Katalog

Onlar da insan, onların da söyleyecekleri var... Mimarların anıları Mimarlar da insan, onların da herkes gibi biryaşamı, iyikötü anıları oluyor. zaman zaman aralarından bunları anlatanlar, hatta yazanlar çıkıyor. Aralarında önemli yapıların tasarımına, uygulamasına katkıda bulunmak, öğretim ve araştırma alanlarında görev almak, devlet yönetiminde ya da mimar örgütlerinde etkin roller üstlenmek, ülkemizi yurtdışında temsil etmek gibi görevler üstlenmiş olanlarvarsa, çağlarma tanıklık eden anıları ilginç boyutlar kazanıyor, mimarların dışında kalan okuyuculara da seslenebiliyorlar. n üstün ALSAÇ ımar kımdıı ? Ne ış yapar? Bu so ruları yanıtlamak gorece kolay Çeşıtlı tanımlamalarla karşılaşıl sa bıle bunların pck çok nokta da ortuştuğu gorulur Mımarı kısaca ınsanla rın yaşadıkları ortamın oncmlı bır parçası olan yapay fızıksel çevrcnın duzenlenmcsı ıle ılgılenen kışıdır, demek olası Yapay fızıksel çevre dc ıçınde insan ctkınlıklerının ycr aldı ğı tck tek yapılardan başlayıp buyuk kentle re kadaı uzanan genışı bır alan Onun hem butununun hcm deayrıntılarının tasarlanma sı, gu/el olarak bıçımlendırılmesı, sağhklı ve guvenle olmasının sağlanması, ıçlerının oldu ğu kaclaı çevrelerının de duzenlenmesı gere kıyor Bu nedenle mımar ıç mımar kent ta sarınıtisi ya da planusi, bahçe ya da pey/aj mı maıı, stıuktur ya da yapı muhendısı gıbı uğ raş alanlaıı var Bunlaı bırbırlcrınc yakın uğraş alanları AğırlıkJı olaıak tek vapılann tasarımı vc uy gulaması ıle ılgılencn mimarlar, kımı /aman bu alanların bırkaçında bırden etkınlık gos terıyoı, çoğıı ke/ dc otekı uzmanlaıla ışbırlı ğı yapaıak yapay fızıksel çcvremızı bıçımsel ve ışlevsel olarak duzenlenıeye çalışıyorlar Mınıarlan sanatçı olarak olduğu kadar teknık adamlar olarak goı me olasılığı da vaı, çunku mımarlık hem yaratıcılık, guzelduyu gıbı ko nulaıda, hem de yapı teknığı alanlarında bıl gı ve deneyım gerektı ren bır uğraş Mımaılaıın nasıl ın sanlat olduğu soıusu nu yanıtlamak ıse daha /oı Olumsuz yapılaş nu, çarpık kentleşme, yer saısıntısından ha sar goren yapılar so/ konusu olduğunda an dığımi7, hatta çekın nıeden suçladığımi7 bu msanlar ne yaparlar hangı koşullar altında yaşarlaı, çalış,ırlar<' Du şuıuelerı, duyguları nedır1 ülay ve olgular kars,ısmda nc tepkı verırler1 Yapabıleceklerı nın sınırları nereyc kadar uzanır'' Başka yaratı alanları bu konuda mımarlığa gore daha şanslı, o/an ya da ya/arlar çok da ha lyı tanınıyorlar Sınema sanatçıları ıle ^at kıcılardaoyle Bıı lıseoğrencısı buyuk bıı ola sılıkla karıkatuaulerın yapıdarına ve yaşam oykulerıne ılışkın çok daha fazla şey bılıyor dıır Kaçımız bır çırpıda 810 çağdaş Turk mımarının adını ya da yapıtlarını sayabılırı/'1 Bu tur şeylerı bılmcdığımız gıbı bunlaı çoğu kez ılgımızı de çekmıyor OLUMLU BİR GİRİŞİM Bunun neduıluınden bırı belkı mımarla ıınkcndileıınıduyuımasinıbnııenKmeleıı Bcn mımarlıkla ılgılı kıtapları tanıtııken on ların çok yazmadığından so7 edcrım Aslın da bu mimarların okıımayla ya/mayla ılgıkn medığı anlamına gılmıyoı daha çok bır /a man soıunu Yapı ışkılyle uğraşmaktan yaz maya zaman bulamıyorlar Nıtekım Mımaı Sınan bıle yaptıklarını Saı Mustala (,elebı ye yazdırmış Ayrıca mımarlaı duyguveduşun celennı yapılanyla dıle getırdıklerı îçin yazma ya çok gcrek duymuyorlar ünları japılarıyla anlayıp değerlendırmek gerekıyor Ama sonuçta mimarlar da insan, onlaı ın da herkes gıbı bır yaşamı, lyı kotu anıları oluvor Zaman zaman aralarından bunları anlatan laı, hatta yazanlar çıkıyor Aralaıında onemlı yapıların tasarımına, uygulamasına katkıda bulunmak, oğretım ve araştırma alanlatında gorcv almak, devlet yonetımındı ya da mımaı orgutlerınde etkın roller üstlenmek, ulkunı /ı yurt dışında temsil etmek gıbı gorcvler ust lenmış olanlar varsa, çağlarma tanıklık ıdeıı anıları ılgınç bovutlar kazanıyor mımaılaıın dışında kalan okuyutulara da sesknebılıyot lar Hele yazanların kalemı bıra/ guçluyse M o nI aı ı n okunması bayağı7evk lı bıle olabı lıyor Eskıden bu tur yayınlara raslanmazdı Gunumuzde ısc sayılarıbıııı ıkıs,crçoğalmayabaşladı Ben dc bugun mimarların anılarını ıçeren kıtap ları tanıtmak ıstıyorum Kıtapların ılkı Anılarda Mımarlık başlığını taşıyor tçındekıler Yapı Lndustıı Merkezının olunılu bır gırışımının urunu Bu kuru lıış bır suıc oncc "Anılarda Mımarlık" adlı dızı konuşmalar du/enlemıştı Kıtap da bun lara katılan mimarların anlatlıklaıına ve Ya pı dcrgısmde yayınlanmış konuşmalara da vanıyor Bunlara yalnı/ıa ckstekleylcı gorsel gore(,lereklenmı^ SııaylaKenıal Ahmet Aıu, Aydm Boysan, Scdad Hakkı Lldcm, Asım Mutlu, Maıut Onal, Orhan Sala, Zckı Sayar \c H Kemalı SovleıiK/oğlu adlı mimarlar anılarını dılegctıımışjcr Aralarınılan bıı bo lıımu oğıctım gorevlılığı >apmı^, seıbest <,a lı^anlar da var Bıı ı ıse ellı yıl sureyle ulkemız dekı ılk mımarlık dergısi olan Arkıtekt'ı ya vınlami!} I kpsının (,ağda^ lurk mımarlık or tamına olumlu katkılaıı olmu^ Aralarından kımmın bugun hayatta olmadığı dtı^unulur sc, kısa cL{ olsalar anılannın derlenmı^ ve bu bı\ ımde yavınlanmı^ olması (,ok onemlı bır gı rıs.ım MİMARİ UZERİNE SÖYLEŞİLER Ikıncı kıtap bırıntı gıbı çeşıtlı mimarların anılarından olu^muyor, yazarı tek bıı kışı Doğı udan bır anılar kıtabı olarak da yazılma mii Adı MımaııU7eııneSoyles,ıleı, yazarı da Feyya/ Lrpı Yalnı/ ılk ıkı bolumunu kendı anılarına ayrılmı^, otekı bolumleı oğretım uyclığı de vapan bu mımaı ın yapı sanau us tundekı duş,ıınctlcrını bır araya getırıyor Er pı anılaımın sonunda 1^48'dekı Akademı yangınını anımsıyor Bır kaç arkadaşıyla bır lıkte Buyukada'da bıtırme çalışmasını çızı yorlarmı^ Bır akşam lstanbul yonunden bır kızıllık farkctnıışler ama ne olduğunu tam an layamamı^lar Radyoda ak^am haberlerınden lındıklı'dakı Cıuzel Sanatlar Akademısının yandığınıoğrenmışler Lıpı," Lrtesı sabah ılk vapurlakalkıpgıttık Kaıgıı duvarlarkapka ra Ahşap <,atı vc doşemelerı,okunıuş, hâlâ tu tuyor Çok yakınımız bırının olumunu seyrc der gıbı olduk Bınayla berabcı eskı projele rımız, mıllı mımarı rolcvelerı, sanal yapıtlau, her şey yok oldu Kala kala ışte bu anılar kal dı " dıyor Uçuncu kltabın adı Mımarlık Sevgılıın ya zarı Şevkı Vanlı () da deneyımlı bıı mımar Ayrıca 'jevkı Vanlı Mımarlık Vakfı nın kuru cusu, bu vakıf başka şeylerın yanı sıra vayın larıyla da mımarlık ortamına katkıda bulunu yor Kıtabının adı Vanlı'nın mımarlığa olduk ça duygusal yaklas,tığı ı/lenımını uyandırıyor Bunun gerçektcn boyleolduğu, onun mımar lık uğraşını çok severek yaşamının onemlı bır bolumunu ona adadığı, yazdıklarmm her sa tınndadışavuruyor Kıtabının ba^ında" Anı larımı mımarlık dcrgılerıne yazmıştım ", dı yor," Bu kez ozel yaşanıımla bırllktt daha gı nış, bır ılgı aramaya çıktık " Ve çıktığı bu yol culukta okuyucusunu da suıukleyıp goturu yor, kımı zaman geçmışe, kımı /aman gelete ğe BİRİKİMLERİ AKTARMAK... Dorduncu kıtabın yazarı Cıiıngor Kaftan cı, kıtabının adı da Mımarlıkta Yarım Yu/yıl Bu kıtap da yalnı/ca anılaıdan oluşmuvoı Kaftanu'nın çeşıtlı mımarlık çalışmalaıı ıle ga/etevedergılerdeyayınlanmıs.yazılarınıda ıçerıyor f) da /aten kıtabının başında amacı nın anılarını yazmak dcgıl bırıkımleıındı.n deneyımleı ındcn \e vaptığı ışlerden bolum ler aktarmak olduğunu anlatıyor " Fakat ", dıvor," butun urctım eylenılerındc, ozellık lc mımaı lık çalışmalaıında ışımızle yaşantı mızın ayrılma/ şekılde bırbırıne gırmesı /.A man zaman anılarıma ycr vermeyı zorunlu kı lıyor " Değcrlı bır başka mımaı olan Cengız Bcktaş kıtaba bır onso7 yazmış bıı yapıtın yalnız mımarları değıl, bu ulkc ıi7crıne duşu nen, her anlamda çevıe duyarlılığı olan her kesı ılgılendıreteğını soylemış Kıtap Kaftan cı'nın mımarlık alanındakı yapıtlarına ılışkın çı/ım vc totoğıaflarla da destcklenmış Beşıncı kıtap Bıı Unıvcrsıte 1 locasının Ya şammının SO Yılı başlığını taşıyor Ya/arı da gene bır mımar Kcmal Ahmet Aru Ulkcmı /ın mımaı lık ortamı Kımal Ahmet Aru'yu daha çok kent du7enlemıcılığı yonuyle tanı vor, çunku lstanbul Peknık Unıversılesı'ndc kı oğretım goıevlılığı onu bu alanda U7man laşmaya yoneltnıış Ama mımaı olarak da pek çok yapının tasarımında ım/ası bulunuyor Aru anJarını ya/an mimarların en yaşlısı, 1912 doğumlu Kendısının de soyledığı gıbı, ıyı ve kotu yanlarıyla boylesıne uzun bır ya şamısurdurmuş, 1932 dc mımarlık eğıtımıne başladığı duşunulurse yetmışı aşkın yıl bo yunca yalnız mımarlık ortamına değıl, pck çok başka olaya de bılınçlı bır bıçımdc tanık lık ctmış Anıları olsa olsa bunların bır bolu munu kapasayabılır, ama bu bıle yetışıyor Aru kıtabının sonuna onemsedığı kımı olay ların belgelerını verdığı bır bolum dccklemış Altıncı kıtap da bırıncı kıtap gıbı bır anıJar dcrlemesı, edıtorluğunu Ahmet Oner Cîezgın yapmış Adı Akademı'yc Tanıklık 2 Guzel Sanatlar Akademısı'ne Bakışlar Mımarlık Aslında aynı başlığı taşıyan bır uçlunun ıkın cı kıtabı Bunların bırınusı Resım vc Hcykel, uçuncusu de Dekoratıl Sanatlar alt başlıkla nnı taşıyor Bu kıtaplar Batı ulkeleı ınde "so zlu tarıh" adı altında yapılan çalışmalarına benzıyorlar Bu tur çalışmalarda alanlarının onde gelen kışılerı ıle soyleşıler yapılıyor, an lattıkları da ses (ve olabılırsc goıuntu) bant larına alınıyor Boylcce tanıklıkları goruntu lenyle, kcndı ses ve anlatımlarıyla saklanabı lıyor Bunlardan yapılan seçmeler dc daha sonraya/ılıbıçımegetırılerekyayınlanıyorlar Bu kıtaplar da Gu/el Sanatlar Akadcmısı'nde (bugunku Mımar Sınan Unıversıtesı'nde) oğ retım gorevlısı olan mımarlarla soyleşıler ya pılmış, boylece bu en eskı mımarlık ve guzel sanatlar okuluna yonclık bıı dızı oluştuıul muş Gcrçckten kutlanması gcıeken zorlu bıı gırışım Soyleşıleı doğal olarak Mımaı Sınan Unı versıtesı'nın tıiı/cl Sanatlar olduğu donem usundc yoğunlaşmış Mımaı lık bolumunden Ferıdun Ako/an Eıcument Tarıan, Utaııt K İ T A P SAYI 726 SAYFA 16 C U M H U R İ Y E T