Katalog

gelışmekte olan ulkelerın urettıklerı çağ daş ve modern sanatın nasıl haksızca yok sayıldığını, nasıl haksızca 5 ulkenın mo dern sanat tarıhını kendı aralarında ure tıp dığer dunyavı yalnız bır enstruman olarak kullanıp yok saydıklarını belkı ılk kıtaplara, makalelere, konferanslara do nuşturen açıkça bu mıı?elere ve bıı ser gılere ve onları kendılerıne karşı açık ta vır olup eylem yapan ve bunun yarattı ğı vebalden korkmayan o rıskı goze ala rak onlar tarafından kara lısteye alınma rıskını bu olayın ustune gıden, sokakta kulturel gerılla eylemlenne bunu taşı yan hcrhaldc dunyadakı ılk kışı bendım Bııgıın olsem gerıye haktığımızda her halde en onemlı 2 kıtabım "Maymunla nn Resım Yapma Hakkı", ve "Ke mık"tır "Kemık" olume karşı aldığtm bır ro vani}tır "Maymunların Resım Yapma Hakkı" tıım bır Turkıye ve gelışmekte olan her ulkenın sanatcılauna, sanat gı bı daha lımıtlı bır alanda, Marks'ın Das Kapıtal'ı kadar ıddıalı ve yol gosterıu bır baş kaldırı kıtabıchr Yanı yıllardır ınsanlann "etendım batı zaten ner şeyı bızden ıyı yapar bız de boynumuzıı eğ mışız ışte bız de 2 3 gobek ızlenımcı yada soyut resım yapan bununla yetın mek ısteyen 2 sınıf sanatçılanz" der gıbı duşunen zıhnıyete son verme operas yonuydu Bızım dışımı/da haksızca ure tılen tek yonlu bır taııh ıçın "yeter artık bız bu tarıhı kabul etmıyoru/ Bır gun ekonomık guç bıze gectığı zaman kendı tarıhımızı de yazmış olacağız bız onu sı ze kabul ettıreceğız Sımdı artık sız hâ lâ entelektuel mastıırbasyon yapmak ıs tıyorsanız buyurun devam edın Ama şunu bılın kı bız artık bu oyunları yemı yoruz demış oluyordum Verdığım on cd konferansta, roportajda, çıkardığım kıtapta, yabancı yuzlerce eleştırmenle yaptığım karşı karşıya soyleşıferde hep anlattım Ister ıstemez, kımı tutucu ka lelerın duşmesıne, donuşmesıneyardım u oldu Dunya 1990'h yılların başında Multı ( ulturalısm denılen donemın ıçı ne geçerken o tutucu kalelerın duşme sındeonemlııollerımolmuştur 1984 yı lında 30 Hazıran ve 1 Temmuz'da San Pransısco'da yaptığım eylemlerde, o du şuncenın o başKaldırının Dunyayla ta nışma çıkışlarıydı !jımdı bunun tabıı bır soyleşıye sığmayacak hıkayelerını ınsan laı kıtapta bıılur I akat ozetle şoyle soy leyeyım Kemalıst bır oğretıden gelme yen bır ınsan, o dev muzelere, mılyon larca dolarlık kurumlara karşı, sokakta o anda Amerıka'da oturma ıznı bıtmış, cebınde 5 $ olan bır adam olarak kalkıp "hey yaptığınız yanlıştır, sıze kırmızı kart çıkarıyorum, gerekçesı de budur" dıye sokakta manıresto dağıtmaz Ama ben o anda da hıçbır zaman kendımı guçsuz hıssetmedım Çunku soyledıklerımın doğru olduğunu, benım haklı olduğumu ve tanhın gerçeğı oıtaya koyacağını bı lıyordum Aradan 20 yıl geçtı nerdeyse Herhalde o konuda da ne kadar haklı çtktığım bııgun kanıtlarıyla ortada Hal bukı sanat taııhını tek yanlı uretmelerı değıstı mı^ Hayır goruntude değıştı !jımdı 'otekı" uluslar bıenallerde ' Ke kık" olarak kııllanılıyor Ama buyuk ser gıler ve koleksıyonlar ışlerı yıne aynı 5 ulkeyı ıhya ederek yapılıyor Yanı gorun tude değıştı Ama yıne de epey yol kat ettık Sanat yasamla paralclhareket eden bır bılgı (oklıtğıiıhır Butun bu anlattıkları nızdan ortaya ioyle bır surcç çıkıyor Ozellıkle tanat kıtaplannda kar^ılasttg'ımız sey su Hcm gc nç kusagı, bem çevre nızdekı ressamları bem edebtyatçtları, hcm roman kahramanlarını tanıtan me tınlennız var Bu açıdan baktıg~ımızda, ba^ka iorumluluklar ustlenmış nluynrsu nuz 19<W kusa^tnt deSerlendıren, sanat tamta\ına tanıtan çok addt makaleler yazdıntz Bu mmlerınde bır sekıldt ya nında ve arkasında duruyorsunuz 7V80 CUMHURİYET KİTAP SAYI 6 9 3 kuşag'ım tartflendıren, arkasında duran başka bır yazar bılmıynrum Bu açtdan yazdıklanmzı çok onemsıyorum Çunku sayemzde hem donemt bem de kımlıklerı tantyoruz Ben sonuçta verdığım savaşlann bırbırını tamamlayan ve ancak o ulke ıçındeki ınsanlarında dıyalogları ve bır bırlerıyle uretım ve fıkır pavfaşmaları ıle bıryerevarabıleceğını duşunuyorum O yuzden kımı sıvrı çıkışlarım hep tekıl go runse de hep derneklerle çalıştım Plas tık sanatlar derneğının kurucu uyelerın den bırı ve ıkınu başkanı oldum Işte Ataturkçu Duşunce Derneğı ve Çağuas Yaşamı Destekleme Derneğının en faal temsıl eden uyelerınden bırı oldum CHP Partısı Meclısı uyesı oldum 1968'let Bırlığı Vakfı uyesı oldum Say makla bıtmez O paylaşımda da hangı değerlerı bıze kattığını goıduğum yazar lar, ressamlar yonetmenler ve donemsel toplu bakışları atma ıhtıyaunı ve o gun lerın entelektuel yaşamına ve ıçınden çiktığı topluma algılamaya çalışan genç lığe bunları sunma sorumlulıığu hısset tım Yanı bu bır donemsel kuşak çıkışıy dı O yuzden ben Kurşat Başar, Orhan Pamuk ve Nedım Gursel'ın kıtaplarını da halka tanıtan, anlatan yazılar yazdım Ln başlarında, ük ortaya çıktıklan yıllar da kendı kuşağımdan Kemal Onsoy, Yu suf Taktak, Ismet Doğan veya benden sonra gelen kuşaktan Hakan Onur vs Yanı tum bunları topluma anlatmak, ta nıtmak ve onların uretımlerının yenı Turk sanatında nereye oturduğunu Turk Çağdaş sanatının nedcn bu toplu (,ıkışla dunyada bır momentum yakala dığını ben anlatacakrım kı yalnı/ ızleyı LI kıtlesı değıl ayrica o kuşakta ı«,ınde hıssetsın Bu savaşta ben hep Turk sa natçısına ve I urk entelektuelıne guven vermek ıstedım Yanı batı sızı yazmış yazmamış, değerlendırmış değerlendır memış bu komplekslerden kurtulmanı? lazımdı Bır gun tarıhte daha çok para nız olıır o ulke olarak yerıne oturtursu nuz Her şeyı ama o tarıhı kendı ıçınız de uıetmedıyseni/' yuzyıl sonra da dıın yanın en zengın ulkesı de olsanız anla tacakbırşeyınizolmaz Oyazıları o p o lemıklerı yazacağız kı yuzyıl sonra "yır mıncı yuzyıl donemecınde buyuk patla ma Turk Çağdaş Sanatı" sergısı yapıldı 2ı zaman o malzemeler hazır olsun Yuzyıl, ıkı yuzyıl sonra yaşayacak Yenı Çalıkoğullan'nın, bu krızlerı ve bu on yargıları ve ırk(,ılıkları aşmış bır dunya da New York veya Parıs'ın mu7elerın dc yapatağı gırışım ve elde ede<.eğı ser gılerde ona yol açacak malzemeyı kotar maya <,alışıyoruz Keşke bu şu andakı kuşakta da gerçekleşebılse ama batının onyargı kalelerı duşmuş değıl O yuz den bu ağır aksak gıdıyor Demek kı sanat ve sıyaset uzertneyazdmıs olan tum bu kıtaplar ılk bakışta sızın uzcrtnızden bır larthe de tanıklık edı yor Ama obur taraftan bır de olumle hesaplastığınızı soylcdığınız "Kemık" dıye bır roman var "Kemık'ın" ıçerntnde bız çok iey oğrenıyoruz çok seyden beslenı yoruz Belkı otohıyograftnızde okuyacag'ınnz bambaska alanlara da uzanıyoruz Kemık'ı nasıl değerlendırmemız lazım^ "Kemık" benım ıçımde bırıken sı kısmış gaz gıbı patlamayı bekleyen bır çok şeyı kusmak ıçın bır rırsat oldu Hat ta once deneme mı yazıyım, roman mı yazıyım dıve teıeddut ettını Romana ka rar verdım Iyı kı de karar vermışım Bı rıncı şahıs mı, uçuncu şahıs mı tereddut ettım Uçuncu şahısa ge(,tım Yanı "Kemık ' hayatta yaptığım en onemlı ıkı, uç hamleden bırıuır Ama gerçekten Ke malıst olmamla ılışkılı meoyada koşe başlarını tutmuş ınsanlann benle olan sıyası surtuşmelerını bır antı demokra tık sansure donuşturmelerı yuzunden 'Kemık" bu ulkenın en çok satmış ol ması gereken romanlarından bırı olma sı lazımken hızı bılınçlı olarak kesıldı Yıne korsan baskılanna rağmen on bın lerce sattı ama yuz bınlerce satmadı în gılızcesı yıl sonunda çıkacak o zaman I urkçesı ıçınde yenı bır kampanya ya pılacak "Kemık' ınsanına krıtık done meçtekı bılımı ve teknolojıyı kullanarak kendı doğal olum şartlarına meydan okuma surecınde ve doğanın şartlarını değıştırme surecınde hangı savaşımlara gırıştığını ele alıyor Bılgısayar çıp, ınsan beynının hucresı ıle bırleşmesını ve ev lenmesını başardığı an ışte "Kemık'te" bulduğumuz ruya Kaydetme makınaları da çıkacak, bambaska şevlerde çıkacak Beyne, bılgılerı kıtapları okumadan down load etme, "kaydetme" yetısı de çıkacak "Kemık" butun bunların orta sında neredeyse James Bond'varı bır teknolojık casusluk romanı da obna vas tı ıcerıyor I urkıye'de hangı donemeç lerde hangı hatalar yapılmasaydı Turkî ye ne kadar ılerı bır ulke olurdu yorum larını da ıçenyor Ancak benım tum sı yası kıtaplarımı ve ozellıkle 1968'lı yıl lar başlıklı bın sayfalık 2 cıltlık serıyı ve ya 27 Mayıs ılk aşkımızdı" kıtabımı okumuş ınsanlann derın algılamasını va pabıleceğı çeşıtlı sıyası çozumlemelerı de ıçınde barındırıyor "Kemık" butun bunları da bıra/ benım hayatımda oldu ğu gıbı çok farklı gorunen mızahı, cın sel sıyası, hevecanlı avanturvarı akışla rı tek bır yumakta topluyor Yanı benım hayatım nasıl kendı gerçeğınde bunu yapıyorsa, "Kemık'te' o roman dılımınde ve o kendı akışında belkı bunu gerçek leştırıyor Kemık fazlaityla otobıyografık bır roman olarak algtlanıyor bylemde bulu nan, resım yapan, yazı yazan Bedrı Bay kam'ın dısartsında bır baska Bedrı Bay kam a goturdu bızı ftkı hazırlıklarının surduğunu bıldığım otohıyografınız ne zaman yayımlanacak' Otobıyografı baktım çok ıızuyor, ıkı ye bolmeve karar verdım 30 yaşına ka dar olan bolum yanı Amerıka'dan Tur kıye ye donduğum ana kadar olan bolu mu 1,5 yıl ıçınde çıkarmayı planlıyorum 1987'ye kadar belkı 1987'den 2007'e ka dar olan bolumu de 2008'de falan çıkar mayı duşunuyorum Oyle bu program yaptım Mesela Nedım Gursel'ın ro manlarını çok derınlemesıne ele aldım "Bınyıl Kırılması" kıtabımda Mesela Nedım bunu bana soyledı " Bugune ka dar hıçbır yazar, hıçbır eleştırmen boy le bır tonlu algılamayı, toplu analız ve toplu bakış yapmadı benım romanları ma" "Bınyıl Kırılması ndakı' o buyuk kronolojık seruven onunla başlıyor O kırabı ve o bolumu okuyııp çeşıtlı genç yazarların belkı ıçerıklı bır şekıfde bana, efendım başka yazarlara, başka fılozof lara, başka duşunurlere bu derınlıkte bakmalarını ıstıyorum Yanı Turkıye'de bıyografı çok AL vazılıyor ve çunku 1 urk entelektuelı başkasına prım vermeyı sev mıyor Kendı hayatının 3 5 yılını başka sını araştırmaya vermek ıstemıyor Dun yada bıyografılerın ne kadar sık kıtaplaş tığını bılıyoruz Onun ıçın bunu da bır açığımız olarak goruyorum Hakhunız harıka olur B A Y K A M I N YAPITLARI Sanat uzerine: "Boyanın Beyni" (1990), Lıteratur Yayıncılık "Monkeys' Right To Paint" (May munların Resım Yapma Hakkı) (1994), Lıteratur Yayıncılık "Geçici Anlar, Kalıcı Tatlar" (1996), Lıteratur Yayıncılık "Donemin Rengi" (1997), Lıteratur Yayıncılık "Maymunların Resim Yapma Hakkı" (Monkey's Rıght lo Panıt ın Turkçesı 1999), Lıteratur Yayıncılık "Binyıl Kırılması" (2001) Pıramıd Yayıncılık Siyaset uzerine: "27 Mayıs tlk Aşkımızdı" (1994), Umıt Yayıncılık "Mustafa Kemaller Gorev Başına" (19?4), Umıt Yayıncılık "Odunsuz Laik Turkiye" (1995), Umıt Yayıncılık "Gozleri Hep Uzerimizde" (1996), Umıt Yayıncılık "681i YıllarEylemciler" (1998), Im ge Yayıncılık "68'li YıllarTanıklar" (1999), tmge Yayıncılık "Kuba ve Binyılın Suvarisi Che" (2000), Imge Yayıncılık "Ordu Satranç Oynarken" (2001), Pıramıd Yayıncılık Roman: "Kemik" (2000), Pıramıd Yayıncılık SporAraştırma: "Ah Abi tlhan'ı Bi Oynatsalardı" (2002), Pıramıd Yayıncılık Uzun Metraj Senaryoları: Asma(1978) BayağFilm (1992) Hakkında yayımlanmış kitab: Boyut Yayıncılık Cıiubu nun hazırla dığı, Baykam'ın tum sanat yaşamını ıçe ren, renklı, 380 savtalık I m Nothıng But I'm Everythtng" ısımlı genış bır mo nograh kıtabı da 1999 da nıvasaya çık tı Amenkalı yonetmcn Steran Svetıev ın sanatçının yaşamı hakkındakı' I"hıs Has Been Done Before" hlmı kıtapla bırlık te VCD olarak yayına sunııldu SAYFA S