Katalog

iktidarlan eleştirirken, halkın kendi kendine yoksullaşmadığını söylerken; bir zamanların ıımudu bir politikacı, "IMF kızacak, hükümet krizi doğacak" diye fısıltıyla konuşurken, gazete patronları, işadamlan hortumculuktan yargılanırken,hem bakanlık, hem ticaret yapan siyasiler hâlâ korunurken, faili meçhuller aydınlanmamışken, düşündüğü için öldurüleıı bir aydının öliim emrini veren ler on yıldır cezalandırılmamışken ve yazdıkları hâlâ geçerliyken, dünya görüşü bıı gazeteciyle örtüşen hangi yazar, nesnel bakişı ne kadar korursa, bcn de o kadar korudum. Çünkü tarafsız değilim; tersini söyleyen, yani tarafsızlığa sığınan, Mumcu'nun deyişiyle "tebdılikıyafet cdcn" yalancıdır. Mumcu 'yu övdüg'unüzü mü yoksa anlattığınızı mı dü^ünüyorsunuz' Çok övdüğümü cıuşünen olursa, onlara, onu uğurladığımız günü anımsatmak isterim. Yaşarken r>ir leşekkürü esirgcdiğimiz öyle çok insan var ki. Içki içmediği için, "sarhoştum, anımsamıyorıım" diyeceği bir olay yaşamamış, kunıarın en masıımıınu denememiş, aile, dost ilişkilcri düzgiin olduğu için ayağına takılacak gizi yok. Bir dönem, Ozal arkasına denetçileri takmış, biri gizlice gelmiş, "bıı denli temiz" kalabildiği için Kiıtlamış. Bilmem anlatabiliyormuyum? Ovdümse övdiım, hak ettiği için övdüm. Yaiamını yazdtgınızkı^ı, lürkiye'nin demnkratıklesme savasımında önemlı yeri olan, ihlelık bu uğurda can vcrmis bir devrımct, kttlelerın yakından /anıdığı bın. Bu çalısmayı yaparken, sızı çok etkileyen , "ımanlann mutlaka bılmesı gerekir" dcdifciniz nokialarla kar^ıla^tınız mı? Şunu söylemek istiyurum "İnsan Ugur Mumcu1' sizi natıl etkıledt 1 Çokları Mumcu'yu birçok cephede savaşırken gördükleri için, etten, sinirden bir insan olduğunu göz ardı etmiş olabilir. Simgeleşmiş kişiler için çoğumuz aynı yanılgıya düşeriz. Yine başa döneceğim, bu yanılgıyı Mııstafa Kemal'de yaşadık. Mustafa Kemal'i yeterince tanunayan bir kesim onu mitleştirdi, bıı, karşıdevrimdlerin işine yaradı. Mustata Kemal'i toplumun gözünde zayıflatma siircci olgunlaşınca, birileri çıktı, " Atatürk bir askeri deha idi, zamarunı doldurdu, tarihe yazıldı" dedi. Amerikalı ideologlar, Özalcılar, 2. Cumhuriyetçiler ve dinciler... Tuhattır, bu takım bu sava aynı zamanda sarıldı. 12 Eylül döneminin göstermelik Atatürkçülüğü de böyle düşünenler için bulunmaz nrsat oldu. Gün gelecek Mumcu için de aynı şeyi söyleyecekler. Bu nedenle onun yaşamındaki ner kareyi, herkes bilmeli. Bu, onu uğurlayan on binlerin hakkı. O, hepimiz için duyguları olan bir insan. Örnegin, ortaokııl ve lisede çalışkanlıöıyla değil, renkli kişiliğiyle öne çıkan bir genç. Sekiz zayır getircbiliyor, her genç gibi aşk acısı çekiyor. l ler çocıık ve genç tibi kavga ediyor. El beccrıleri olan biri değil. Pek çok olay a, oluşuma alay ederek yaklaşmış, çok insanla dalga geçmiş, çoklarını işletmisj, belki bu yanları bir zaal olarak görülebılir. Ama bilinmeli. güzel bir insan o. Kı/ap/a ülkenın styasal çalkunttlan ime çıkıyor; bir de öykihü anlatılan çok scvih'n, tanınmış biri, "$unu şöyleyazarsam, bunu böyle yapanam tephı alırım" korkttiu, ya da edebıyattan uzaklaşma endtşesı ya^adımz nıP Edebıyattan uzaklaşma değil, ama kısa bir sure bilgiler yanlış, ya da eksik olursa, yorumlarım yanlış anlaşılırsa korkusıı yaşadım. Bu korkuyu yazarak aştım, tepki alabilirim kuşkusuz, eleşti ri de... Çünku hicbir yazar onu sevdıklerinin gözüyle anlatamaz. On yazara ay nı bilgileri verin, özü aynı olan on ayrı kitap çıkar ortaya. Bu riir kitap yazan herkes, öykıisiınü anlattığı kişiyi sevenlerden tepki alır; editörlük yaparken de CUMHURİYET KİTAP SAYI 678 'Insan' Uğur Mumcu tanık oldum, sonra da... Bu, Mumcu ile ilgili ilk kitaptır, eleştirenlerin bunu unutmamasını dilerim. Dahası bu, salt Mumcu'nun öyküsiı değil, ülkenin yaşa mıyla onunki iç içe girdi. Ciirmek zorundaydı, ya da ben bu kadarını becerebil dim. Sonuçta, üç yıllık emek üriinü, yalnızca bu emeğin yadsınmasından kor karım. Mumcu 'nun şıırle yakın ilghini gördüm kıtapta. Bu konuaa neler söyleyeceksiniz? Çoğumuz yeniyetmeliğimizde şiir yazardık, çoğumuz edebiyatın büyulü elini şiirle yakaladık. Çoğumuz için bu, cizli bir eylemdi, şiirlerimizi saklaruık. Mumcu tersini yaparmış. Daha ortaokuldayken aşk şiirleri yazar, arkadaşla rına okıırmuş. Babası şiir tutkunuymuş. Ziya Paşa'nın, Tevfik Fikret'in, Şina si'nin şiirlerini ezbere okurmuş. Mumcu, liseden sonra şiir yazmıyor, sanatçı larla, şairlerle yakınlaşıyor. Nâzım başta olmak üzere pek çok şairin, yüzlerce şiirini ezbere okuyabiliyor. Çağdaşı, kenttaşı olduğu her daldan bilimci ve sanat çıyla üniversiteliyken lanışmış. Attilâ IInan'la, Adalet Ağaoğltı ile yaptığı söyle şilerde bir yazıncı gibi soruyor, yorum yapıyor. Ressamlarla öyle... Düşün in sanlarıyla öyle... Çok güzel şiir okııdıığunu, kendim de gördüm, duydum. Ay rıca bir kitap oburu; hızlı okuyor, hızlı duşünüyor ve hızlı yazıyor. lyi bir okur olduğu için sözvarlığı varsıl, bir sanatçı titizliğiyle yazıyor ve çoğu yazısına şiir ta dını yansıtıyor. Mumcu'nun kıtapları özellıkle ıletısım fakültelerinde okutulmalı bence. Siz ne diyorsunuz? Genç gazeteciler bilgiye aç, çoğu çok içtenlikli bir çaba içinde. Ama yetiştik leri okullar .çalıştıklan gazeteler için aynı düşünceleri taşımıyorum. Ben Mumcu'nun yaşamöyküsünü araştırdım onun yapıtlarını salık veriyorum. Ama başka saygın gazetecilcrin ürünleri de var, basın tarinine damgasını vuran gazetecilerin ürünleri gençlerin önüne konmalı, gençler karşıtezleri de düşünmeli. Tartışmalı, araştırmalı, nasıl araştıracağı konusunda Mumcu'nun yapıtları bulunmaz birer örnek. Orneğin "Rabıta" adlı kitabı, "Silah Kaçakçılığı ve Terör", "Kürt Islam Ayaklanması", "PapaMafyaAğca"... Emek isteyen, sabırgerekti ren araştırmaların ürünü hepsi. Mumcu'nun savları safsata olsaydı, o şimdi yaşıyor olurdu. Görüş ayrdığı olabilir, bunu gençler kendisi bulmalı. Genç ga zeteciler özgürce düşünmeli, özgürce tartışacağı afan bulmalı. Aslındabu alan um:ag. Ozellikle iletişim fakülteleri vakıtla yakın ilişki kurmalı. Basın yayın organları Mumcu'nun 70 kitabının dörtte birini okumamış genç gazetecileri yad sımalı, dünya görüşleri ne olursa olsun, saygın gazetecilerin ürünleri, önce başın yayın kurıımlarınca kabul görmeli. Örncğin, Mumcu'nun kitaplarında yakın tarihin büyütülmuş lotoğrafı var. Genç gazeteci, dünü bilmeden, yarına ilişkin nasıl düşünce üretecek? Ya da sağını, solunu nasıl ayırt edecek? Taşıma suyla değirmen donmediğini, en iyi değerlendirecek olan basın yayın organlarıdır. Btrkaçay once AhlalDünya" adlı bir oykü kitabınız çtk.tı, hangıiı daha çok he yecanlandırdı sizi? Ikisi de, "Aptal Dünya" dahabirkaç aylık... Yüreğim yerine oturmamışken yeni bir kitap daha. Bu coşkuyu hiç ki tap yazmamış olan bilmez, anlayamaz. "Apral Dunya"nın yeri ayrı, "Uğur Ol sun"un yeri ayrı. Ama oyle sanıyorum kı, okurlarım için "UğurOlsun"unyeridaha başka olacak. Teşekkür ederim Saytn Özel; Mumcu'nun öyküsünün de kendi yazdığı kıtaplar gını çok okunmasını, tarttşılmastnı, verdiğıniz emeg'ın sizi kıvandırmasını dılerım • KARŞILAMALAR Hervurt Uâurludup! Bllglye aç gençler Sevgi Özel, belgeleri öyle ustalıkla içirmiş ki yapıtına, bu tutumuyla, Uğur Mumcu'nun yaşamöyküsünü estetize ediyor bir bakıma. Bu arada Cumnuriyet'te 1962'de yayımlanan ilk makalesinden başlayarak TMTF gazetesindeki ilk 'Gözlem"inden, Yön'deki, Kim'deki, Akşam'daki; yazı ailesine katıldığı Doğan Avcıoğlu'nun Devrim'indeki, daha sonralarda profesyonel gazeteci olarak Ortam ile Yeni Ortam'daki, Cumhuriyet'teki yazılarından örnekler serpiştirip kitaplarından alıntılar veren yazar, bir siyasaltoplumsal tarih aktarması yaprnaya yöneliyor böylelikle. M. SADIK ASLANKARA asıl "Uğur"u olmasın ki toplum ların? On binlerce vıldan bu yana kahramanların kolunda, onları kendisine koltuk değneği yaparak yol almıyor mıı ınsanoğlu, bir yanı apak aydınlık, (itc yanı kopKoyu karanlık şu uünyada? Yurdıımu/.un kahramanı, Uğur Mumcu clbette. ()liimsüzlük bağlamında, kavram olarak Tanrı'nın kendisine eşgörüpp tragedik yazgıyı birlikte paylaştığı g ygy bi k h H kdi ınızı bir kahraman o. Hem kendi ahlakı koyup buna ilkin kendiniz uyacaksınız hem yalnızlık, hem de ölümsüzlük kuşanacaksınız, sızin için biçilmiş bir yaz N gıya gözünüzü kırpmadan yürüyeceksiniz; Tanrılarla kahramanların ortak yazgısı değil midir bu? Kahramanlar çağı bitti dense de, kurmaca dünyasının kahramanları şöyle dursun, gündelik yaşamdaki kahramanlar bile yerini koruyor hâlâ. Birlikte ya şadığımız, yan yana soluk alıp verdiğımiz nice kahraman ahir ömrümüzü ışiKİandırabiliyor, bir tragedik çağın oyuncularıymışız gibi biz. Bunca uzatışımın nedeni, sözü Uğur Olsun! a (Bilgi,2003) getirebilmekiçindi. Sevgi Özel in, beş yüz saytayı aşan bıı dev çanşmasından içeri adırn attığımda ilkin bunları diişündüm. Uğur Olsun! u, Uğur Mumcu'nun sonbirkaç ayından başlatıp, ardından, diyclim bir geri dönüşle, ama tüm yaşamını gözler önüne sermek, elbette çok uygun bir yaklaşım... Zamanı sıkıştırmak, yoğunluğu arttırmak anlamına ge liyor çünkü. Her şey belki o yaz sonu ya da güz sabahı aifenin 1970'ten bıı yana yazlık olarak kullandığı (147) kentten, Ayvalık'tan dönüşüyle başlıyor... Sonrasını anlatmam gerekmiyor. Bu nu kabaca siz de biliyorsunuz zaten. Ama bunca ayrıntılı yaşamöyküsünü Uğur Mumcu'nun, ilk kez Sevgi Ozel'den okuyoruz... Mumcu ailesinin atadan, dededen başlayan öyküsunü, ülkede olup biten lerle sarmallayan ele alış da çok yerinde. Bildik bir öyküleme (hikâye etme) olsa da bu, son derece işlevli. Ayrıca hem iletkenliğe, akışkanlığa hem de sıkılamaya yarıyor yöntem. Bunca ağır bir anlatıyı suya bandırılmışçasına haütletiyor... Adil Pırıl Ozkol çiftinin tanıştırdığı (235) Güldal'la Uğur'un Vedat Dalokay'ı dinleyişleri sonra: "Devrimin eşığinde her uğraş, her düşünce bir guzel çiçektir. Uğur da bir düşünce, bir çiçek tir. Son düşüncesi ve yüreğiyle devşirdiği ak duvaklar içindekı 'gül dalı' sizsiniz. SAYFA 13