Katalog

Gelibolu SAMİ KARAÖREN sta bır yazar ve yazınen olan Bu ket Uzuner'ı, yıllar once Varlık Dergısınde Gunsu Bertan takma adıyla çıkan ılk yazılarından tanımıştım ÇOK değışık ve çekıeı gezı yazılarıydı on lar Bıçem sahıbı bır yazarı haber veren ya/ılar Vaılık Dergısıne telefon edıp "Bu oz gun ge/ı yazJarını yazan Gunsu Bertan kıiTi'>" dıye sordum Yanıt ' Amerıka'dan yolluyor Bız de tanımıyoruz, merak edıyoruz" oldu Gunun bırınde Buket Uzuner "Ben Gunsu Bertan ' dıye çıkageldı gazetede kı odama Gozlerınden anlak (zekâ) fış kıran gencecık bır kı/ Bu yazı ustası Sonra oykuler yazdı Ilgı çeken usta lığını da bırlıkte getıren ozgun ovku ler Ardından romana geçtı îki Yeşil Su Samuru... Bu ılk romanını Balık Izlerinin Sesi ızledı ve Yunııs Nadı Odu lu'nu kazandı llgıvle okunan ozgun, başarılı romanlar Derken Kutnral AdaMavi Tuna çıkageldı (1997) Ilgı odağı oldu bu roman, çok okundu, us tunde çok duruldu Buket U/uner un lendı ve romanları yabanci dıllere çev rıldı Yakup Kadrı, Reşat Nun'ler, Perıde CelâTler, Orhan Kemal, Yaşar Kemal'ler kuşağından sonra ovkulerını, romanla rını ılgıyle hayranlıkla okuduğum Er han Bener, Ayla Kutlu (ıkısı de Mulkı yelı), Erendız Atasu'ler kuşağına, en genç ve verımlı bır denemecı, oykucu, romancı bır ya/ar (ve gezgın) olarak Bu ket Uzuner karılmı^ oklıı U tesaduhur" dıyor Canakkale Savaşları'nda olen buvuk dedesının kavıp gomutunu (mezarını) aramak içın Gelıbolu'va gelen Yenı Ze landa'lı genç ve alımlı bır kadın olan Vı kı ıle (, anakkale Mıllı Parkı nda basto nuvla dolaşan, Ingılulere tutsak duşen babasından Ingılızce oğrenmış bılge bır Furk nıne dıyebıleceğımız Beyaz Ha la'nın, konuşa tartışa 1915 lerdekı us tunden 85 yıl geçmış bır gız'ı (sıırı) ço zuşleıının ovkıısu Osmanlı tegmenı AJı Osman Bey ıle An/ak er Alistair John Taylor un bırlık te savaşların anlamsızlığını kanıtlavan seruvenı "Insanlığa verılmış bır ders" nıtelemesı olarak değerlendırılıvor Bu nedenle yazar, "Tarıh yenıden yazılmalı mıdır'1' dıye soruyor Romanda gızler gızemlerle sovlence sel ışlev vukledığı "Uzun bevaz bu lut"tan soz edılıvor Bu uzun beva/ bu lut buvuk bıt duşman bıılığının ustune çokup onları yok eder Canakkale Savaşları nda Ingılızlere tutsak (esır) duşen sovlencesel (efsane vı) kahraman Gazı Alıcan C avuş ruva sında (ıazı Mustafa Kemal I lazretlerı'ne rastlamış Mustafa Kemal Paşa bır elı nı Gazı Alıcan Cavuş'un omu/una koy muş ve çavuşa "Uç çocuğun olacak ad larını U/un, Beyaz ve Bulut kovacaksın Tıpkı Gelıbolu'nun bulutları gıbı' de mış Bu ruva Gelibolu koylulerı arasın da, belkı de hâlâ bır soylence gıbı dola şıvordur Adı Beyaz olan kız çocuğu, ro manın onemlı kahramanı olan etkılevı cı, buvuleyıu nıtelıklerı olan bılge Bevaz Hala dır Vıkı ıle konuşa konuşa 85 vıl lık akıabalık gı/ını (sırrını) çozen On bmncı basıva ulaşan bu ozgun kurgulu lomanın yazın evrenımıze bır katkı olduğuna ınanıvor, sevgılı Buket U/uner ı kutluvorum Dılını daha da arındn aıak tutuculara yakışan ktmı soz cuklerden kurtarması dıleğıyle • Gelibolu / Buket Uzuner / Lvm \l Yayınlaıı Savaşın anlamsızlığı Buyuk şaırler, daha ılk şıırlerınde, us talıklarını da bırlıkte getırmışlerdır De mek buyuk yazarlaı da daha ılk yapıt larında 'usta bır yazar gelıvor' un muş tusunu verıvoılar Buket Uzuner de bu muştuyla gelenlerden bırı Işte sonunda Uzun Bevaz Bulut CJE LIBOLU romanıyla çıkageldı okurları na ve yazınımıza Varsıllıklar katarak ya zın evrenımıze Gelibolu, vaman bır kurgu romanı Onun yaratıcı anlağının (zekâsının) oz gun mu ozgun kurguva dayalı yapıtı O surukleyıu bıçemıyle (uslubuyla), ımgelem gucuyle kolayca okuttuğu "Gelibolu" romanı, bellı kı Gelibolu Yarımadası karasında sekı/buçuk ay su ren, dunyanın en kanlı savaşları uzerıne uzun sııre araştırmasının tat yuklu ol gun meyvesı ü Çanakkale Savaşları kı, Mustafa Kemaı'ın "Buyuk Komutan"lığını ka nıtladığı, şuven veren kararlı kışılığıyle Kurtuluş Savaşı'na atılışın başlangıcıdır Buyuk şaır hazıl Husnu Dağfarca ne dı yor "Canakkale, yenı Turkıye'ntn onsozudur ' Değerlı yazarlığını daha oncekı yapıt larında kanıtlayıp kabul ettırmış olan Buket Uzuner bu vapıtını "Mulâzım (teğmen) Alı Osman Bey, Cr Alıstaır John laylor dazı Alıuın {avuş ve Ça nakkale Savaşları nda hayatınt kaybedenlenn degırlı anılartna adadığını belırtıyor Romanın adına ve bu adama ya bakarak, Uzuner'ın tarıhsel bır ıo man yazdığı sanılmasın Uzuner, taııhsel olayların ıçınden ge çerek bır roman gerçeğı yaratmıştır Ken dısı" Gerçekle benzerlıkler, olsa olsa bır SAYFA 16 Uzun Beyaz Bulut Dinginlirik ÇAĞRI ÖZTÜRK * H epımızın M Ustundağ ın dedı ğınce "Içımızde ukde ve keşke n aşklarımız " Oyle bozguna uğ ratılmaya hazırız kı hangı şaır gelse ıımutsu/ aşk dızesı serpıştırse şurıne yu zumuzun o kurumaz yokuşundan bıra kıvererek yaşlarımızı teslım oluverınz Hele elı kalemlıler bıraz daha somuru yorlarsa bu karamsarlığımızı daha da yu eeltıyor el el ustune çıkartıp lıste başı vapıyoruz onları O sebepten lıste baş larına da "Vah vah bu aşk kurtulmaz, ımkânsız" dıyenlere de dımağımı kapa lı tutuyorum Gurbetın mı sılanın mı çocuğu oldu ğumun henuz kararını vermemışken sı navlaı vığını hayatımızın bır sınavını da ha başarıyla (') atlatıp vaşamava başla dığım bu kuçuk Orta Ânadolu kentın de turku varımle buluşup bır çay tadın da damıtarak valnızlığı "Hayat guzel, va şamalısın, her şeve rağmen ' iç cumle sını haykııdığım bır anda Eylul Cafe de tanışıyorum Soner Demırbaş'ın dızele rıyle O hıç martı gormeyen, yaşadığı kente S mek ıçın uzun bır sure doöaya borcu nuzu odemeye çalı şıyorsunuz Aynı zamanda değışıyor sunu/ Hantal tom bul bır tırtıldan ke lebeğe donuşmeye çalışıvorsunuz $ımdı koza bıttı Bu kıtap savfalarını açan her okuyucu bulduğu ıphkçık ıle kendı ıpek kumaşı nı dokuyacak, tense tekrar başka bır ko zaya gırene dek bıraz uçabıleteğım," dı yen yazarın sanata oldukça dıkkat ve say gıyla yaklaştığını hıssettığım Serap Go kalp'ın Astak Kum Saatinde Akarken ad lı kıtabında temel ızlek zaman Işık gıı neş, ay, karanlık, avna motıflerı sıklıkla ve ustalıkla kullanılıyor 'Başka Başkj Sabah ezantm ku$ seilerıdır Guneşler" adlı oykude guneşın karakte Ne zaman doyarsam uykuya (yolculu rın run halıvle paraleflık kurulaıak beş ayrı bıçımde betımlenışını ızlıyoruz 0 zaman ı^alınır kulag'ıma Renklerı, seslerı, kokuları ve çağırışim larıyla algılayışı tam sağlamaya çalışıyor dıve duşlevı volculuklarını erken terk ve okuyucuya yansıtıvor edenlere ınat karalamıştım bu dızelerı Bu kıtapta tasnıflenmış kaıakterler Bedevının bulmak mumkun değıl Yanı Serap Go kalp şu tur karakterlerı ovkuleştınvor, Kuşların uyandırışına bırakıyorum dıye bır genelleme yapamıvorsunuz ü e dıngınlığımı pencere kenarında " ğışık toplum kesımlerınden değışık mes Dı/elerıyle o uvanışı yaşıyorum bıraz leklerden bır suru ınsanla haşır nesır olu ısvankâr, bıra/ çocukça ama mutluca1 yorsunıi7 kıtap boyunca Koy ya da kent Hanı ağzım bır vanardağ gorulmedı kokenlı olabıldığı gıbı, okumuş va da ca bovle bır patlama dedırten cınsten hıl olabılıyor loplumdakı çeşıthlığı ede Sonra anıden bır şıırde konaklıyorsu bı paletıne alıp sabırsızca venı renkler nuz Çoklarımı/ın ' alaturka, modası varatma telaşı var Serap Gokalp'te As geçtı, fakslar, e maıller dururken kım tak'la akmaya başladığını/ andan ıtıba oturur da kaleme, kâğıda sarılıp bır zar ren cevrenızı bır suru ınsan sarıvor Ka hn korumacılğında yollar yureğını bıldık labalık sokaklarda gezerken rastladığı adreslere" sozlerı yankılanırken bızı bız nız bırı de olabüır Bu, kov ortamını dın yapan değerlere sahıp çıkıyor "MEK gın sessızlığınden alıp getırdıklerı de var TÛP" adlı şıırı ıle şaır Bır sokak serserısının ıçkı şışesındekı ışık oyunlarında bıle sanat var dıyecek kadar Her ağustos eylul olur bıraz Heryır ıddıacı bır vazar var karşımı/da Zarfını ıçinde ta^ıyan mektup Sarsıntı geçlren karakterler 1 ler dıze pul olur Ruhsal bo/ukluklar vaşavan tıplere Okunduk^a ıslanır sırtı sıklıkla rastlıyoruz takıntılı kışılıkler kı şılık parçalanması yaşayanlar, sarsıntı ge çıren karakterler Bu açıdan bakıldığın Atını şııre bağlayan Bedevı şıırı mek da oykulerın karakterler ıçın vaı edılmış tup yapıp Hera Sıır" araulığıvla yollu olduğunu duşunuvorsunuz üıtakozel vor nanemıze Mektubu elınıze alır al lıklerı, bulunduğu ortamlara dırenen kı maz ılk savfavı çevırdığınızde son cum şılıklerolmaları Hernekadaı ba/ılaııın le vuregınızı okşuvoı "!jaır, bu kıtabın tıhar etmelerı nedenıvle pasıf gıbı gozıık telıf gelıı ını Moı çatı Kadın Sığınağı Vak seler de yaşamlarının akışlarına set çek fı'na bırakmıştıı Sız okuvorsunuz pu melerıyle ısvantı bu kımlık sergıledıkle lun sırtı ıslanıvor, pulun sırtı ıslanıyor rını gozlemlıvoruz Tıpler, akışlarını bır sız vunuyorsunuz den kesıyor ve okuyucuya bakıvorlar Bır "Dıngınlırık ın dtzelerıyle selamlaşın flaş patlamasıyla da bu bakışlarını sabıt Goreceksınız ıunızdekı dıngın çocuk lılıyor Serap Gokalp rık sozcuğunu bıJacak, gızlıce v • Tekbırkarakter uzerınde ya da davra Dinginlirik/ Soneı Demırbaş/ Şıır/ He nış uzerınde odaklı olarak ımgelerını ve kurgularını oyku ıçinde yavaş yavaş ya ra $tır Kıtaplığt/ Hazıran 2002/ 64 s pılandırıyor Kımı zamansa (Bıçak Bıttı) ( ) Kırşıhır Cğı/ım Vak dış çızgılerı hıç olmayan karakterler goz \o\yal Bılgıleı Bol Araş Gor lemlenıyor Burada dıl ustalığıyla ovucu nun duş gucune seslenıyor Ama her LA man hedefledığı bır etkı var, uzmek, hu zunlendırmek, kışkırtmak vs ve bunu başarıyor Astak Kum Saatinde Akarken adlı kı tapta yazarın çok belırgın olmayan tıple re ılgı gosterdığını goziemJıyorsunuz tlk GULTEN CAN bakışta edebı esere konu olacak kışılık ler değıller belkı Yolda yururken çarpış tığınız, sakada verdığınız, hıç dıkkatını ıstem Yayıncılık'tan Ağustos 2002 zı çekmeyen bırı, bır oyku kahramanı tarıhınde okuvucunun beğenısıne olarak karsınıza çıkıvor Karakterlerı ıl sunulan, Astak Kum Saatinde gınç kıldn Pdkıs d^ıldrı bcnce Sozgelımı Akarken adlı kıtapta yenı bır vazarla tdkıtabın son bolum ovkulerı ıçinde Mu nışıyoruz Okurken durgun suva atılan rat karakterı havlı ıddıalı gorunuvor Ya çakıl taşları geldı aklıma ve her ovku zar bu karakterı kesınlıkle doğrudan an nun usumda yarattığı halkaları duşun latmıyor Murat'ı hep başkalarının go meden edemedım Kuşkusuz her sanat zunden tanımlıvor Hepsı bırbırınden yapıtının amacı benzerhalkalaroluştur çok farklı olan bu tanımlar da bır çok /ıt mak fığa ışaret edıyor Murat'ı okuyucu kafa Kıtap kapağında, "Edebıyatla uğraş sında farkında olmadan oluşturuyor mak "dut yaprağından atlas vapmak" Serap Gokalp bakış açılarını duygubence "Sabırla bırkozayaratmak.can dan yana kurduğu ızlenımı oluşuyor Her la başla çalışmak gerek Uçmak veya ol bır o kadar bağlı ama bır o kadar da "Çemberın dışında" olan Soner Demır baş'ın Dıngınlırık ' adlı kıtabında oz gun bır poetıka kokusu şurın dızelerın den gelıp yurek odanıza mısafır oluyor Akıcılığa kaptırıverıp kendınızı Bedevı nın şııre bağlanmış atıyla soluksuz bır yolculguğa çıkıvorsunuz Bıraz onun duş şarabından vudumluvorsunuz, bıraz da kendınızın tçindekı yarava dokunuyor, aslında o kendı yarası ama oyle ortuşuyor kı sızınkı ıle sahıplenıverıyorsunuz Ayırdına vardıgınız en onemlı şey Duy gunıız varanız venılmışlığnız, keşkele rınız ardı ardına pışınlıp tekrar onunu ze çıkmıvor şıırde Bır ara "Mavı çarşaflı yatağına donuyor' Betlevı Onunkısı bır tur yolculuk duşlevı çunku mavı umuttur bır nevı Astak Kum Saatinde Akarken CUMHURİYET KİTAP SAYI 665