Katalog

EUAT ÇAPAN Bertolt Brecht/ Şürler/ Çeviren: Ertuğrul Pamuk SEVMEMtŞTtM HİÇ SENİ BÖYLEStNE Sevmemiştim hiç seni böylesine ma soer Ayrılırkenki gibi senden akşam kızıllığında. Yutuvermişti beni orman, o mavi orman ma soer Üzerinde ezelden beri solgun yıldızları durduğu batının. Birazcık olsun gülmedim, hiç gülmedim ma soer Güle oynaya karanlık kaderime doğru yol alan benArdımdaki yüzler çoktan Çoktan solarken akşamında mavi ormanın usulca. Her şey güzeldi o akşam ma soer Ondan sonra ve önce hiç olmadığı kadarTabii ki bana o büyük kuşlar kaluı yalnız Akşamları karanlık gökyüzünde aç açına dolaşan. ESKİ MAĞRİBtLER DURUYORDU ŞURADA Eski Mağribiler duruyordu şurada Ve bakıyorlardu ufkuna doğru denizin Ve diyorlardı ki, çok sürmeyecek daha Ve sonumuz gelecek bizim Ve haklı çıktı Mağribiler Geldi çünkü bahsettikleri son Ve durdukları yerde şimdi Brecht duruyor Ve bakıyor ufkuna doğru denizin SURGUNDE SONE Yurdumdan sürülmüş bakmalıyım çaresine Bir mezat, bir meyhane bulabilmenin, Düşündüklerimi alıcı önüne çıkarabilmenin. Yürümem gerekiyor eski yolları yine Umutsuzların adımlarıyla parlamış olan! Giderken bile, bilmiyorum henüz: kime? Nereye varsam, duyduğum: Spell your name! Ah, bu "name" büyükferden biriydi bir zaman! Tanınmıyorsa da sevinmeliyim Arama bültenlerinde geçen biri gibi Yaptıklarıma meraklı değillerdir herhalde. Onlar gibileriyle olmuştu işim Mümkündür, daha çok şüphelendikleri Onlara da faydalı olmak istemem hizmetlerimle. GÖÇMENtN SİTEMİ "Girdim insanlar arasına isyan döneminde / Ve öfkelendim onlarla birlikte" Çağdaş Alman şiirinin büyük ustası Bertolt Brecht 1898 yılında Augsburg'da doğdu. Sürgünler, aşklar ve ölümler yüklenen hayatı 1956'da Berlin'de son buldu. Şiirlerinde açık ve anlaşılabilir olmaya özen gösterdi; yararlılığı bir ölçü olarak el üstünde tuttu. Toplumcu şiirlerinde olduğu gibi aşkı ve cinselliği konu alan şiirlerinde ae hep insandan yana tavır sergiledi. Günümüzde liberal ekonomi politikaların, terör ve savaşın yarattığı ortam; şiirin işlevinin tekrar sorgulanmasına yol açarken, Brecht yapıtları ve kişiliğiyle başardı bir aydın tipinin örneğini sunmaya devam ediyor. BÎZDEN SONRA DOĞANLARA I Gerçekten karanlık bir çağdır yaşadığım! Ahmaktır hilesiz söz. Düz bir alın Vurdumduymazlığa işaret. Gülen Kötü haberi almamış nenüz. Nasıl bir çağdır bu, Ağaçlardan nahsetmenin neredeyse suç sayıldığı Birçok alçaklığa suskun kalışı içerdiğinden. Yolu kaygısızca karşı karşıya geçen Ulaşılmazdır artık herhalde Zorda kalan arkadaşları için. Doğrudur: geçimimi sağlamaktayım hâlâ Fakat inanın: bu sadece bir tesadüftür. Yaptıklarım Arasında hiçbir şey hak vermiyor karnımı doyurmaya. Tesadüfen ayaktayım. (Şansım ters giderse mahvoldum.) Diyorlar ki: ye ve iç sen! Sevin, neyin varsa! Fakat nasıl yiyip içeyim ki, yediğim Bir açın ellerinden kaptığım lokmaysa, bir Susuzun sorduğu bardak suysa içtiğim? Ve yine de yiyip içiyorum ben! Ben de bir bilge olmak isterdim. Yazıyor eski kitaplar bilgelik nedir: Dünya kavgalarına uzak durmak ve o kısa zamanı Korkusuz geçirmek Şiddete başvurmadan hem Kötülüğe iyilikle karşılık vermek Düşlerini gerçekleştirmek değil, unutmak Bilgelik olarafe kabul ediliyor. Tüm bunları yapamıyorum: Gerçekten karanlık bir çağdır yaşadığım! II Kargaşalık döneminde geldim şehirlere Açlığın hüküm sürdüğünde. Girdim insanlar arasına isyan döneminde Ve öfkelendim onlarla birlikte. Böyle geçti zamanım Yeryüzünde verilmiş bana. Savaşlar ortasında yedim ekmeğimi Katiller arasında yattım uykuya Özensiz yaklaştım aşka Ve doğayı sabırsızlıkla izledim. Böyle geçti zamanım Yeryüzünde verilmiş bana. Yollar bataklığa gidiyordu zamanımda. . SAYFA 18 Cellâta bildiriyordu beni konuştuğum dil. Çok değildi yapabileceklerim. Fakat iktidardakiler dana Güvende hissediyordu kendilerini bensiz, ümit ediyordum. Böyle geçti zamanım Yeryüzünde verilmiş bana. Gücümüz azdı. Menzil Uzak Apaçık görünürde olsa da Güçtü ulaşılması benim için. Böyle geçti zamanım Yeryüzünde verilmiş bana. III Battığımız dalgalardan Yükselecek olan sizler Zaaflarımızdan söz ederken Unutmayın Karanlık çağı da Sizlerin kurtulmuş olduğu. Yürüdük ya, pabuçlardan çok ülke değiştirerek Sınıf savaşlarının ortasında, çaresiz Haksızlığın olup öfkenin olmadığı yerde. Biliyoruz halbuki: Aşağılıklara duyulan nefret de Bozar şeklini yüzün. Kısar sesi haksızlık karşısındaki Ofke de. Ah, güleryüzlülüğe Ortam hazırlamak istemişLizler Güleryüzlü olamadık kendimiz. Sizler fakat, geldiğinde vakit Insan insanın yardımcısı olduğu Hatırlayın Hoşgörüyle bizi. Kkmeğimi kazandım ve tükettim sizler gibi. Bir doktorum ben, doğrusu: bir doktordum. Saçlarımın renginden mi şeklinden mi burnumun Bir gün evsiz barksız ve aşsız kodular beni. Bir yastıkta yedi yıl kocadığım kadın Yanağımı yanağına elimi kucağına vererek Kurtuldu benuen gerekçe göstererek Siyah saçlarımı önünde yargıcın, Ben ama geçtim geceleyin bir ormandan (Yanlış bir anne tarafından doğurulmuşum) Bir ülke arayarak dışlamayan bizleri. Fakat hangi kapıyı çalsam Utanmaz dıyerek çevirdiler geri Ben utanmaz değil: mahvolmuşum ONUNCU SONE Umurumda değil sevip sevmemesi beni dünyanın Buraya geleli bazı duyduklarım var Ve her korkaklık kabulümdür Fakat düşündürüyor beni olmaması yüceliğin. Ve büyük adamların yer aldıkları bir sofraya en önemsizi olarak katılmak isterdim Ve ikram buyrulan bir balığın kuyruğunu yerdim Ve vermeseler de bir şey niyetlenmezdim ordan ayrümaya. Bir kitap, bahseden bana bu tür sofralardan! Olsaydı ah adalet yoksun kalsam da bundanBana bile uğrasa sevinirdim. Var da sadece göremiyordum bunları? Kolay kolay itiraf etmediğim: aksine benim Hor gören feleğin sillesini yemiş olanları. CUMHURİYET KİTAP SAYI 665 GECE BULUTUNUN TURKUSU Soluktur kalbim gece bulutuna benzer Ve sılasız, sen ah! Göğün bulutu üstünde tarlanın ağacın Bilmiyorlar niçin. Bir alana sahipler alabildiğine geniş. Vahşidir kalbim gece bulutuna benzer Ve hasrettir kudurmuşçasına, sen ah! Uçsuz bucaksız gök olmak ister Ve bilmiyor niçin. Gece bulutu rüzgârla baş başa kalmış.