Katalog

Gazeteci yazar Nilgün Cerrahoğlu'nun kitabı 'Annem Batıya Gidin Dedı' Türkiye'nin belli donemlerine ışık tutuyor. 6 bölümdcn oluşan söyleşı kıtapı Cerrahoğlu'nun bazı aydınlarla Türkıye, Türkiye'nin imajı ve yabancıların gözünde Türkıye üzerıne yaptığı ve daha önce çalıştığı gazetelerde yayımladığı röportajlaıdan oluşuyor. Zama nın iyı olduğu kadar acımasız bir yargiç olduğunu söyleyen Cerrahoğlu kitabında Çetin Altan'dan, Atılla tlhan'a, Oliviero Toscani'den , Abdullah Öcalan'a, Tansu Çiller'den, Necmettin Erbakan'a, Abdullah Gül'den, Orhan Pamuk gibi pek çok kışiyle yaptığı söyleşılerle Türkiye'nin dünü, bügünü ve yarınına daır düşünceleri yalın, gerçek ve olabıldığınce ıçten bir dille anlatıyor. NENA ÇALİDİS Sövleşilere vansıvan Türkive çaları gıbı duşun rlıım seçtığım ko nuşnıalaıı Kıtap ıçın dıışunduğum ılk ısım nttekım " l uıkıye ıle Soyle şıler'dı Soyleşı leı arasında bağlavıcı unsur olarak I urk kımlığını kullan dım Aktorlerın kendılerı kadaı luıkkımlığı ıma|i basın satiat.siyaset.de mokıası anlayı^ını anlatan soyleşılen aldım Fayyıp Lıdoğan dan I luysıı/ Vır|in e kadar genib, bir yelpaze sunmaya çalıştım / ıtrkdydtm, \ıyas<.t(,t\tnııı yatıı \ırafark lı ıtlkı lı rdt n onı ınlı ısınılı rın dt yer aldıgU {ülıynada ı/naıdara ı crmck ntt dıg~ınız Tur kıyı nın haııgı yonuydtıJ Insanlaı ı \on Miıııck ıstemryuruııı 1 uıkıvt nın hııklı çthrekrı vt yonlerınıoz guıcc aıılamava çahsiyotıım Oktırlarımın da kendı elcştııcl bakışlaıını gelıştırmelerı ne ar ıcı olmak ıstıyoıum Sıvah beyaz ger çeklerın dayatması olmaksı/ın kenuı kışısel analı/leıını \ ıpm ıl ırını okııduklarından kendı vaıdıkl ıtısonııçhtıçık ırtmalarınidr /uluyorum Cıtrçeklerın dayatılmasına oy lesınc şartlanmışı/ kı1 "Geıçek "ten bol şey yok I ıırkıye de Cıazetemanşetleıuıın ger çeklerı, devlct gerçeklerının yantnda bir de ıçımızde yaşayan ınsanların hayat gerçekk ıı var Okuru mumkun olduğuncaoyaşayan gerçek, alternatıf gerçekleıle yıı/ yuze b ırakmak ıstıyorum ben Kıtapta yaratitilı ğın modernı/asyonunun sımgesı modaeı lar, sanatçılar değışım ısteyen, değışım bckleyen ınsanlaıın blmgesine donuşen ısımlerle yapılan boyleşıler var ()ı aya bura y a dırsek atarak yol almak ıstıyorbu ınsan l aı ve her seterınde koyu bir sıyası otorıtd rı/m batağına saplanıpkalıyorlar Altını çız mek ıstcdlğım tek yon belkı bıı Anmnı Batıya (ıtdtn Dedı1 Kıtahınızın adı olan bu tumk M hırmızı gul un sızlf yapttğ't soylcşıdt an nevnm ona soylcdıjh hır \ozdu Sız uzun yıllar \nrtdışında yaşd mı^bır vazıUtı olaıak kıtahınızın ddııid kalılıyor musunuz^ (nr {(ktı n dc Batı'ya mt gıdılmı lı1 Bu ısmı bırCıiıneydoğulu an nenın sade ıçten çağnsı oldıığu ıçın seçtım Malısun Kırmı/ıgul 'Süoneesı Dıyaıbakır ırıda tuka ralık, setdlet ıçmde geçen çoc uk lıığunu anlatmıştı yapiığınuz soyleşıdc Kurt/'/a/a çetelerın, hayat kadmlarının yaşadığı, gu venlık guçleı ıne yasak Kore ma hallesınde karaborsa ışporta te/ gâhları arasında geçen çocukluk gunleı ını anl uırken annesıne aıt boyle bıı anı aktarmıştl Mah sun un annesı ıçın sefaletten kurtıılıib, demektı "Batı" Oğlu na verdığı "Batı'ya gıdın1"Tco mııtu I ondra ya da New York'u değıl Mersın, Âdana, tzmıryada Ibtanbul'u ışaret edıyordıı tabu Dıyarbakır ın bdtısı olsun da ne resı olursa olbun hebdbuıa Kı tabın ruhıınu o/etleycn bir eum le olaıak gordıım bunu Turkı y e'nın Batı'ya bakışı da bu çun k u "Setaletten kurtuluş"la 07 deşleştırıyor halk Avrupa Bırlı ğı'nı Çozemedığı sotunların ıla ei, çaresı olarak goruyor Bakıs, bu olduğu ıçın koşeye sıkı^ıyor Bu seçeneğın sonuçlaıı uzeıınde uzun noylıı fıkrı yok çunku Ve sonra aslında kendı seçencğı olan "Batı'yla dalaşıyor Kendı seçuıeğryle kavgalı Ben bu yon tartışmasınm bıtmcsını, sona ei mesını ıstıvoıum Her buyuk kuzde ıstıkamet oklarının ortasına sıkı^ıp ^.ıskın ^aşkın, ılk ke/ bu soruy layuz vu/egelııınış\esıne "Batı'ya mıgıde lım Doğu'ya mi'1' tartısmasını bunaltıcı bu lııyonım Cıcn^lığımızboylcgeçtı ürtaya ^a gcldık I ılm neı sefennde gerıye sarılıyoı (, oktan yapılmı^ bir tercıh bu lercıh tetutdtlılıkıstıyonımartık Demokrası,hu kuk devletı ınsan hakları, du^uncc ozgurlugLi Batı bu benım ıçın Doğu ya yuzuııu/u (,<.vııdığınızde yalnı? dını fanati7m, mılıtarı/m\c Asvaotorıtaıızmı buluyorsu nıı/ ttu derlenn dc aydının aklında nasıl bir I urkıyt 'nın oldnfcunu dıı^unuyonunuz'' Aydın deyııue (,etm Altan'ı dıi'jiınuyorunı Kıta(5 /aten (.Ltın Altan la yaptığımi7 'Vasıyetım Lanctlılcr Bah(,esı " soylesısı ıle ba^lıyor () soyles,ı kıtaptakı tum aydın laıın oıtak bıles,kesını kaderını sımgelıyor benım i(,m "Çok kotu !}evler geldı başıma" dıyt anlatmı^tı orda Çetın Altan .lydınların çılesını "60 Anayasası'nda yırıııı dort saat ten fa/la go7altı yasaktı Suc, ışlcycrck benı on beş, gun tuttıılar Sorgu odasında, ışken cc beslerı dınleterek Daha korkuncu bir kaöıt ımzalattılar 'Serbest dıye Serbestgozukuyorurn amabııakmıyorlar lmzaladım tabu Sıkıyonctım zaınaıu, haık lurunvar I^te boyle adamlar ıçın dıyorum kı, bu 'la netlılerbahçesı yapumalı Bir bahçenın ko sebine kuijUİc bu tas Ustuneya7arlan mahkum cden bu ınsanlaı ın tek tek adı ya7ilma lı Bunlar lanetlı ınsaıılaıdıı Kendı değer lerını ımhaetmı^lerdır On dort senesını al mı^laıdıı Kemal lahır'ın " Aydmlarınyaz gısını anlatan (,ok etkıleyıcı bir me/arlık ale gorısı bu Kıtdp bu a^ıuan "Lanetlıler Bah çesı' nın kıtabı aynı zarnanda liır om c kı kıtdhmız Updiıya ılt ılgılt anı i'i ızlemmh rınızdc n ulu\uyordıı !)tmdı de ydptı^ınız uıykştU rıkılapla^lırdınız Ilerıkı (dlijnidmn ortah noltcist iyı bir gozlcmıı vc dndlnt olmak. Bu unsurları gozonundı bu lıındurduğumuzda topluma yon t't rcn bu kı )dcrtn harıgı bdınmeyen yonlcnm kajettı Nilgün Cerrahoglu ile "Annem Batıya Gidin Dedi" üzerine... AyAnların kaderi ARernattf gerçeMer fltnızı } y z "Bir Kanlı Crul' yabanu go/uvle tspan ya'yı anlatıyordu "Annuu BaııyaCjidın De dı'" u/un yıllar yurtdiijinda ya^amii) bir I uı kun go/uyle 1 urkiye yı anlatıyor tspanya kitabındaCıonzales Carıllo AdolfoSuarc/, boğa gureijçılerı fldmenkoaıtıstleıı gıbı Is panya'nın aktoıleıı IIL vapılnu^ sovle^ılti vardı Bu Iuıkıyc'nın aktoıleıı u/eıındeıı bırTurkıyt portrcsı koıiiepı avnı Aktoıle rın hılınmeyen yonlerınc gtlıncc soyleşı yap tığım kı^ıleıın iı, dunyalarına gırmek ıstıyo rum Kullandıklau aıaba saat dış, hr^ası kol duğmckrının markası tek tek kendı ı<,ın dcbenı fa/la ılgıkndumıyoı Insanlaıın dı sa vıırmadıklan ı«, dunyalanna dokunmak benı etkllıyor Iddıalı bir şcv soyledığımm farkındayım Ama yapmak ıstedığım bu Mesela ozel ya^amını duygulaı ını soyleşıle re açmayan Rahmı Koı, "Babam mesafelı bırınsandı Benomesafcyıhıçsevmcdıın dedığınde o sovleşı benım ıçın sıradan ol maktan çıkıyoı Bu ıkı kısa cumle Kahmı Koç'un hayat oykusunu o/etlıyor netıcede bana Balînın gozundt lurkı\ııt \nrk~Uına sıl btr honumda •> Lkol lekJamcı Olıvıero Joseanı 01 nef>m I urkıye'yı"kes,fedılmeyıbcklevenendeı ııl kelercîen bın" olarak tammlıyor Ama ıma ]imı/ı "kaos olaıak goruyor Ya/arC laudıo Magrıs ıçın ' I urkiye Avrupa nın baikalas. tığı, taıklılastığı bir Avrupa Bu Italyan du^unurun 1 uıkıyedehâlâkendısını Avru pa'da hıssctmebinı eııgellemıyoı I ederal Almanya Parlamentosu bas,kan vekılı ıken goruştuğum 1 lans Ulrıch Klose ıçın Turkı ye kâh Avrupa kah bıı Arap ulkesı "ller gıdışımde bai)ka bir Turkıye ıle kar^ıla^ıyo rum" dıyor Klose " I'urkıyt, /or ulke Batı sı Avrupa, Urfa Arap dıınyası gıbı " AB Komısyon Ba^kanı Romano l'rodı ıse dıp lomatık bir dille "uygarlıklaı çatışması 'nı hatırlatıyor Hırıstlyan Batı'yld 1 urkiye ara sında yuzyıllann orduğu duvaı ları one çıka rıyor Gorduğunuz gıtı Batılıldrın gozunde tek bir I ıırkıye konumu yok lurklcrıngo /unde ne kadar çeşıtlı Batı konumu varsa Batılılaıın go/unde de o kadar çe!)itlı Iıır kıye koııunıu vaı loplumun nabzını lulan ınsanlarla \oy lcşderınızdı n çkan nt t bazı nylt r var ()r/<ı ya {ikanlarda yaratdan gundcmdc nı kadar payınız olduğunu duşunuyor\unuZT> Ba^ka bir soruda değındım C lazetecının lijlevı gundemde pay sanıbı olmak değıl ba na gore Bırıyle gorub.mi.vc gıttığınıcle keş fetmek, anlamak ıstıyorum ben Yonetmen Ye^ım Ustaoğlu fılmlerındcn so/ tdeıken "Seyırcının go/unu açmak ıstıyorum" de mıs,tı Ben de "Okurun gozunıı açmak ıstıyorum" Bdbinın bivıl topluma yapabıleteğı katkı bu olabılır ancak Bir kt$ı hakktnda btr goruşunuz var\a o kışı de goruştuğunuzde veya yazı yazdığınız dd var olan goru^unuz nc kadar on plana <; kabılıyor? Insanı çıleden çıkaran ibtibnaı durumlaı dışında muhatabıma ve okurlara kendımı dayatmaktan kaçınırım KımılerıncL "de mode" sayılan bu kural onemlı Okurun vt soyleijidekı muhatabını/ın /ekâsına saygı bunu gercktırır Ama kı^ısel gorubjeıımı yaptığım soyleşılerın dışında tuttuğum an lamına da gelmez bu lım Scbastıan ın BBC'de "Hard lalk' soyleşılerını ızlıyoı mubunuz' Adam pın pon maçı hızıyla soy lesji yapıyor Çok ba^anlı Kendısını dayat mıyor ama ayırdedıu bir çı/gısı vaı İyı soy leşıler bana gore boyle çızgısı olan soyleşı ler Çızgıyıgazetectnıngoruşubelırler Soy leşının bir ausı olmalı Acı yoksa elınızden kaçar, savurur sızı Muhatabınızın gozundL bıı teyp kasetıne ındırgenırsıni7 Sı/ onu değıl v bizı yonetır (»azeteu ıçın bıından buyuk kâbus olamaz • Annem Batıya Gidin Dedil/Nılgun ( cr rdboglu/()m Yaymevı/ 49H f CUMHURİYET KİTAP SAYI 615 8 ~ l J nuzJ Soylciji hayatd eıı yakın ea/etecılık tu ru Ya7iya gore daha basıt dalıa tempolu daha dolaysı/ "lnsan" on planda ükurla rın en çok ılgılendıklerı şcy de bu aslında bırcbır ınsan vc hayat Hır "ınteraktıF or tamın, sıyası kon|onkturuıı zamanın at mosferıdır soylc^ı Duz yazı o dtmobferı ya kalavama? 1 lıçbır yazı, aktorlerın kendı ağ zından dokulen so7cukler kadar ctkılı ola maz Iek so?tuk ya AA bir tıımle muhata bını/ııı tum duşunte sıstemı ıç dunvası ruh halı zaat ya da ıkılemlerını ortaya ko yar bazen Soyleş,! bu nedenle renktıt Ge rılımdır Surprızdır Rısktıı Soyleijiyı veıen ıçın oldıığu kadar soyles,iyı yapan ıçın de rısktır Yapan ıçin en bııyıık rısk ço/erkcn fena halde daral getııen bıı teyp k ısetıyle cvt donıiKktıı /"t oyh ii tarzıntn kalıcıltğ'ı vı jayda \ ları hakktnda nc duşunuyorsu Gazehdı ı^ıkan toyUylenkılapla^tırmak Turkıyc 'dc ru dı n vaygııı dtiıU Batı da bu tuı kıtap çok Turkıye'de tanınan orncklcr arasınua nıesela Larry Kıng 1 allacı'nın soyleşılen var Soylesıleıı kıtaplas,tırmak maİ7emenın /amana daya nabılmesıııe bağlı I ıırkıye dc "soyk s,ı" an llk kullanım ıçııı du^unıılııyor dazctc yo netımkrının soyksji yapan gazeteuden bek lentısı kışıscl bir ımza ya da uslup değıl Kanlı canlı polemık vcya "scoop" haber Polemık yaratacaksınız Uç gun konu^ula cak Sonra uç gunluk başka polemık mal zemesı bulacaksınız Malzeme ne kadar kı şısel olursa olsun o kadar makbul Magazın ıştahını doyııracaksınız Bunlar boyleşı ya pan gazetecıyı oyle dar bir yere sıkıştırıyor Ki1 Soyleşı Batı'dakı denlı ozgıır bir alana sahıp değıl burada Bın Ladın'le soyleşı ya parsani7 soyledığı hcr b,ey habeıdıı zaten Ama yalnız "haber" ıçın yapılmaz boyles.1 Gunluk haber roporta)cının değıl munabı rın ib,ıdır Haitalık boyleşı genış ufuklu, ge nib, açılı olmak zorunda KaLcılığı buna bağ lı Ataızı'nın burnu altı ay sonra kimı ılgı lendırır^ Bu şartlanmaya kars,ı koyan, boy leşıde bağımsır uslup gclıştıren çok A.I sa yıda gazeteu var bızde ()nlar da soyles,ıle rını kıtapla^tırıyor zaten liellı dnnemlerde yaptıg'ıntz ioyleiilcr den derlenen bu kıtabı hangı krtterler dog rultmunda yaplınız^ Dun, bugun, yarın okunabılecek yetmış soyleşı seçtım bu kıtap ıtın Yetmib soyle şıyı yan yana koyduğumda kıtabın k(ndısı Türkıye u/erınde yanılmıs. bir buyuk soy leşıyc donu^un ıstedını lîır butunun par SAYFA 8 SöyteşfleıH kltaplaştınnak