Katalog

Üç bölüm halinde tasarlanan Sıısmalar Kirabı'nın ana öğesi insan. Kitap, Susmalar, Dcniz Gözü, F.vler ve Çocuklar Için Milat adlı bölümlerdcn oluşuyor. BETUL TARIMAN "...ve orada, o haulı {dinurtın ıçııdc h/rşi'vın Jahı> oldiiğıınu vc o kar (ırtvıauna yjimiıldü&imii gön'bılıvurııın Eı<el, bir halkm aıi,/ dlılıı orada. iıiızcl bir diiştü v/ cvcl soııra bir tılnstııı unıınlıı hırılıp paramparçıi oldıı Artık ycryiiziiııiiıı ıt/crh.czı yob, tilüp gıtti hııtKal dğfiç " Ayılın Şimşek s* • v 80'deıı itibaıeıı, Yaıın, Adanı I \J Sanat, Virgül, YabaÖykü, DaL S nıaı, Dönemec, Aıgos, Vaılık, Edchıyat ve F'.lc.ştirı, Kıil, İnsancıl, Bilim vc Ütopva, Dcller, Kum, l'unatik, Sanat ()layı, Mılliyct Sanat, Parantcz, Papirüs, Cumhuıivei, Cuıııhuıivct Kitap Lki, Gündenı gazetesı, K.ulikal Kitap F.ki v.h. dcrgi vc gazctelcrdc şıirlcri, dcııcnıc vc eleştırilcn yayımlanan Ayılın Şimşek'in Ertelennıij Buluşma, Annnıış vc Olüm süz, Ayıılıklaı imgedir, Aşk Ayrılığı da Bilir aıllı kitanları var. Susmalar Kitabı onıın son kitabı. Aşk Ayrılığı da Bilir adlı kitabının ardından çıkması isc lcsadüf dcğil. Bu kitap öncekı kıtabın devamı şcklinde dc okunabilir. Çünkü S.imşck lıcr iki kitabııım da aşk, kadın, çocıık, dcvlct, kcndı vc şeylcr çcvrcsindc döniiyor yaşanana, yaşanılana dair ipuçları da veriyorbızc. Bu ncdcnlc dc bcnce bu iki kitap birlikte okmııııalı. Ancak bu şe kildc hcr iki kitap da daha iyi anlaşılabilir. Ad da tcsadüf olma.su gerek. Nasıl ki Aşk Ayrılığı da Bilir kırabı ilc Susmalar Kitabı arasııula bir iliııti varsa vc bu te sadül değilse son kitabının adının da Susmalar Kitabı olınası tcsadül değildir. Susmanın eıdemine vc "estetiğıne" inanmış biri olarak Hüscyin Atabaş'la yaptı ğı söyleşıde ((Aimhurıyet Kırap Ekı, Nisan 2001) şiire vc susnıalara ilişkin dü şüncelerini şöyle açıklar: "Şiır yazan bir adanı olarak sanatın vc şiiriıı sorunlarına eğilmcvi önemsiyorum Kendısinin dışında olııp bitendcn habcrsiz olan, kcndisindcn başka ncıcdcysc hiç kimseyi okunıayanın çoöunlukta olduğu bir sanatçı yıgılnıasına karşılık olarak da düşünülebilir bu kitap. (Siyasal Tarih Sürccindc Sanal vc Iktidaı) Bir başka yak~ laşımımda, hcr sanat üriinıindc sanatçının kişiliöinc ait bir söylcın vardır. Yazdıııı, cünkü bu dünyada yaşadı^ımın bir bclirtisi olsun istcdim. Aına daha da öucınlisi, nasıl yaşadığımın bir clcstirisinı dc ortava sorıı olarak bıı akmak istediııı. 1 ler sanat ütününün başka bir zaman anlayışını varsavdıgma inanıyorum. Bcndcn öncckilcrin varsaydıklarını içerip btndcn sonrakilcrlc sarıalsal bir söylcııılc, sanatın yaıatıa özgürlüğiinc inanarak bıılıışmak bir tckrartlan çok, bir bcn, örgütlü bcn olabılme bilıncını taşır. Bu yctcrli bir gcrcklilık dcğil mi? Biıyiik bir s(>z patlamasının icinden ucçiyoıuz. Içeriksiz bir yığılmanın işgalinc karşı, hcr zanıan "susmanın cstetiğine" inanmışımdır. îjiir susnıalara inanır. Bir sıirc daha, sisin tlağılmasını bcklcmck gcrckivoı Susmalaı I Uç bölüm haliıuic tasarlanan Susmalar Kitabı nııı ana ögcsi insan. Kitap, Susmalar, Dcniz Cîözii, Evlcr vc Çocuklar l(,in Milat adlı bölümlerdcn oluşuyor. llk bölümün şiiri SUSMALAR uzunca bir şjiı. Kctıdiylc, diinlc, düzenle yüzleşnıcmn şiiri dc dcnilcbilir bu şiir için. "Daha dün ...kan ve çocuklarla yazılıyor AYFA 10 Susku evindeki seyler kez yaşantının çocuklukla ilişkilendıı ıl diğine ranık olııru/ Kitabın nek çok ycrındc, Aşk Ayrılığı da Bilir adlı kitap da dahil olmak üzcrc şiirlerde kadın öğesine rastlamak miinı kün. Kadın: annc olarak katlın, "valnız lığa âşık kadın", âşık olunan kadın, aşk ve kadın... Bu kadın, tarihscl siircç içindc itilcn, zamanın dcıinlcriııdc çüıüme yc bırakılan kadınla avtıı kadın. "Bir akşamüstü scsin son sö/üydü anneııı/ tc laşsız zamanlar ördıı kendine kadcrlcri ne", "başka yeıierindcn unutup bir ka dını/ başka yerlerinden bılıp/ kalbindcn öpüvorum yalmzca/ bn kadına en çok kalbindcn öpülmck yakışıyor/ bir kadınm kalbindcn baska ııcyi var ki" dcı ken, Şimşck uzun bir varayı dcşivor, dc şcrkcndcacıtıvor. NedcoİMibucski biı yara. ()ylc değıl nıi'1 Aydın $im$ek'ten "Susmalar Kitabı h Şiir öznesi olarak kadın ' Ötekiler ve şiirindeki imge Kıtabın uçunıicu boliımü işic ustal.ıra adanmış. Bu bölümdc M. il. Anday, (^an Yücel, F.cc Ayhan, (.cmal Sürcya, Turguı Uyar, Bcşiı Ciögüs, Abbas Sa yara adanmış şiirlcr varl. Kitabın tanıa mına hâkim olan hiizün bu bölümdc dc kcndini hissettiriyor. Atlılarla gclcn ölüm atlılarla gidiyor, kendine kalmak gibi ıızaklaşıyor büyük aşklar, cvlcr an lamsız vc scvda yorgunu. Bir şiir hariç bu bölümün şiirleıinin içinden cvin gcçmc si ise sanırım tcsadül dcgil. lç siKintısı nın dışa vurumu ya da bir alışkanlık ama acıtanbiralışkanlık bu. "Hangievin anlamı var ki/ sevda yorgunu hcpsi", "evı miz kırlangıçlara soruvdu", "birdcn dönüşü olmayan cvlerden çıkacağım/ saba hın gümüşü yüzümdc", "evim dedigimc bir ayrılık mcvsimiydi", "keııdini yalnız kendisiylc karşılayan cî açış/ yinc avnı cvdeysen dönüp çaldıgımda kapım'. 1 layatı vc onıı içcrcn şcylcri dizclcrine taşırkcn !jinışek, imgclere dc yaslanı yor. Bu ncdcnlc onıın imgcci bir şair ol dıığu da söylenebilir. Çiinkü, "lmgclcı yerini aldıkfarı soyur sözcüklcrdcn daha özcllikli vc daha ctkilcyicidiılcr. Bu im geler, şaire göre tümiiyle canlı olan, an cak biıincn hiçbir anlatıın yönteminin anlatmaya yetcrli olmadığı zihinscl dıırıımların yctkin l>ir taslagını çıkarıı. İm gclcr ijiirin yalmzca zihindekiler değıl, nissettiklcrinin tümünıı ona ait düşün ce ve duygu karnıaşasını da anlatır." (I) Şimşek'in AT şiiri onıın şiirinin imgcscl rcnkliliğini anlatması bakımımlan önemlidir. Bu bakımdan bu şiiri buraya alıyorum. Kltabın A * çeşltll dergl ve gazetede sllrlerl, deneme ve eleştirileri yayımlanan Aydın $im$ek'in şilr kltaplarının adlari: Ertelenmi; Bulu$ma, Arınmıs ve Olümsüz, Ayrılıklar Imgedlr. A$k Ayrılığı da Bilir Susmalar eşiğinde insan tarih/ ölü çocuklarla scvişcn/ gaz maskclcri vc sığmaklar". Ya da "içimden gecen zamansın, sonsııza dck, aynı alcşle ısınan gökyüzü./ Tck kişiyiz acıda/sevinçle çoğalıyoruz. Bclki yarın daha iyidir... ama/bugünden tanıyacağız diinya yı" dcrkcn dizelerindc hcm umudıı hem ıımııtsuzlugu barındırır. Vcrili olan bir başkaldın niteliği taşıyan bu şiirlcr bugiin gcltliğimiz noktavı görebilmcmiz açısından oldukca önemlidir de. Vaat edilen olacakmufır ki? Ya da öylc olması umuduyla yazılan şıı dizeler gelinen noktayı nc giizcl işaret eder: "AynaJarın sırlarını çatlatan sorularla / yepyeni bir ülke vadettım babama". Zaman değerlidir vc bir o kadar da yapılanlar. Her şey olumlu ya da olumsuza döncmi ondurur ya da ondurnıaz. Ama kimi kez "en büyiik cezatlır insan insana." "Bu ıız.un bir öyküdür vc hcp sürer gider. Tüm bun ları, insanı yazarkcn Şimşck daha çok da ben dilini kııllanır. Bu bclki de kimi er keklere has scssizliğin yıkılması anlamında da olumlu bir duruştur. lşte bu duruş onıın şjirini daha sıcak, içten vc okunası kılar. Ycni okumalarla ycnidcn iire tilen şiiı başka okumalara da zcmin hazırlar." Dcnizdcn gcldigim söyleniyor/ Midas'ın kulaklarıyım oysa/ I Icp ycnildiğim/ son trcnlcri kaçırdığım da bilinivor" ya da "kirliyim,/ ve aluımen küçük basamağım" dizclcriylc yukarıda söylcncnlcr daha bir anlamlı kılınır. Vc aşk, yıkan vc ycnidcn yapan aşk. Ona vc hayala yeni kapılar açarak yeni bir diinya diizeni içindc yanıp tutuşur. "Altüsi etmcnin alcviylc başjıyor aşk/ sevişirken dans ediyoruz, alçak diinya/ yükscliyor kalçalarııulan güncş kadar/ sonsuz bir çölün içinden". Ya da "atların vurulduğu ycrdcyim/ ckinlcıin ya kıldığı/ uzun susuşlarda/ yolun yolcusu na kıydığı/ aşkla../ Oldüğüm ycrdc ycniden/ giizcl bir ölüm için büyük bir aşk gcrckJi" gibi örnekler onıın şiirindc düzenlc aşkın ilişkilcndirilmcsi bakımın dan önemlidir ve bu örnekler de çoğaltılabilir. Vc tam da bu noktada düzeıı ve çocuk iliskisi de akla gelebilir Dünyanın çocııkları ıçtiği bir zamanda, "bütün çocuklar... Dİrer birer/ öldürüldii ler/ hepsinin adını ezbcrlcdim/ onları öldürcnleri vazdı kitap " ya da *belki onıı hiç anımsayanıayacaksın/ diğcr adı çocuk, tcl çcmbcrlcr/ uzun etekler/ diiş ler arasınua erken giyinmenin zoru" gibi yazmış olduğu cfizcler mutsuz bir ev rcnc sıkıştırılmış çocııkları ne giizcl anlatır. Pcki ya büyük çocuklar, büyüyüp dc çocuk kalanlar. Onlar için demeli nc ' söyfemeli? Nasıl anlatılmalı o büyük yalnızlık. Bakalım şair ne diyor: "Örmana ışıklar içinde üç şair: Metin, Behçet, Uğur abileıim, içimi dolduran büyük çocuklar/ camda criyen kumdan aklım sizi/ bu çcrçeve şehr i küldür/ zamana inat bir gümüş tay/ sanki ilk nelesi şehrin vc taşııı/ dinginlik içinde yerleşir çerçeveye/ zamanı düsürcn söz/ bir sahaiın unutkanlığında eskir." Şairin çocuklu ^a, çocuk kalmak üzcrine vazdıfiı dizeerdcn yola çıkarak tam da buraoa M.('.. Bovvra'ın Pasternak için yazdığı şu sözlcr akla gelebilir: "Orneğin Pasternak için şiirin doğal bir süreçtcn başka bir anlamı yoktıır ve başkalarına sanatını açıklamak ve tolumdaki yerini kanıtlamakta ne kadar zorluk çckerse çeksin kendine ilade cttiği anlam hakkında oldııkça cmin vc kcsindir. Bir şiirindc şa iritı dcğisik bir vaılık olduğunu ve özcl bir şckılclc (idüllcndirildiğini ileri sürer. Çocukluğuna gcri döner ve en canlı yaşantısını onlarda bulduğurıu anlatır." Bizlcrde bu nedenledir ki şiirlerde kimi AT Tek coğrafyası vardır atın rüzgâr. Bir çocuğun dilinc verip yele sini bana inanır. Olümle oylanan aşkı kendi kalbine batırıp lckelenmiş ycrinden bir şehri arındırır. Rüzgârın hızıdır at. Denizlc kıım arasından scyredilen o doru resim duvarda sıkıştırılmış an, koynumuzda unutıılan. Sokaklar, okul önlerı, önlüklcr, bir ınsanın yüzölçümü At. ben, sen siz. ben sensiz... I) C. M. Boıvra, Yarattcı dcnc\ Adanı yay.s.15/199) Susmalar Khabı/Avdıı/ Şı Yaytnları200 i K İ T A P S A YI 7 11 t C U M H U R İ Y E T