Katalog

İşin vahşi karakteri enı ekonomının ozunıı kavıayan kelıme değışım' Yenı ekono mıvlebıılıkte "deüışım yonetımı" denen yenı bır yonetım danışmanlığı ala nı ortaya <^ık.lı De&ışim yonetımının soz culcıı değişımın kaçınılmaz olduğunu ve değışıme karşı çikınların ' venıden yapılandırılmava ' \eva ışten atılmava mahkunı olduğuntı ıddıa edıyor Bızc nasıl değışip venı <,aga ayak uyduraca&ı mız konusunda tavsıyeler veıen cıltler Y dolıısu kıtap vaı Belırlı al.ınlatda bu de gışımın oİLimlıı oldugu sovkncbılır I)e ğışım kımı vetlerde gelışım ve venılıklc ıınınonunıı ıç.rı Yenı teknolojılerdıın V ıvı kııresd bır ıcm ıate donuşturme potansıvelını de taşıvoı Pekı bu venı ekonomının oltımsuz vonleıı neleı ^ YJ şanan değişımın dogası ncdır' Daha da onenılısı, bu ekonomı daha ıvı ınsanlar varatmavı başardı mi'J Lğcı bu sonınlar sı/ın de aldınızı kıır calıyorsa, bu kıtabı son derece yararlı bu lacaksını/ Gunumu/un en onemlı sos vologlarından Rıchard Sennett, bu etkı levıu kırabında sureklı olarak değışım halındekı bır dunyada çalışma sureunın kışılık ıızerındekı etkılerını ıneelıvoı Sennett e gore venı ekonomının o/unıı oluştuı .ın esnek oıganı/asvonlar venı bır ıkrıdaı sistemıbarındırıvoı Busıstemuç bıleşene sahıp Kuıumların vaşadıgı ge tı dondurulcme/ ve kokten Jonuşıım uretımdekı esnek uztnanlaşma ve ıktıda rın bıldığımı/ ınlamdameıkezıleşmeol madan voğunlaşması Bu donuşum geı, mışle bır kopıışa, burokt atık hıyerarşıler den "takım çalışmdsı"na geçışe ve ışveı İşin anlamsız karakteri R ithard Sennett London School of Etonomtcs ve New York Unıversıtesı'nde sosyolojı cfeısletı venyor ve sos yal bılımler.,alanında bırçok kitabm ve ııç tane de roma nın yazarı Bu kıtabı okumak, u/ıın bır ucak yolculuğıında yan koltuk takı zekı ve ılgınç bır yolcuyla yapılan yoğun bır sohbetı andı ran, son deıece kcyıfîı ve bır o kadar da /orlu bır deneyımdı Yazar 17 yuzyıl I ransa'sındakı fabrıkalardan ve felsefe tartış malarından, 199O'lı yıUarın ış ve duşunce ortamına kadar çok genış bır alanı tarıyor Sennett'ı New York'un salaş bır bolge sınde bıt bodrum kannda kurulu bır restorandan, lsvıçre'nın Davos kentındekı mega patronlann ve polmkauların dıınya sına kadar takıp edıyoruz Sennett'a gore "Karakter kendını, sadakat ve karşılıklı bağ lılık, uzun vadelı bır hedef ıçın çaba sarferme ya da gelecekte kı bır amaç uğruna şımdıkı mukâfatlardan vazgeçme şeklınde gosteru " Pekı ınsan karakteri, yenı ekonomının yarattıgı sa naJ şırketlerın global teknolojı dunyasındakı ış surecjennde na sıl etkılere maruz kalıyor? Gunıımuzun ış dunyasından çeşıth çalışanlarla gmşrığı uzun sohbetlerle okurda ılgı uyandırıp bu kışılerle duygusal bır bağ kurmamızı saSlıyor Bunlardan bırısı, ışçı olan bahasının ozve rılerı sayesınde aılesınde ılk kez unıversıteye gıtme şansi yaka layan Rıco Rıto'nun ış ortamında yaşadıgı deneyım yuzunden aılesınden kopruğunu hıssetmesı ve meslekı becerı ve bılgıle rının gıderek eskıdıgını ve aşındığını gormesı canlı bır bıçım de aktaıılmı^ Başka bıı ornekte, eskıden goçmen Yunanlı ıs ulerın çalıştığı ve cemaat ılışkılerıyle orduğu bır Boston ekmek rırınının geyrdıği donuşum aktanlıyor Yenı donemdeışyerın de otomasyon hâkım ve ışlemler ış^ıleıın ışleyışını kavramadı gı bıı bılgısayar tarahndan vonetıhyor Işçıler elle nasıl ekmek yanıldığını bılmıyor ve ekmek de eskı tauında değıl arrık Sennett'ın amacı okurda nostaljı uyandırmak de^ıl şuphe sız Yazaı tekııolo|inın ınsanlaıa daha yaratıcı ve ozgur bır ı$ ortamı sunduğu omekierc de değınmıs Asıl amaç, ^ok genış bır ı<; yelpazesınde oradan oıaya savrulan ve kenuı ya^amları uzerındekı denetınıı yıtıren ınsanlaıın durumunu tartışmak Yazaı bılgısavarla uretılen ekınegın kalıtesınden (,ok, o ekme gı yıyen bı/Ierın yanı sosyal Lemaatlerın geijirdığı donuşumu dert edıyor Yapıci bır bıçımde bızı bır sonrakı soruya yonlen dırıyor "Busısteınüjeyarıyormıı'" ama daha da onemlısı 'ın sanın vaşanıma değer ve anlam katıyor mıı'" Sennetr eskı ve yenı dunyalar arasmdakı gerılımın bılıncın de Bazı ınsanlar gunumıızun belırsızlık dunyasında ye^erıyor gerçekten de Dığer yandan geçmışte ınsanlann tercıh ettığı ve belkı de onları guçsıızleştıren rutın ış duzenının, aynı zaman da onları yaşamın belıısızlıklerıne karşı koıudugunıı da belır tıyor Yazar sadakat ve bağlılık kavramlarını değerlendırırken, " ınsanın zorlu bır gorev ustlendıftınde kıme guvenebıleceğı nı bılmesı gıbı daha yoğun guven deneytmlerı, genelde enfor mel olur Bu tur sosyaJ bağlar ancak zamanla geîışır ve kurum ların çatlaklarına ve boşluklarına kokJerını salar Modern kurumların kısa omurlu ofuşu bu enforınel guvenın olgunlaşma sını engellıyor" dıyor Bu tıkırler, ınsanların ve organızasyonlaOrtayaşttv rın kendılerını her ıkı u<, yılda bır baştan aşağı değıştırmesı ge Sennert, şu sonuca varıyor Yenı eko rektığı şekJındekı modern goruşlerle ramamen tezat halınde nomı" ınsanlara kayıtsızlık aşılıyor Bu Ya7ar yenı ekonomının ınsanlara bırbırıne guvenmemeyı ve re nu, orneğın 'kazananhepsını alır' pıya kabet etmeyı oğretırken aslında toplıımu ve cemaatlerı bır arasalaıında, rısk ve mtıkafat arasındakı ılış da tııtan, sadakat ve gııvenı yok ettıfiını belırtıyor kıyı Yazar kıtabı \u snzlı'rU bıtırmı^ "Aıletnırt acılarla dolu mtıhakoparıp ınsanın çabastnı nafıle ha legetırerek yapıyor Organizasyonlarda lıf l!,ı%mışınden t,ok K'V ogrendtnt dt'ğt)tm, külesel ayaklanma kı çalışanlar arasında karşılıklı ıhtıvatı larda degıl, thtıyaçlannı htrbırU rıylc paylaşan ınsanların arannortadan kaldırarak da, guvensızlık aşılı da, tnprakta yeşcnr Bu ıhtıyaı^lar nc tur bır polıtık prngrama ha yor yat vcnr, bıîemıyorum Ama, ınsanlan htrbtrlert ıçın kaygılan Yıne, kurumlaıı yenıden tasarlayıp maz bale gettren bır rc/ımın me\rutyetım uzun \ure koruyama butıın çaJişanları her an vazgeçilebıleeek bır yatafctndan cmınım Obumaya devam etnıek unıuduyla \ayfa dııruma gerııeıek bunıı yapıyor Bu yıçevırdım Hukıtapgcr^tktendeuzı'rındckafayormaythakedı uygulamalar, ınsanın değerlı ve başkala rına yararlı oldıığu duvgusunu apaçık ve yot • vahşı bır bıçımde baltalıyor' Çev.: Bahrı Yılmaz Ethix Book Reviews adlı internet siteBu kayıtsızlık ozellıkle sıstemın orta sinden yaşlı ınsanlara davranış bıcımınde orta \d cıkıyor ()rta yaşlılar rısk almaktan korkan ınsanlar olarak goruluvor ABD'de 55 64 yaş arasi ealışan ınsan sa yısının 1970'te yuzde 80'den 1990'da yuzde 65'e dıışmesı hıç de şaşırrıcı de ğıl Pransa ve Almanya'da ıse duşuşler daha da dramatık Yuzde 75'ten vu/de 40'a ve yuzde 80'den yuzde 50'ye Ilerı yaşlardakı çalişanlaı a karşı gıderek artan bır onyargı var Işten çıkarma ve yenıden yapılandırma sureçlerı ılk onları hedef alıyor Sennett bu durumun guçlu bır mesa) ıçerdığını soyluyor Insan daha fazla deneyım sahıbı olduk(,a gıderek daha değersız hale gelır Yazar New York l'ımes'da eıkan bıryazıdan şu alın tıyı yapmış "Iş endışesı her yere nııfu/ edıyor, kışının ozsaygısını azaltıyor, aıle lerı boluyor, cemaatlerı parçalıyor ve ış yerlerının kımyasını değıştırıyor Sennett bır sosyalıst ve polıtık dıışun celerı kıtabına da yansımış Ancak goru şumuz ne olursa olsun, onun gundeme getırdığı konuları gormezden gelmeınız, bır aptallar eennetınde yaşamayı se^mek anlamına geleeektır Serbest pıyasa re|i mı kımılerımı^e mukemmel gelebılır, an cak pıyasalar karakter ve cemaat duygu sunu aşındırır Sennett'ın sozlerı son de rece net " ınsanları bırbırlerı ıeın kay gılanma7 hale getıren bır rejımın, meş ruıyetını uzun sure koruyamayaeağın dan emınım" • Çev.: Bahri Yılmaz Spirit@work, New Zealand adlı internet sitesinden http://www.mang.canterbury.ac.nz/people/nilakant/spirit/book review l.htm SAYFA 13 lerınde ıstıkraılı uzun vadelı kanver 10 talarının yok olmasına vol açtı Cıiınu muzde ış kısa vadelı, gecıcı ve parçalı bır deneyım Bıreyler sık sık ışveıı ve ış de ğıştirmek dıırumunda kalıyor Sennett bu venı ış organı/asvonu bı çımlerının ıns ın ıııhıı uzerındeolumsu/ etkılerı oldugiınu gutlu bıı bıçimde or tava koyuyor Boston dakı ılcrı teknolo jık bıı ekmek lırınında calışan ışeilcrle baımaıd'lığı bırakıp Nevv York'tıkı bıı reklam ajansında ışe gıren bıı dostuvla ve New York Westchesteı da ışten çıka rılan IBM nıuhendıslerıyle vaptıgı ımı lakatlardan yaraılanarak, yenı ış foı mla rının ortaya <,ıkardıgı korku, kaia karı şıklığı ve kaygıyı resmedıyor Kımlık dnygumuz ve oz saygımı/, vaşamları mızda hıssettığımız sureklılık duvgusuv la yakından ılıntılıdır Kendıınıze nayar ta bır anlam ve amat lanımlayabılmek ıcın yaşamlarımı/ı duzenlı belıılı bır mecrada akan bır anlatı bıcımınde gor mek ısterız Sennett'ın sozlerıyle "Yenı kapıtalızmın esnek ve kısa vaJelı /aman anlayışı kışının ışınden anlamlı bıı anlatı ve dolayısıyla cfa bır kaııyer oluşturma sını engellıyor Ancak bu yaşanı koşullarının ıçınden bır sureklılıgı ve amacı damıtmayı başaramamamız, boşuna ya şadıĞımız anlamına gelecektır " Sennett çeşıth ınsanların gercek yaşam anlatılarının arasında Denıs Dıderot, Adam Smıth, Max Weber ve Danıel Bell gıbı duşunurlerın çalışmalarını ustalıkla dev reye sokarak, yenı ekonomıde rısk, ış e tığı, başarısızlık ve cemaat duygusu gıbı kavramlan ırdelıyor CUMHURİYET KİTAP SAYI 691