Katalog

y^MASUMANKAFAOGLUBUKE B UL MA C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru, Salih Mercanoğlu'nun bir şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiir kitabından bir alıntı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Abbas Sayar'ın bir romanı. 41 60 50 2 29 20 54 22 fcJOEI MUMCU0ĞLU Gecenin Sonuna Yolculuk L ouisFerdinand Celine'nin "Gecenin Sonuna Yolcııluk"(Yapı Kredi YayınJan, Çeviri: YiğitBener, 2002) geçen haftalarda yayımlandığında, Celinc hakkında tek hatırladığım bilgi, lkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerle işbirliği yapmaktan suçlanması oldu. Böyle bir bilgi, tck başına çok fazla önyargılara neden olduğu gibi, Celine gibi karmaşık çok yönlü zinin yapısına sahip bir sanatçıyı anlamak için yanlış yerlere sürükleyebifiyor insanı. Celine, 1912 yılında, 18 yaşındayken I'ransız ordusuna katıldı ama daha savaşın ilk dönemlerinde ağır yaralandı (kulak çınlamaları ile baş ağrılan yaşamı boyunca sürdü) ve kahramanlığını onaylayan bir madalya ile geri döndü. Celine kendi yaşamını romanlarında aktardığı için, diğer yazarlardan daha çok yaşamöyküsüyle ön plana çıkar. Savaş deneyimlerini, vahşet içinde yaşayan insan portreleriyle sıkça romanlarında dile getirdi. Celine'in romanlarını olağaniistü kılan özelliği, ilk satırlardan başlayan dilin farklı kulfanımı ile okuyucuyla çok derin bir ilişki kurabilmesinde yatıyor. Orneğin, "Gecenin Sonuna Yolculuk" şu sözlerle başlıyor: "Işte böyle başladı. Ben, hiç sesimi çıkarmamıştım. Hiç." Bu edilgen tavrın romanın anlamı açısından çok önemli olduğu ilerleyen sayfalarda ortaya çıkıyor, bir asker ne denli kendi kaderini çizebilir, yaşamı nasılda başkalarının elindedir, ne kolaylıkla bir emri uygularken ölüme sürüklenir. Bir asker ne emre karşı çıkabilir ne de ölümün yaklaştığını gördüğünde kaçabilir. Celine'nin yaptığı savaş ortamında bir er tamamen edilgen bir tavır sergilemek zorundadır. Yaptığı "kahramanlıklar" da kendi tercihi olmayabilir, sadece bir açıdan bakıldığında kahramanlık olarak görünür, aslında altında başka kaygılar yatıyor olabilir. Celine'de okuru en etkileyen bir başka özellik de yazarın kendini niçbir şekilde romandan soyutlamamasıdır. Nietzsche gibi, tüm ahlakı, inancı, felsefesi, bencilliği nasıl yaşamını belirliyorsa, aynı şekilde yazısını da belirler. Başka bir deyişle, Celine kendini yazar olaralc tamamen ortaya koyar. Romanlarında anlattığı olaylar, tam da kendi yaşadığı olaylardır. Yaşamöyküsü ve romanları arasında çok sıkı bağlar vardır ve bu bağlar sadece yazarı dana iyi anlamamızı değil, romanları daha iyi anlamamızı da sağlar. Romanlarını genelliklc birinci tekil şanıs ağzından yazmasından da bu anlaşılır. Aynca roman kahramanları da büyük olasılıkla yaşamına giren kişilerden kaynaklanır, örneğin romanda geçen Lolakarakteri, Londra'da bir barda çalışan, 1915'te evlendiği Sıı/anne Nebout ile benzerlikler taşır. Celine romanlarını büyük yaşamsal çelişkiler üzerine kurmuştur. Kıırulu düzenin düşmanı olarak çıkar karşımıza ama bir yandan da ordunun geçit töreni heyecanına kapılıp askere gönüllü yazılan tiridir. } lem boyun eğen hem de boyun eğdirildiği için isyan eden adamın sesidir duyduğumuz romanlarında. Bu çelişkiler bir zaman sonra romanda, karşttlık olarak CUMHURİYET KİTAP SAYI 6 6 7 H. Kirli ya da donuk san renk. 8 61 19 63 4 55 I. 1990'h yıllarda 2 sayı yayımlanmış; olan bir şiirsanat seçkisi. 38 35 62 40 28 LoulsFerdlnand câllne MnFarldkulaan değil, çoğulculuk olarak karşımıza çıkar. Yazarın dünya görüşüne baktığımızda da aynı çelişkili durumları görürüz. Fransa mahkemeleri tarafından pasifist görüşleri ve Yahudi düşmanlığı üzerine yazdığı iki makale yüzünden dava açılmış ve suçlu bulunmuştur. Görüşleri Nazi Almanya'sı tarafından benimsenen göriişlerle aynı olmasına rağmen, Hitler'den de nefret ederdi Celine, neredeyse komik bulunacak görüşlerinden biri de Hitler'in aslında Yahudi olacağı şeklindeydi. Yine bu görüşleri ile çelişen bir biçimde Yahudi düşmanhğının ırksal bir temele dayanmadığı aksine Avrupa Yahudilerinin çok güçlenmesi yüzünden güçlüye karşı duyduğu bir tepki olarak da algılanabilir, çünkü "YahudıMarksistDiktatörlük" konulu bir seminerde konuşmacının sözlerini kesip, "Neden biraz da aryan ırkının aptallığından söz etmiyorsunuz?" demiştir. Bütün bunlar, Celine'i yazar ve insan olarak anlamanın ilk bakışta görüldüğü gibi kolay olmadığının kanıtı olabilir. Hayatın saçmalığını kabul etmiş izlenimi uyandırır okurda. Aşın tepkisel bir kişilik sahibi olması, onu bazen yerleşik düzene (ki bu çok normal!) ama çok daha önemlisi, bazen de sıradışı olana da karşıt bir konuma koyar. Asın bencil doğası onu her açıdan farkJı kılar, sanki anlaşılmak onun için o kadar da önemli değildir, kendi ofmak, kendi yaşam kuralları nı yaşarken koymak daha önemlidir. Kadınlarla ilişkileri de bu bencilJiğin ışığında, aşın kıskançlık olarak ortaya çıkar. LouisFerdinand Celine, edebiyat tarihinde çok özel bir yere sahiptir. Onu okumuş olan herkes mutlaka yazann anlatımından ve kullandığı dilden etkilenir. Sokak diliyle yazmış olması, argoyu kulanış biçimi, kendinden sonra gelen birçok yazarı çok etkilemiştir. Dilinin zorluğu ise, onun romanlarını çok zor başka dillere çevrilebilir kılar. Bu konuda Yiöit Bener'in inanılmaz giizellikte gerçekleştirdiği çeviriden de bahsetmek gerekir. Çeviride ilk göze çarpan incelik, Bener'in romanla oynayarak eğlendifiini hissetmek oldu. Özellikle dipnotlarda Celine'nin kullandığı özel isimleri sadece çevirmekle kalmayıp, onlar için çok hoş Türkçe karşılıklarbulması (Ferdinand Kımıldaskeryada Bay ltherif gibi), okuru romana yakınlaştırıyor. Aynca deyimleri vc konuşma dilini o denli esprili Türkçeye aktarmış olması, Celine'i 1 ürk okuruna özellikle sevdirecek nitelikte. • www.yazinsanati.cjb.net J. "Everest My ..." (Sevim Burak'ın romanoyun kitabı). 24 1 11 16 B. "o koku bütün hüzünlerin ilkidir/ ne kadar şairsem/ o kadar gizlidir çocukluğumda/ cizlavet kokusu" dizelerinin de yer aldığı, Şahbender Korkmaz'ın şiir kitabı. 49 12 17 26 51 K. Deterjanlara belirli oranda katılan bir madde 58 25 9 L. " Büyük kuvvetlerin itaat halinde görünüşü ruha ne ağır bir... veriyor." (Ahmet Haşim). 53 69 73 C. Bilginlerimiz sağolsunlar/ Bir vitamin buldular/ Çalışınca azıcık;/ / Ulusalcılık!" (Cemal Süreya). 6 33 10 21 34 30 71 43 13 y çğ M. Fas'ta sultanı devirmek isteyen kimseye verilen ad. 74 7 72 14 D. Müzikte "makam" anlamında kullanılan bir sözcük. 52 E. " tı). 65 36 45 70 46 37 Evi" (Anna Kavan'ın biryapı N. "Bir vicdan/ Bana ... ediyor işte bitip gittiğimi." (Tevfik Fikret). 32 48 31 42 67 39 77 3 59 75 64 18 47 56 44 F. "... Evi" (John Le Carre'ın bir romanı). 15 5 76 665. sayımn çözümü A. Mırç, B. Adalet Ağaoğlu, C. Ydışık, D. Ayşemayşe, E. Kebabı, F. Orşelim, G. Vanu, H. Sabi, I. Kbb, J. Içli, K. Lin, L. Ibni, M. Lb, N. inim inim Metin: "Bağışlayın beni. lş değil bu, biliyorum, ama benim için başka çıkar yol kalmamıştı. Lili beni sev." G. "Ercüment ..." ("Senin öpüşlerin benim ağzım/ Eğil su iç diyorum geyiğim/ Bir kaçak miço geliyor masmavi denizlerimden,/ Bir yerlerinde sen uçan ellerimin/ Yarım şişe rakının sözü mü olur"). 68 66 57 23 27 SAYFA 23»