Katalog

0 K U R L A RA Bengi ve Gün... Parçalanmış bir ailenin ayakta kalmaya çalışan, birbirine sımsıkı kenetlennıiş iki kiiçük bireyi... Bengi küçücük bedeni ama kocaman kalbiyle sarılıyor kardeşine, evine, anne ve babasından geriye kalanlara... Sevgi ve baglılık çatısı kuruyor terkedilmiş yuvanın üstüne. Çok sevdiği dedesinin de yardttnıyla başanyor, hayatındaki her sabahı mutluluk veren yeni bir sabaha dönüstürmeyi. Nezihe Meriç, ilk romanı 'Kosan Çıkmazı ndan tam 42 yıl sonra yeni bir romanla çıktı okurlannın karşısına. Tüm yapîtlarına sinmiş insanın insanca yaşadığı bir dünya özlemi son romanı Alacaceren 'in de ana izleklerirıden biri. Nezihe Meriç'in romancıhgını özleyenleri çok sevindirecek bir roman "Alacacercn . Meriç'le bu romanı üzerine konuştuk. îki yazarımız dcı romanı değerlendirdiler. Gültekin Emre geçen haftaki kitaplara arasındaki maratonunu bu hafta şiir kitapları arasında sürdürüyor, Yakın dönemde çıkmış şiir kitaplannın toplu bir tanıtımını saglıyor yazısında Gültekin. Üstün Alsaç, tamlılması için ö'zel bilgi birikimi gerekliren kitaplar tunıtan bir yazarımız. îlgi alanı genellikle sinema, mımari ve çizgi roman üzerinedir. Bu hafta mimarlıkli ilgili ıki kitap tamtıyor. Bol kitaplı günler... Aşk ve Fantazva B u öyküyü anlatmanın en lında "bu fetih, öteki'nin kesjif gibi \sı\f ( rh.ıı kısa yolu kronolojik olaya^anmıyordu artık; hatta kendi taA^K VK rak baştan başlayıp sona rihini bir opera gibi yeniden yaşamaFANTAZYA doğru ilerlemek olsa da, ilkçağya can atan Batı için bir haçlı seferi lardan beri yazarlar ın mcduıs rcs bile değildi. Işgal, bir vurgun eyledenilen, ortadan başlayarak bamine dönüşmüştü: Ordunun ardınşa ve sona gondermeler yaparak da tüccarlar vardı, onları da bir dayazmayı sevmişlerdir. I lomeros kika boj durmayan adamları izliyor "Odysseus" destanında kahradıı; tastiye ve infaz makincleri çokmanın yolculuğunun orta yerintan yerlerine yerleş.tirilmisti." dcn başlar ve sonra buraya nasıl Bu satırları sürmekte olan bir sageldiğini anlatır vasın golgesinde okumak, ayrı bir aniam veriyor bııgün bizlere. SöZaman içinde sıçramaları çok mürgeci gııderin egemenliği altmda büvüiyi yansıtan, geçen günlerde yayımlanan Asimüş Dİr nesıl olarak, (lezayirli ve Fransız kaye Cebar'ın "Aşk ve Fantazya" romanı, iki dınların ilişkilerini (ve tabii farklılıklarını) zaman dilimini bağlayarak bir genç kızın çok iyi yansıtmış Cehar kitahında. Fransa deanılarını anlatmış. Asive Cebar, ya da Balı nildiginde akla gelen Paris'in uygar yai,antıdillerinde söylendiği şekliyle Assia Djebar, sından kpup gelmiş değil buraya gelenlerin 1936 yılında Cezayir'de doğmuş bir yazar. çoğu, aksinc Fransa'nm bir köyünden gelen, Fransa'da gördüğü eğitiminin ardından, inek sagmak dışında pek bilgileri olmayan gençlik yıllarında yazdığı ilk romanıyla hekadınlar, yine de burada "efendi" kimliğivle meıı dikkatleri üzerine çekmiş, ayrıca hem Cezayirli kadınlara üstünlükle yaklaşıyorlar. akademık kariyer hem de sinemacı kimliğiyOnların üstünlükleri kocalarıyla konu^abille tanınan bir sanatçı günümüzde. melerinden, kendi başlarına sokakra gezebilOrtak noktalar melerınden, kızlarını özgürce yctiştirebilAsiye Cebar'ı ilk kcz "Aşk ve Fantazya" meklen kaynaklanıyor. Cezayirli kadınlar ise, romanıyla tanıma fırsatım oldu. Cezayir'de Fransız kadınların özgürlüklerine özenemebüyüme yıllarını dile getirdiği, biyogratik yccck denli kapalılar ilk başlarda. Bu istenözellikler taşıyan romanı bir yandan 1830meyen konııkların davranışları, nişanlılarıy1853 yılları arasında FransaC!ezayir savaşıla babalarının yanında flört etmeleri ve öpüşnı anlatırken, diğer yandan yüzyıl sonıasınmelerı gibi onlar tarafından anlaşılır bile deda yazarın çocukluk dönemini anlatıyor. Bu ğil; bir yandan bu iki cok farklı kültürün kaiki anlatımı tamamen iç içe geçirerek, ortak dını birbirleriyle dostluk kıırsa da, birbirlenoktalar bularak çok başarılı bir roman çırini anlamaları tamamen olanaksız. Örneğin, karmış ortaya. Fransız kızın nişanlısı ile Cezayirli arkadaş,İlk başra, okuma yazma öğrenmenin ne larını tanıştırmak istemesi, garip bir gergindenli bir özgürlük ve dünyaya açılma getir lik yaratıyor ev halkında, komik olan, babadiğinin altını çizıyor. Bir yandan cvden çıkya surma gereği bile duyulmuyor, çünkü evmaları yasaklanan üç genç kız ile birlikte ge den peçesiz çıkrnalarına izin verilmeyen, hatçirdiği yaz tatillerini anlatırken, o kızların tata peçeli bile çıkmayan kızların Fransız bir sunımadıkları erkeklerle gizlice yazışarak ta bavı yakın arkadaşlarının nişanlısı olsa dabuları yıkışlarını, diğer yandan 1830'larda evlerine davet etmeleri söz konusu bile detutsak olmuş askerlerin yazdıklarını karsı laştırmış. Her iki grupta yazanların tutsaklığı, kendi dünyaları içinde kapalı yaşama ya itilmiş olmaları ile, yazarak bellek oluştur mak, dünyaya açılmak hkirlerini irdelemiş. "Kaleın oynatma ateşi en başta ııst düzey subayları sarmıştı. Bunlar hemen ertesi yıl anılarını yayımlamaya basladılar. (...) Yazmaya karşı duyulan bu ya kıcı istek bana, çocukluk günlerimde evleri ne kaparılmış genç kızlarda gördüğiiın mek tup 'graforesini' hatırlatıyor: Tanımadıklaıı bir insana yazmak onlar için ciğerlerini yep yeni bir oksijenle doldurmanın volu olnıu^ tıı. Yazı sayesınde, kapatıldıkları verden biı süre de olsa kıırtıılmıı.ş oluvorlardı." Komanda en ılgi çeken unsurların başııı da büyük bir ikılem ya tıyor. İJlkesini istila et meye gelen Batılı aynı zamanda ozgurluğün de bir sÜTigesiydi. As 685 Kitabın başlıfiında geçen "fantazya" sözcüğü, Arap atlılarının yaptığı bınicılik gosterilerini iiade ediyor lakat aynı zamanda kendi kurdukları hayal âleminde yaşayan kadınların fantezilerine gönderme vapıyor. " 'Asla beni tanımadığım nirıyle evlentiırme lerine, onun da bir gecede bana dokunma hakkını kazanmasına ı/ın vermeyeceğım! Bu yüzden yazıyorum! Birileri gelip bu kayıp delikten beni çıkaracak: Babam ve erkek kardeşim için biryabancı olsa da, benim tanıdığım biri olacak bu!' Bu ateşli ses, her ge ce aynı çocuksu andı içiyordıı. Köyıin uyuşukluğunun ardında, tıınaf bir kadınca miicadelenin içten içe kaynamaya başladıfiını hissediyordum" diye yazıyor Cebar. Aslın da genç kızın kendisini bu kayıp delikten kurtarmasını beklediği kişi de bir erkek; as la bir erkekle tanışabileceği bir ortamın yaratılmadığı dünyasmda, kendi mektupla tanıyacağı erkeğe noylebirgüven duymasının tek nedeni, birisinin seçiminde kendisinin rol oynadığını düşünmesi. Kadınlar ve dlrenlş Doğu ile Batı'nın kanlı kiKaklaşmalarından biri olarak hâlâ süren C^ezavir'deki mücadele 1962 yılında Cezayir'in nağımsızlıga kavuşmasıyla biraz dinse de, günümüzde, sonradan Müslümanlaşan Berberilerin sürdürdügü direnişle devam ediyor. Cebar, mü cadele yıllarını anlatırken özellikle kadınların bu uireniij içinde nasıl yer aldıklarına deöinmiş. tki dilli ve iki kültürlü bir kadının, her iki kültürü de özümsemi benliğinde toplamış öyküsiinü Bakış açısı, roman başlarında Cezayirli küçük bir kız çocuöunun gözlerinden görünen dünyanın anlatımı rakat ilerleyen saytalarda iki kültürün çatışmasından yeni şeyler doğma.sını da dile getiriyor. Romanda kendi gelişimini hızla tamamlayan kahramanın dısında, annesinin de yavaş gelişimi önemlı rol oynuyor. Karıkocanın nirbirlerini adlarıyla cağırmasının ayıp oldu ğu bir toplumda ilk kez babasının, annesine adıyla hitap etmesi ve ona gittigi yerden kartpostal yollaması, onları aile olarak da çevrelerinden farklı kılmaya başhyor. Babasının annesine yazmaya "cesaret" etmesi, onun bir insan olarak varlıgının kabul edil mesi olarak algılanıyor annesi tarafından ve doğal olarak bir sevinç ve gurur nedeni oluyor "o andan sonra konuşmalarında sahte utangaçlıklar göstermeksizin babamdan söz ederken, her ikisi de birbirlerinin adını kııllanıyor, adeta herkesin gözünün önünde birbirlerini seviyorlardı." Cebar'ın romanında, kadın ve erkeklerin nasıl bir uçurumla ayrıİan dünyalarda yaşadıkları çok net bir şekilde ortaya çıkıyor. Kitap, 183053 yılları arasında Cezayir'de bulunan Türk, Fransız, Isveç asker ve gezginlerinin gerçek tari ni belgelerıyle donatılmış aynı zamanda, fakat bu romana hıç de belgesel havası vermiyor, aksinc bu metinler tamamen romana ycdirildiği ve göndermelerle kulianılaığı için roman dokusu içinde hoş biçimde ver almışlar. Ce zayir tarihini vc bağımsızlık hareketini sankı iki aşamada ele alınış yazar: Birincisi ülkenın baöımsızlığı iken, digeri kadının birey olarak bağımsızlaş ması. Ve bütiın bunları lamamen şiirsel bir dilde aktarmış. 'Iürkçe çevirinin de olağanüstü akıcılı ;ı okumayı çok zevkli kııyor." TURHAN GÜNAY imtiyaz Sahibi: cağ Pazarlama Gazete Dergi Kitap Basım ve YayınASvi temsilen Cumhuriyet vakfı adına llhan Selçuk Yayın Danışmani: Turhan cünay Sorumlu Müdür Mehmet Sucu Cörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı Baski: Sabah Yayıncılık AŞ Idare Merkezi: Türkocağı Cad. NO: 3941 Cağaloğlu, 34 334 İStanbulTel: (212) 512 05 05 Reklam: Publi Media Î Avyc Cebar/ "Aşk ve Fantazya'VÇV^1 Ayşı'gül Sönmezay, Can Yayınlan, 200i. www.yazinsanati.com [email protected] SAYFA 3 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI