Katalog

Hasan Tahsin Uçankuş'tan bir kazıbilimi kitabı Bir insan bilimi: Arkeoloii g Yüzlerce resmin, çizimin yer aldığı bin iki yüz kırk dört sayfalık yapıt sadece arkeoloji öğrcncilcri ve arkeologlann değil Anadolu uygarlığına önül veren tüm aydınların ir el kitabı olacaktır. Uzerinde uzunca bir süre konuşulacak olan bu yapıtı hazırfayan Hasan Tahsin Uçankuş'u kutlamak gerekiyor. MUSA SEYİRCİ kazılara, yüzey arasjtırnıalanna katılmış, 1960'dan sonra Anadolu mü /clerinin ycniden vapılannuiM, eski binalardan yeni bi nalara taşınma \e ycniden düzenlemc çalı^malarında bulunmuştıır. Ve değişik nıüzelerde yöneticilik yapmıstır. Ancak sürekli sürgünlcr onun erken yaşta mü/elerden kopmasına neden olmtıştur Belki de iyı ol du. Orlaya böylesine boyutlu bir yapıt cık Kcndi deyimiyle, "Bir İnsan vc Uygarlık Bilımı Arkeolo|i" kitabı;ftzgünbir bıliın ya da sanat eseri değıkliı. Genel arkeolojiyi, özel olarak Anadolu'daki arkeoloii ara^tırmalarını, k l l kazılarını, ç ş ili etkinliklerı veb çeşitli kilklerı bu la calışan rneslektaşkırımı/ın çabaları alanda çalı melde nı, emelderini, baynılarını tanıtan değeı lendiıen ve tonluma anlatan bir kiiltür k l l bi k l ki tabıdır. Son yıflarda ya/ılı ve sözlü basında, özellikle televizyonlarda, arkeolojinin birçok yönleri, alanlan, eserleri tanıtılır, konuşulıır, tartışılır oldıı Arkeologların kazdıkları örenler, açığa çıkardıkları bütün eserler, uygarlık kalıntı ları, Anadolu tonrağının su gibi, hava gibi, ornuuı gibi çeşitli yeıaltı, su altı servetleıi gibi bu ülkenin, bu ulusun, bu halkın malıdır. Korunmalı onun hızmetinde, eğıtımmde, aydınlanmasında veycni sanatın ulus.ıl kültürün oluşumunda kullanılmalıdn Bu kitap bu amaçla ya/ıldı, size sunuldu. Kültiir Bakanı Istemihan Talay'ın vc iınlü bılgınımız ()rd. Prof. Dr. Iikrem Akıır gal'ında ön yazılannın yer aldigı yapıt, ye di bölümden oluşmakta. Birinci bölüm: ÂıkeolojiyeGiriş'te, arkeolojinin tanımı.amacı, varsayımları.Mnırları.geçmişımizin keşfı scrüvenı, teknık vöntemlerle önkeşif, ar keolojiyi hazıılayan etkenler, arkeolojinin alanlan, bu alanlann aranması yönleınleri ve arkeolojik kazı çeşjtleri gibi bazı ana başlıklar var. Ikincı bolum, Arkeolojide Bılımsel Kazılar'dır. Bur.ıda, kazının kadrosu, ka zı öncesi hazırlık çalışmaları, kazının planlanması, kazının iîkeferi, teknik yöntemleri, uyfiulamalatı, ölçünı ve kayıt işlemleri anlatılıyor. Uçüncü bölümde, arkeolojiye yardımcı olan doğa ve fen bılimlerinin, ölçiim ve analiz yöntemlerinden yararlanan arkeometri konusıı işleniyor. Burada, arke olcıjiye uygulanan ba^lıca arkeometri yön temleri; yani radyokarbon (CA4), orantılı karbondioksit gaz sayımı, elektronspin rezonans yöntemiyle yaş tayini (tarihleme), termolümınesansyöntemiyle yaş tayini, eser element birleşimiyle keramik gruplandır ma, fosil keınikleıdeyaş tayini yöntemi.kan ve doku anaJiziyle yas tayini, polinoloji, ksıloloji, dendrokronolo|i yöntcmleriyle yaş tayini, paleoekolojik arastırmalarda jeomorfolojinın önemı ile arkeolojıde koruına, bakun ve oııanm amaçlı restorasyon ve konservasyon konuları açıklanmaya ve anlatılmaya çalışılmıştır. Kitabın dördüneü bölümü; daha öncekı üç bölünıe, yani genel arkeolojiye temel ve ömek olmak üzerc, Anadolu arkeolojisine, Anadolu uygarlıklarının araştımıa, kazma, tı. bilgi yayınevi Sonbaharda Aşk Denince; Şiir... Aşka Bahar Yetmez Hüseyin Yurttaş B ın ıki yıız kırk dört sayfalık, hiıyük boy vc mıniıik ya/ılı arkeoloji yapı tını Biı lnsaıı vc Uygarlık Biliıııi ni bana sunaıkcn Sevgili \ lasan Tahsin Uçankus, ağabey s,oyle yazmii): "Scvgili Musa Scyirci, Ahmct Arir gibi; 'Beşjkler vermişım Nuh'a/ salıncaklar/ llamaklaı,/ I lavva Anan diinkü çocıık sayılır./ Anadolu'yum ben/ Tanıyor musuıı?../ Nasıl severim bir bilsen,/ Köroglu'nu/ KarayılanV Meçhul Askcri/ Sonra Pir Sıılran'ı ve Bedrettın'i../ Sonra Kalemyazmaz,/ Birnıcesevda...' Bir Anadolu insnnı ve uygarlığı sevdajı, destaıu olan arkeoloji kitabımı sevgiyle sunuyorum." Boyutlu vc içcnklı yapıtın sayfalarınıkanştırırkenbelleğiınbenigerileregötür dü. 1980yılında Afyon'da 11 Kültiir Müdür lüğii yaparken,son Milliyctçi Cephe HükümctİDcni, bana bağlı Müze'ye mcmur olarak sürdü. Afyon Arkeoloji Müzesi'nde biryandan Islami mezartaşlaruı, euıografik malzemelerin envanterini yaparken, diger yandan da Atatıirk'iin dogtımunun yüzüncü yılı ıçın "Atatürk ve Çağdaş Müzedliğimiz" adlı yapırını hazırlamaya çalış,ıyotdunı. Müze kütüpharıesini karış,tırırken hep Hasan 'I'ahsin Uçankuş/un konuyla ilgili yapıtların kenarına düştüğü notları göıdüm. Sonra onun bu müzede müdürliik yaptığını, iyi bir arkeolog ve yönetici olduğunu, döne mın yöııeticileriyle uyuş,amadı£ı için Sıvas, Uşak, Bergama gibi nıüzelere sürüldügünü ve eıı son lzuıir Müzesi Mudurlügü'nden emckli olduğunu, çalışma arkadaşiarından öğrendım. Âdrcsıni buldum ve yazışmaya başladık; "Bir Müze Nasıl Olnıalı" konusıında yaptığı çalıs,maları bana gönderdi. Bu notları söz kotnısu vapırımda kullandım ve çalışmam iinlü düşünürümüz Me lih Ccvdet Anday'ın heğenisini kazandı. 1981 'lı yıllarda giizel bir yazı yazdı. 1 lasan Tahsin agabeyle ılostluğumuz mektuplarla sürerken 19X6 Haziranfnda Antalya'da karsılaştığıınızda !;atak sökcsiye dek lıazırladıöı bu yapıt uzerinde konusjtuk. Endişesi, bu »oyutta bir yapıtı kim, hangı yayınevi vc kurum basardı. "I lasan Aöa ney, sen hazırla elbet biryiğit bulunur" dediğimi anınısıyorum. Aradan on beş yılgeçti. Binlerce sayhı karıştırıldı, yüzlerce kişiyle konu^uldu, onlarca kazıya gidildi, sonuçta kitap yazıldı. Resımler çekıldi, çizim yapıldı, bazı sayfalar defalarca basılması için Kiiltür Bakanı Istemihan lalay'a sunuluu. Bakaıııngiri^iıııiyletitizbirçali!)madansonla, yapıt 2001'in Eylul ayında Kültiir Bakanhf>ı yayını olarak okuyucuya sunuldu. Kısaca bu biiyıik içerikli yapıt \ lasan Tahsin Uçankus,'un 1960'dan beriyaptıuısabır lı çalışmalarının ve mesleksel birikiminin ürünüdür. 19^1'de Malatya'nın Akçadağında doğan Uçankus, Ankara Univeısitesi ü i l ve Tarih C.ograrya Fakultesi Arkeoloji bölümiinii birirmiş, Hge Üniversiresı Arkeoloji bölümünde yiiksek lisans yapmış, sayısız C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 6 1 5 Kültüpün korunması Sabırlı MP çalışI M yorumlama çalışmalanna ayrılmıştır. Bu bo lümde, insanın araştırılınası, uygarhgin aıaştmlnıası, Anadolu'da Paleolitik uygaı lık ve Karain Magaıası kazısı; Neolotik uygarlık ve Çatal ^ıöyük kazısı; Kalkolitik ve I;.skı Tunç Çağı uygarlıkları ve Iroya kazısı; Ticaret Kolonileı i Çağı ve Kültepe / Ka ııİ!) kazısı; ürta GeçTunç Çagı ile Hitit uygarlı^ı ve Bogazköy/ I lattuşa^ kazısı; Anadolu'da Geç I Iitit Krallıkları ve Malatya/ Meliddu kazısı; Urartu uygarlığı ve Çavıış tepe kazısı ile Anadolu'da Phryg ve Gordi on kazılan ayrıntılı biçinıde anlatılını^tır. Bu bölünıe ek olarak da, bir kültur iirüniı, bir uygarlık aracı vc taşıyıcı olan eskı çıvi ya /ıları ve hıyografik olarak da, birkültür iirü nü, bir uygarlık aracı ve taşıyıcı olan eski çi vi yazıları ve hiyogratik yaztları, bunları ya zan dillerin arastırılması, kc^fi ve cö/üınü seruvcniyle Karatepe kazısı özetlenmiijtir. Beşıncı bölıim; ilk bölümlerı bütünleyen, işlenen konuları somurlaştııan çeşitli ekleı den oluşur. BLirada, bazı öncü arkeologla rın uzun va^anıöyküleri, Anadolu'da araştırma ve kazı yapan yabaneı ve yerli arkeologların kısaca çalısmaları, alfabctik lıstelerı, yapılan ka/ıların alfabetik lıstesiyle, be^eı onar yıllık kazı listeleri, arkeoloji olaylnın ba^langıeı ve gelisiminin uzun kronolojik tablosu, Aııadoıu'nun kronoloji ve stratigrafi tabloları, Anadolu'da arkeoloji ve uygarlık merkezi listeleri, tabloları, eskı çivı ya/ılı tabletlerden siyasal, dinsel, ticari ve ebedi nıetin çevirileri verilıniştir. Ayrıca, kitabı renklendiren, zenginleijtiren, anlasılır kıl.ın haritalar, planlar, krokıler, grafikler, resını çızımleri, renklı ve siyahbeyaz huoğraHar eklenmiştir. Altıncı bölümde, Türkıyc için çok ycnı olan arkeolo)i ve mimande restorasyon konusıı ırdelenmiş, yedinci bölümde likrem Akurgal, I lalıkarnas Balıkçısı, Sebahattin liyuboğlu gibi Anadolu uygarlığına gönül vereıılerden secme okuma parçalarına yer vcrilmiş, arkeolojinin kuruculannın yaşamöykülerı, Tiırk arkeoloji ve kazı tarıhçesine yer verılmıştir." Yüzlerce resmin, cizimin yer aldığı bin iki yüz kırk dört sayfalık yapıt sadece arkeoloji öğrencıleri ve arkeologlann degil Anadolu uygarlığına gönül veren tüm aydınların biı el kitabı olacaktır. Uzerinde uzunca biı süre konuşulacak olan bu yapıtı hazırlayan Hasan Tahsin Uçankuş aganeyi yürekten kutlarken basımına neden olanları, emeği geçenleri yürekten kutlarım. • tljnlcncnlcrc Not\ lcisdtı lahsırı {Jçankuiı, Bir hısanlık vc Vy&urlık Bıhmı Arkcolojı Tarıb ()nccnnJrn Perüerc Kadar Anadolu, •/•(,' Kültiir \\akanlıp Yayını, Ankara 2000, t 1244 Kültiir Hakanlı&t DOStM mağ<ız<ı larından \alın ultnahılır Yüzdcclli indirim lı vcfiyatı dokta milyon Türk Lirası'dır Sıcak Sancı HIU.I YAYIM Hidayet Karakuş AŞK BOYU SÜRGÛN Aşk Boyu Surgun Ahmet Günbaş Sozumuz Vardı Ahmet özer Tutsak Yürek Yekta Güngör Özden Bilgi Yayınevi: (312) 434 49 99 Bilgi Dağıtım : (212) 522 52 01 www.bilgiyayinevi.com.tr SAYFA 13