Katalog

H A Z I R A Z 0 0 3 • Asuman Kafaoğlu Büke, bu haftaki yazısında Pablo Picasso'yu ele aliyor 3 sayfada Cumhuriyet P A R A 8 I Z U Deniz Kavukçuoğlu ile 'Zarife' üzerine konuştuk w \ayfada • Y. Çongar, V. Şuşkin'in 'Yaşama Tutkusu'nu değerlendirdi u sayfada ü Yüksel Pazarkaya, D. Ceyhun'un kitabını değerlendirdi u. sayfada Dayamşmayı kuru Zygmun Bauma ÇİÇEK ÖZTEK ygmunt Bauman'ın, Ayrıntı Yayınlan'ndan çıkan Postmodern Etik, Sosyolojik Düşünmek, Küreselleşme Toplumsal Sonuçları, Postmodernızm ve Hoşnutsuzlukları, Olümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Strateiileri, Parçalanmış, HayatPostmodern Âh lak Denemeleri adh eserlerinden sonra şimdi de Mo dernlik ve Müphemlik yayımlandı. Anthony Ciiddens tarafından "postmodernitenin kuramcısı" olarak nitelcndirılen Zygmunt Bauman'ın Yasa Koyucular ile Yo rumcular: Modernite, Postmodernite ve Entelektüeller Uzerine ile Siyaset Arayıs.1 adlı kitaplan Meris Yayınları'ndan, Modernite ve Holocaust ile Ozgürlük adlı eserleriyse Sarmal Yayınları'ndan çıkmıştı. Bauman, 1990 yılında sosyal bilimler ve sosyoloji alanında en prestijli ödüllerden bııi olan Avrupa Amalfi Odulu'ne, 1998 yı lındaysa Adorno Ödııliı'ne layık görülmüştü. Felsefe, müzik, tıyatro ve sinema dallarında verilen, daha önce Pierre Boulez, JeanLııc Godard, lacuues Derrida gibi isimlere verilmis olan Adorno Ödıılu nıın bir sosyoloğa verilmesi oldııkça ilgi çekmişti. Uzun yıilar Lecds Unıversitesi Sosyoloji Böfumıi Başkanlığı yapan Ba uman yuzyılımızın yaşayan en önemli ve üretken sosyologlanndan biridir. Yirmiyi aşkın kitaba, sayısız ma kaleye ımza atmış, sosyolojiyi sadece akademik bir ilgi alanı olarak görmeyip, hayata ve etiğe dair bir şeyler de söylemıştır. Rmeritus Protesör unvanına sahiptir, eserleri kırktan tazla dile çcvrilmiştir ve pek çoğu çeşitli ül kelerdekı iınıversıtelerde bosyoloji bülümlerinde temel metinler olarak okutulmaktadır. Bauman kendisıni etkileyen figürler arasında şu ııçıınii ayrı bir yere koyııyor: Antonio Gramsci, Georg Sim mel veeşı Tanına Gramsciyi, Marksist düşüncenin belirleniınciiigine karşı bir panzehır olarak gördüğünden; Simmel'ı, yonrem ve yaklaşımlarındaki sezgi vc yaratıcılıktan etkilendiğinden benimsediğini söylüyor. Bir romancı olan eşı fanina ise ona "Sosyoloji, insanlığa yardım ettiöi ölçüde bir anlam taşır," fikrıni aşılamış. Sosyolojik sorgulamalarında Bauman, sadece sorular sorup cevap aramakla kalmıyor, insanlan yaratıcı potan siyelleri ve ahlakı sorumlulukları konusunda uyarıp harekete gecirmeye de soyunuyor. Eserıne şöyle bir toplu bakış atılaığında, bir yanda sosyoloji disiplininin ta kendisini ameliyat masasına yatırdığı Sosyolojik Düşünmek gibi kitapları var; öte yanda ise sosyolojik sorgulamalara yatırdığı küreselleşme, modernlik ve müphemlik, modernlik ve holocaust, ppstmodernite konulu kitapları var. Postmodern Etik, Olümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Strateiileri gibi kitaplarındaysa etiğin sularında da gezmeye başladığını görüyoruz Bauman'ın. Salt inceleme ve sorgulamalarla kalmayıp etik ve gündelik hayat strateiileri gibi meselelere de girmesi Bauman'ı kanımızca dört dörtlük bir sosyolog ve düşunür kılıyor. Bauman'ın bu sorgulamalarının merkezinde oturan soru ise modernite/postmodernite sorunsalıdır. Bauman, dert ettiği ve açıklamaya çalıştığı bu hikâyenin bir parçasıdır ua aynı zamanda. 1925 Polonya do Z f ğumlu yazar eğitimini Sovyet Rusya'da almış, Kızıl ürdu saflarında Dİzzat Almanlara karşı savaşmış bir komünistti. Savaştan sonra ordııda bınbaşılığa kadar yükselmış, daha iyi bir toplum kurma yoluna baş koyan sosyalist utopyanın sadılc bir bürokratı olarak uzun ydlar çalışmıştı. Ancak modernist toplum projeleri daha bir bir iflas etmeye başlamadan Bauman, bu projelereolan inancını yitirmeye başlamnjtı. Ilk once ordudan, sonra Varşova Üniversitesi'nden attldı Yahudiliği ve parti çizgisinin dışında bir komünizmi savunuşu yüzündenve sonunda 1968'de Polonya'dan göç ederek, Batı Avrupa'nın önde gelen üniversitelerinde çalışmaya ve yazmaya başladı. Bu hayat hıkâyesinin izleri kaçınılmaz olarak düşünürün yapıtında ortaya çıkar. Doğu'dan Batı'ya; askerlikten sivilliğe; modernist sosyalist toplum projesinin neferliğinden, Batı akademilerinde düsiince ağırlıklı bir hayata geçiş, düşünürün dü^ünsel anlamda modernden postmoderne geçişinin paralel izlekle ridir. Ama şunu da ıınutmayalım: Bauman kendini bugün de sosyalist olarak tarif ediyor. Modernlik/postmodernlik tartışmasına en önemli ve en yaratıcı, bir o kadar da eleştirel yaklaşımlardan birini sunan Bauman, kararını postmodernden yana o kadar da kolay veremiyor. Ancak bu "müphem" durumu bizde, onun olay lar ve olgular karşısında kafası karışık ve çaresiz kalmış bir entelektüel olduğu izlenimi yaratmıyor; tam tersi bu durumundan verimli ve yaratıcı bir düşünce çıkarmasını bilmiş gibi görünüyor Bauman. Devamı 4. sayfada. CUMHURİYET KİTAP&4V/ 6 8 4