Katalog

Kısa Kısa... MecJya kirliliğini konu alan iki roman • Abdullah TEKİN omuz daha once çe I şıtlı gazetelcrde koşe ya/arlığı yapmış olan tıyatro oyunları va/arı Rcfık Erdu ran'ın bır romanı Kıtabın başında Eıduran Bır rıca uç not" başlığı altında bır açıklama ya par "Onceden açiklayayım Bu roma nın malzemesı uydurma dcğıldır Ama tek tck kışılet ya da kurumlardan kopyalanmış da dcğıldır Yaşadığım ya da yaşandığını gorduğum olaylar dan ve tanıdığım kışılerden kola) yap tım Ağaçlarla uğraşılmayıp ormana bakılsın dıyc " (s 5) Roman başlamadan onte "medyacılar korosu' bır gırış yapar vc medyadakı kırlılığı çok yonlu boyutuyla sergıler Koronun bu acımasız ve fakat gerçek lık taşıyan anlatımı lomanın ıçenğı hakkında ıpuçları verır Çunku roma nın kahramanı buyuk bır gazetenın unlu koşc ya/arı Lrcan'dır Okul ar kadaşlaıından bııı olan Alpagut ıse, yatırımcılara çok yuksck faız odeyen bır fınans şırketınde çalışmaktadır Şırket batar ama Alpagut /engınlığını korur Boylc bakıldığında bırçok kışı "Ad bu bu fılmı goımuştuk ' dıyecck tır kuşkusuz 1 ılmın bırkaç kcz gorul mesı bır yana henuz oynamaya devam ettığı unutulmamalıdır Bu çerçevede kınıı kurum ve kuruluş ların luks otellerde yemeklı torenlerle 'yılın gazeteusı, yorumcusu, vb " şek lındekı etkınlıklerı aslında kendılerını gostermeye, reklam yapmaya yonelık çabalar olarak değerlendırılır Boyle bır torene çağrılan Ercan "Basınımı zın bugunku durumunda yılın gazete cısı ılan edılmemı onurlandırma saya mıjorum ' der (s 15) KİRLİLİĞİN YANSIMASI Ercan bu torende Alpagut'un eşıyle tanışır ve ona âşık olur Bu sırada Al pagut tutuklanınca Ercan onun eşıyle yurtdışına çıkar Oradakı paraları al maya çalışirken Alpagut'un cczaevın de şışlendığını oğrenırler Roman bu çızgıde aslına uygun, yaşandığı ulke ye sadık bır çızgı akışını sıırdururkcn gozlenen bazı noktalar onem taşır Bırçok kışının dosyasının tutularak kırlı bır album yapılması ve sırası gel dığınde bu dosyaların sahneye surul mesı orneğınde olduğu gıbı Bu dos yalar ağırlıklı olarak ış, para, aıle, seks, dostluk, eğlence, ozel meraklar vc tutkuları tçermektedır Bu arada goze çarpan dosyalardan bırı de Er can'ın koşe yazarhğı yaptığı gazetenın patronu Naıl Bey'e aıttır Romanın kımı noktaları gunumuzde kı medya kırlılığını yansıtma yanı sıra değerler olçeğı ıtıbarıyle de ders verı cı boyut taşır Nıtckım koşe yazarı Er can'ın meslek hırsıyla azarladığı ve "Be adam ne bıçim aydınsın sen Ga zete okumaz, 1 V'ye bakmaz mısın?" demesı uzerıne arkadaşı "Ağzını topla aydın maydın dcğılım ben Adamını Oyle olduğum ıçın o dedıklerının ıkı sını de yapmıyorum son gunlerde SAYFA 22 D0 M U Z Kcmzi Kiubevi R h l İ K H K I H ' R A N "D Topluma kustum Eve kapandım Ay dın geçinenlerden çoğunun yapmadı ğı şeyı yapıyorum, kıtap okuyorum kıtap larıh okuyorum En uzaktan en yakınakadar tarıh " (s 253) Kıtabın en çarpıcı noktalarından bırı de, her dakıka ellerını yıkayan kırlen melerınden korkan hatta bu yuzun den eleştırılen yazar Ercan'ın yıkanma ısteğınrn azalması yanı kırlılığe alış masıdır En çok kaygı duymamız ge rcken nokta da bu herhalde Kırlılığe alışmak ve hatta uzerımızc sınen pıs kokuları gıdermeye çalışmamak Yazar kıtabın sonunda herkesın kendı doğasına yenık duştuğunu belırtır ve bu yabanılıkten kurtulamadığımıza yorumlar Tutkularımızın esırı olup daha çok para, daha çok guç, daha çok alkış, daha daha daha orneğı yak laşımlarımızın savaşların çıkmasına uzatılacak bır dızı onemlı ıçenk taşı dığını vurgular Ama umudunu da yı tırmez "'1 urumuzun butunuyle ın san adını gunun bırınde hak edeceğı ınancını hasta bır çoctığa bakar gıbı yaşatıyorum gonlumde Yoksa bugun ben yaşayamam " (s 238) ORTAK KONU... Bu kıtabın ıçerığıyle ortuşen yanı medya kırlılığını yansıtan bır başka kıtap da Selçuk Altun'un "Ku(r)şun Lezzetı" adlı kıtabıdır Konu ortak olunca ıkı kıtap arasında benzerlıkler le ortuşmelere tanık olmak doğal Or neğın ıkı kıtabın kahramanı da asker lık gorevkrını paralı kısa eğıtım ala rak tamamlarlar Yurtdışında eğıtım gormuşlerdır ve bol para harcamakta dırlar Dahası ılk goruşte aşk olgusıı na oldukça sıcak bakmaktadırlar "Ku(r)şun Lezzetı"ndekı roman kahramanı tıpkı 'Domuz"dakı gıbı mut lukığa ulaşayım derken bır domuz çıftlığıne duşen gazetecı Ercan gıbı îblıs'le karşılaşır Bu kıtapta da aydınların kıtap oku madığı tablo yansıtılır "Burdur Go lu nu temaşa eylemeyen guruhun kı tap okuduğu ıçın takıldığı dığer kışı Vırgınıa Universıtesı'nde psıkıyatrı doçentı Derya Ereren'dı " (s 15) ' Domuz' da belırtılcn yılın gazetecısı seçme yaklaşımına koşut bır tabloyu da "Ku(r)şun Lezzetı"nde goruyoruz Bır restoranın açılışını çıkara dayalı bır yaklaşımla abartmak "Ertesı gun Cumhuııyet dışındakı gazetelerın ılk sayfasında, rcstoranım Yemek Ye mek'ın unlu değerleme kuruluşu Mıc helın'dcn uç yıldız aldığı habeu vardı Onlardan tam not alan ılk ve tek Turk restoranıydık ve dunyada bu mertebeyc layık belkı dort dımne marka vardı Lotaryacı bır gazetenın Avrupa Avrupa duy sesımızı' şıdde tındekı başhğını gorup sınırden gul duğumu anımsıyorum (s 90) Ku(r)şun Lezzetı"nde Cumhurbaş kanı Ahmet Necdet Sezer'ın konu ıle ılgılı bır dcmecı dc yer alır onemlı olan bu demecın bır bolumu, ıkı kıtaba da sonuç bolumu olacak bır ıçeıık taşır "Tekelleşen ya da kartelle şen medya bır yandan ekonomık alanda haksızlık yaratabılecek bır gu t<. ulaşırken ote yandan haber alma o/guıluğunu kısıtlayabılecek, medya giKiınun çıkar amaçlı kullanılmasına hızmet cdebılecektır Medya gucunun kotmc kullanılması kamu yararı ve kanıu du/enıne zarar vermekle kal mayacak demokrasıyı olumsuz yondc ıtkıleyeLektır Devlctın sansur uygula ması kadar basının tekelleşmesı de ozgurlukleıın gelışmesının onunde engel oluşturacaktır Bır kamu hızmetı veren medyanın te kelleijerek sorumluluk bılıncınden uzaklaşması bıreyscl çıkarlara hızmet ederek tıtarı nıtelık kazanması, medya sıyaset bağlantısının guçlenmcsı med vanın devletle tıcarı ılışkıye gırmesı kuşkusu7 demokrasının yozlaşmasına zemın ha/ırlayacak basının varlık ne denıyle çelışecektır ' (s 109) • Domuz/ Reftk Erduran/ tstanbul/ Remzı Kıtabevı/ 200 i/ 240 s Ku(r)şun Lezzetı/ Utanhul/ Sel Ya yınuhk/ 2001/ 162 v Değer) sonra "Omrum Yenı Baştan" onun dorduncu kıtabı Bu dort kıtaba bakıldığında temcl ızleğın daha çok da huzun, aşk ve yalnızlık olduğu goze çarpıyor Hayatın ağrısını ıçınde gezdı ren aşkına erken koşan' kadının şıırı de denılebılır bu şıırler ıçın CO6RAFYASI AŞK Sevgılı Alımet Gunbaş (2 Ekım 2003 Cumhurıyet Kıtap Ekı) "Aşk yoksa âlemde çekıver kuyruğunu gıt sın1 Ya şur yoksa1 Bundan buyuk te laket olmaz sanırım C) zaman ( emal Sureya'nın haklılığını bağışlaınalısınız Hanı, Tanrıya "ustu kalsrn' dıyen ıro nık yakınmasını Aşk' ve 'şur' tum Çağlarda tanımsız1 Sıkıysa gel tanımla Oyle doğurgan, oyle esnek oyle gı rıft " Ağabeyoğlu'nun şurını de tanımsız kılan bu duygu olsa gerek Yanı aşk Insanı mcrkez alan şaır aşkın butun hallerının vedaya durduğunu bılır Çunku onun ıçın aşk audır Bu neden le belkı de aşk gecelerte yol alırken aynlığa/ parçalanırken butun uzuvları nız/ bu aşk dıyorum bu aşkı/ başka bır kalbe mı rehın bırakacaksınız " Uç bolum halınde tasarlanan kıtabın ta mamına nerdeyse aşk kokusu sınmış Ama bu aşk huznu merkez edınen bır aşk Donuşsuz sevgılıye yazılan bu şur ler dokulen gulun yapraklan gıbı du ruyor sayfa aralarında Yalnızlıksa do ğunılan bır yalnızlık Ve tabu kı şıırler de estetık goz ardı edılmemış Anlam ların altı çızılmış, şeylerın olağanustuluğu uzerınde durulmuş Işte'Hata Değd' adlı şıırden dızeler "ıncıydı da ğıldı karlar erıdığınde/ kelebek opu cuğunde/ canda sımlenen sesuıdı/ ara mızda olum gıbı sevışen/ lanetlı ayrılı ğın ncfesı/ yuruduğun yoldan/ gunun sısınden karasından/ kopup eşığınde durdum/ bana dokunmadan/ geçıp gıtmen doğrudur/ govde yaprağına kusersc" Sadece ona değıl, belkı de kadınlara ozgu bır yalnızlığın surdu rumcıısudur o tnsanın doğal olarak da kadının da kendıne yabancılaşması, yalnızlaşmasının urunu olan bu şıırler ağır baskılarla ıkı kez kıstırılmışlığı an latır Burda Susan Brownmılle'ın bır sozu akla gelebılır "tum kadınlar oz gur olana dek hıçbır kadın guvenbk al tında ya da ozgur sayJmaz " Ve şeyler dunyasuıda goze alabıbnek huzun elbıselermı gıymek denlı ağır yukler yukler ınsana Ama o yıne de guçludur bıten bır aşktan mucızeler bekleyetek kadar "nedense ıhanetın rengını bıl meyız/ kuıb bır çağ gıbı ayaklanmıza dolanırken gece/ butun kotuluklerın kırını doker de/ yıne de mucızeler beklerız/ bır terk edışten" ŞİİRİNDE ÇOCUK VE İMCE Kıtabın pek çok yerınde ve "Om rum Yenı Baştan" adb kıtabına bakıl dığında şaıruı, çocuğun ya da çocuklu ğun butun hallerıyle şunndekı yerını aldığı gonılur Hayata ve aşka ve hcr şeye gecıkmış bır çocuğun şırıdır bu şıırler Kıtaba bakıldığında 'Oksuz ço cuk susuşu', 'gıder bır çocuğu ope rım', 'ıncınen çocuk bakışı', 'çocukların yuzlerındekı urkutucu susuş', 'bu tun çocuklarımiz mahsun', 'mahçup bır çocuk gıbı utanıyorum', 'hanı gul sesı çocukların gozlerınde', 'sunakta yatan çocuk gefin' gıbı dızeler çocuğa ya da çocuk olmayana yuklenen anlam bakımından buyuk onem tayr Ağabeyoğlu bu bıldık yarayı bıze ışaret edı yor Ama acıtarak Tum bunları yapar ken okuyana Turkçe'nın tadını çıkartttrır nerdeyse Bunu da ddı ustaca kullanarak yapar Hayata ılışlun ne varsa her şeyın şı ıre donuştuğu bu kıtapta Ağabeyoğlu ımgelere de tutunur Çunku o ımgenın şuruıı zengınlcştıreceğını de büır Ve slogancı soyleme duşmeden yapılır ya K İ T A P "Ömrüm Yeni Baştan" 1 BetUİ TARIMAN bır korku gıbı taşıyorum yokluğunu butun fotoğraflarıtn sıyah çtktyor tskalayıp martı guluşlenm başıbozuk kırlangıç goçlerı oluyorum dırenen yamm yaralt gozlerımt yumarsam yenılgı dıyorum yumarsam kırlı beyaz perdeler ınıyor yok say bent dıyor yaşantnışlık yanlış adredere çtktı yollar' Selma Ağabeyoğlu 1 952 yılında Ankara'da doğan Sel ma Ağabeyoğlu, Yıldırım Beyazıt Lısesı'nı bıtırdı Eczacılık oğrenı mını yarım bıraktı 1993 ve 1994 yıllarında "Insanı Ararken" adlı ıkı kışısel "Fotoğrafla Şur" sergısı açtı îlk şur kıtabı 1995'te (In sanı Ararken Ağla yacakbin) yayımlan dı Şıırlerı, Damar, Dıze, Yaklaşım, Evrensel Kultur dergı lerınde yayımlanan şaırın "Butun Fo toğraflarım Sıyah Çıkıyor" 1997, Cıecıkmış Bır Ço cuk"tan (TTB Behçet Aysan Şur Yarışması övguye C U M H U R I Y E T S AY I 7 2