni dünyaya bağlavan Şu zayıj kollarındır Düşünnıen, gülmen, konuşnıan, Çocukçu hallerındır ZAMAN ÇARKI SERİSI İKIN B ^ Karlı bir gündii çıktp gelmiştin Ellertm ellerine deg"memışti daha Kar ıçindeydı yüzün, saçlartn Ktşın kokusu yanaklannda Mendilımle kaslarını silmistım Aşkın tanırmnın yapılamaması; ama âşıkların benzer durumlarda benzer iç çekişi yaşaması ne ilginç. Külebi'nin, insanm kendisinc bilc anlatamadığı bir özlemi ne kadar usta bir şairanelikle anlattığına bakalım: Vykularda sevıyortırn seni Uyantkken sevişmek yasak Gelgelelim gecclerim uykusuz Ne olurdu gece gündiiz ııyusak (Türküler IV) Cahit Külebi kendi şiirini anlatırken, hiçbir zaman etkili olma çabası içinde olmadığım söylemiş. Türküler III adlı şiire bakalım: Sen ki mahzunken, sevinçliyken Burcu burcu eser rüzgarda terin Koklamak isterım yüzün solar Nar gibi kızanr ktrpıklerin Nar, nar gibi kızarmak çok önemli değil. Ama birisinin koklanırken kirpiklerinin nar gibi kızarması, etkileyici olmak için bin bir yola baş vuran genç şairlere çok önemli bir dcrs diye düşünüyorum. Ustelik bunun, Külebi gibi, etkileyicilikten değil, düşünceden tcmcllenen bir şiirin şairinc ait olması da önemli. Külebi'nin şiirinin önemli bir noktası da, mutsuzluğıı övmeden, tüm açık yürekliliği ile anlatnıası. Bir Mutsuzluk Türküsü adlı şiirinde kcndisine seslendiği dizcyebakalım: "Külebi, yakınma ııstası, iyilik bilmez ozan" Ne kadar alçakgönüllü bir mutsuzluk ifadesi bu. Külebi'nin şairliğinde önemli olan bu duyguyu başka şiC U M H U R İ Y E T K İ T A P Zaman C n Bugüne dek yazılmış en görkemli fantastik kahramanlık öyküsü... ZAMAN ÇARKI DÖNER VE ÇAĞLAR GELİR GİDER OLMUŞ OLAN, OLACAK OLAN VE OLMAKTA OLAN HER AN GÖLGENİN ALTINDA EZİLEBİÜR. BIRAKIN EJDER BİRflEZ DAHA ZAMANIN RÜZGARIİRINA BİNSİN. Rabert Joıılaıı, (SII) Tanrt öyle bırleştırmtş ki u'vincımızi Ne umut\uzluk var, ne korku, ne kın (Şimdi tzmir'de) Masallarda ıkı tel htrbtrine Sürtülürse yardıma koşar devler Senın saçlartn öyle gür ki Rüzgar esse ktyamet kopar (Gizli Sevda) Mutlulukla mutsuzluğun kardeş olduğu bir yaşamın şairidir Cahit Külebi. Köy yaşamını, kasabadan kente gelen insanm yaşadığı uyumsuzluğu anlatırken bile şair ne kadar yalın, sömürüden ıızak bir dil kullanır. Külebi'nin "ilkelliğin şairi" olarak nitelendirilmesi, şairler arası yakınlığa dayanan bir nükte olmalı. Cahit Külebi, bu güzel seçkinin de yardımıyla, içtenliğini ve yalınlığını her zaman koruduğu diliyle bizc Sevda Pcşinde'n seslenecek hep: Kimselerin başma gelmemistir Betıim başıma gelenlcr Hangi günüm sevinçligeçti? Elbette tadı var bu âlemin Ağaçların çıçekleri var Kadınların sıcak dudakları Bın bir ti'trlü bali var denizlerin (Sevda Peşinde) Atımın Yelesi Bulut Renginde/ Cahit Külebi/Adam Yayınlan/2003 7 2 6 İthaki'ye yolculuk sürüyor... tha k S AYI SAYFA 11