Katalog

Ağa, Şeyh, Devlet/ Martın van Bruınasen/ Çeviren: Ikırıu Yalkut/ tlctışım Yayınlan/ 509 .v. Martin van Bruinesson'in bu kitabı Kürtler üzerine yapılmış ilk ve en kapsamlı saha araştırmasına dayanmaktadır Kiirt coğrafyasi üzerine antropolojik ve sosyolojik verileriy le öne çıkan Aga, Şeyh, Devlet, ilk baskısının yayımlanmasından bu zamana kadar, bölgedeki ardı arkası kesilıneyen köklü sarsıntılara ve altüst oluşlara rağmen, klasik bir relerans eser olma niteliğinden hiç bir ^ey kaybetmemiştir. Yüzyıllardır sosyal hareketlili ğin hiç bitmediği; çatışmaların, uzlaşmalann ve isyan ların siirekli yaşandığı bir cografyada iyice girift hale gelen sosyal ilişkiler yumağının haritasını çıkarmaya çalışan Brııinessen, kitabında esas olarak devletle iliijkileri çcrçevesinde ağalık ve şeyhlik düzenini odak alıyor. Yazar, bir yandan ağalık ve şeyhlik kurumunun siyasi iktidarla çatışan/çakışan "menfaatlarını" ele ahrken, diğer yandan da bu iki muktedir güç arasında sıkışan toprakh/topraksız Kürtlerin toplumsal konumlarına dair yaptığı nitelikli gözlemlerini okuyucuların dikkatine sunuyor. Elimizdeki kitap, tarikat, aşiret ve siyasal mücadeleler tarihinden Kürtlerin sosyal gerçckligini incelikle süzen, konusunda çığır açan te mel bir eser. Milli Mücadelede tttihatçılık/ Erich jan Zürcher/ Çevıren Nıizhet Salihofclu/' \lcti\ım Yayınlan/ 2l)i v Erik Jan Zürcher, Milli Mücadelede îttihatçılık'ta, resmi tarih tezi nın inandırıcılığını sorguluyor, Milli Müdafaaı Hukuk hareketinin olııMtıcatlelcde lııılı.uvılık şumunda Ittihatçıların ne denli önemli bir rol oynadığını gösternıeye çalışıyor. Once milli mücadele öncesindeki tarihsel gelişme leri inceleyen yazar, lttihat veTerakki Cemiyeti'nin yapısını ve f.ıaliyetlerini, Mustafa Kemal Paşa ile Ittihatçılar arasındaki ilişkileri ayrıntılarıyla değerlendiriyor. Kurtuluş Savaşı'nın dayandığı insan ve ör güt malzemesinin büyük ölçüde lttihatçılardan oluştuğunu savunan Zürcher, başta Enver Paşa olmak üzere Ittihatçılann milli hareketin kontrolünü ele geçirmek için hangi fırsatları kullanmaya çahştıklan ve bu tehlikenin nasıl bertaraf edildiği üzerinde duruyor. Bazı Ittihatçıların zaferin devam etmeye çalıştıkiarına dikkat çekilen eserde, son olarak Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın yürüttüğü muhalefet mücadelesinin ve 1926 Izmir suikasti davalarının ne anlama geldiği araştırılıyor. Türkiye'nin yakın tarihini yeni bir yaklaşımla ele alan Milli Mücadelede lttihat çılık ayrıca, gerek Turkiyeli gerckse yabancı yazarla rın bu döneme bakışının clc^tirel bir değerlendirmesini yaparak tarih yazımını hangi faktörlerin belirlediğini irdeliyor. Ahbarı Asara Tamimii Enzar/ Ahmet Mithat/ tlcti\im Yayınlan/ 167 s Türk romanın 'atası' olarak kabul edilen Ahmel Mithat'ın, 19. yüzyılın sonlarında başlayan "hayaliyunhakikiyun" (romantizmrealizm) tartışmaları üzerine kaleme aldığı bu küçuk kitap, roman sanatı üzerine yazılmış ilk "akademik" çalışma. Yayımlanmış 250'den fazla telıf ve çevirisiyle edebiyat dünyamızın en verimli yazarlarından biri olan Ahmet Mithat'ın, başlangıcından yaşadığı döneme kadar yazılan değışik edebi anlatım türlerini incelediği, bugüne dek dej;erindcn hiçbir şey kaybetmeyen eserini, Boğaziçi Oniversitesi Türk Üili ve Edebiyatı Bölümü oğretim üyelerinden Nüket Esen titiz bir çevrimyazıyla yayına hazırlamış. Umumi Miifettişlikler/ C.emil Koçak/ tlefişim Yayınlan/ M1 v Milli Şet Donemi adlı iki ciltlik eseriyle bilinen Cemil Koçak, bugüne dek üzerine hemen hıç çalışma yapılmayan, dönemin basınıntla bile pek az habere rastlanabilen bu uygulama konusunda yetkin bir inceleme sunuyor. Umumi Mufettişlikler, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde olağanustü yonetinı sürecinin önemli bir halkasını oluşturur. Bayındırlık hizmetleri ve iktisadi konulardan günlük işlere dek her konuyıı güvenlik ölçütüyle değer lendiren bir sıkı denetimi ku rumsallaştırmışlardır. Cemil Koçak, bu kurumsallaşmayı, Osmanlı yönetim zihniyetinin Cumhuriyet'e devrcden ve süreklilik taşıyan mirası olarak değerlendiriyor. Cumhuriyet döneminde Kürt sorıınunun seyrinde bu olaganüstü yönetim bıçiminin taşıdıgı özel önem biliniyor. Nitekim kurıılan beş Umumi Müfettişlik'ten üçü doğrudan doğruya bu sorunla ilgiliydi. Bunun yanında, Trakya örneğinde, Umu mi Müfetrişlikler uygulaması, Tek Parti yönetimı nin göç, iskân, azınlıklar gibi konulara bakışına ilişkin ilginç veriler sunuyor. Ozetle Türkiye'de devlettoplum ilişkilerinin ve yakın siyasi tarihin kavranması açısından kilit önemde bir incelemeyle karşı karşıyayız. Yengecin Kıskacı/ Alillâ ilhan/ tş Bankası Kültiir Yayınlan/ 258 J. "Yengecin Kıskacı'nı y yazarken, g l l l k l tipleme olaylarına, kurgulama sürecini, 'görselliğin' en uç noktalarına götürmeye çalıştım; öyle ki; romanla senaryo arasındaki fark, görselliğin 'mekanik' değil, 'beşeri' olmasına in dirgendi; böylece, hikâyenin okurla iletişimi üçüncü boyuta taşmmış oldu. Hiç değilse, ben öyle sanıyorum. Yazılış tarihleri çok farklı bu dört uzun hikâyeyi, bir arada yayımlayı bu yüzden uygun buldum: Cîörsellikten kaçıp formalizme sığınacak yerlerde, görselli^i hikâye ve romanın metnine taşımayı tercih eden bir yazarın, aşağı yukarı kırk yıllık serüveni, somııt olarak görülebüiyor. Başarı nisbeti nedir.' Bıınıı elbette okur tayin edecekıir. Bizden yazması!.." diyor Atilla llhan, kitabı hakkında. kl Aylıh KUKUr Sanal D EUfl M CIGERXWIN SANAT EDEBİYAT YARISMASI 1) Yarışma senaryo, beste, oyun, şiir, öykü, araştırmainceleme dallarında düzenlenmiştir. 2) Ürünlerde konu, adaylarda yaş sınırı yoktur. 3) Yarışmaya son başvuru tarihi 8 temmuz 2003'tür. 4) Yarışma sonuçları, 25 ekim 2003\z düzenlenecek bir törenle açıklanacaktır. 5) Ayrıntılı bilgi, Sanat ve Hayat dergisinin 5. sayısında bulunabilir. Senaryo Seçici Kurulu:Nuri Bilge Ceylan, Alımet Soner, Hüseyin Kuzu, Sedat Yılmaz, Hüseyin Karabey Öykü Seçici Kurulu: Vedat Türkali, Afşar Timuçin, Feyza Hepçilingirler, Suzan Samancı, Hacı ürman sanat ve edebiyat dergilerinde yenilik, özgünlük, yaratıcılık, zenginlik arayanlar; çek sanat mafyalarına, edebiyat derebeylerine, kültiir baıonlarına karşı bilimin, sanatın, telsetenin, edebiyatın saygınlığına sahip çıkanlar artık Sanat ve Hayat okııyor. Beste Seçici Kurulu: Erkan Oğur, Mazlum Çimen, Ekrem Ataer, Zuhal Yıldırım, Serap Sönmez Oyun Seçici Kurulu: Mctin Balay, Zafer Diper, Haşmet Zeybek, Nevin Doğan, Nurten Baydeınir Şiir Seçici Kurulu: Kutsiye Bozoklar, Arif Damar, Nihat Behram, Şafak Tamer, Sedat Şenoğlu Araştırmaİnceleme Seçici Kurulu: Haluk Gerger, Varlık Özmenek, Emin Karaca, ürhan Gökdemir, Mukaddes E. Çelik 5. sayı bayi ve kitapçılarda...