Katalog

E K I M Z 0 0 • Fethi Naci, Eleştiri Günlüğü'de "Kendini Yokeden romancı" Mehmet Rauf'u değerlendiriyor 3 sayfada U Tülay German, Hıfzı Topuz'un ilgiyle karşılanan anıları "Eski Dostlar"ilgili olarak yazdı yazısını e.sayfada • Şiir Atlası'nda bu hafta , Izmir'de 100. doğum günü toplantısında anılan Seferis'in şiirieri yer alıyor ıs sayfada KİT/UF ' Cumhuriyet P A 1 Abidin Dino'nun "Kültür, Sanat ve Politika Üstüne Yazıları" yayımlandı. Sanatın hemen her alanında düşünceler üretmiş, bunları kültür hayatının * ' gelişmesi için ortak yararlanmaya sunmuş bu çok ilginç kişiliğin yazıları ve düşünceleri üzerine Ferit Edgü ile konuştuk. TURGAY FİŞEKÇİ nce ıstertenız ktiisel bır soruyla baslayalım Stz, Abidin Dtno ile nasıl bır ılişkı ıçındeydtnız? Onunla tanıstk olmak, onun dostu ol? maksızın ıçıtı nasıl bırdeneytmdı, bırazanlatır mısımz Abidin Dino ile benim üişkim, bir dostluk ilişkisiydi. îkimiz için de, hiçbir çıkara dayanmayan, tam bir dostluk ilişkisi. Ben, Abidin'i, 1959 yılımn güzünde, Paris'te tanıdım. Onun, Miromesnil'deki Schoeller Galerisi'ndeki resim sergisinin açılışında. Ben sekizdokuz aydır Paris'teydim, ama Abidin'in kapısını çalmamıştım. Bu, olacak bir şey değildi. Çünkü Paris'e ayak basan hemen her yazarçizer Turk, mutlak, Abidin'in kapısını çalardı. Bu nedenle, Abidin, kırk yıldır birbirimizi tanıyormuşuz gibi, "Yahu bunca zamandır nerelerdeydın?" diye sitemde bulunurdu. Biriki hafta sonra, telefon ettim ve ilk kez St. Michel Rıhtımı 13 numaradaki stüdyolarına gittim. Dino'lar, kendilerinden önce Max Ernst'in çalıştığı bu stüdyoda yaşıyorlardı. Hiçbir konforu olmayan (asansörü yoktu, bu nedenle de, ender de olsa, kalp sorunu olan Nâzım'ın ya da Sabahattin Eyüboğlu'nun gelişleri bir sorun oluyordu) bu stüdyoda çok güzel arularım oldu. Nâzım'ı, Tzara'y^ Simanov'u, Maxime Rodinson'u, daha nice yazar ve sanatçıyı burada tanıdım. Abidin bir dostluk insanıydı. Yaşamöyküsünü okuduysanız görmüşsünüzdür, onda şeytan tüyü vardı. tnsanların içinde kendini iyi duyardı. Bu açıdan birbirimize benzemezdik. Belki de bu nedenle çok iyi anlaşıyorduk. Eleştiriye açıktı. Bu nedenle de karşısındakini eleştirme halckı vardı. Bunu incelikle, ustalıkla yapardı. Herkesi över gibi görünürdü. Ama yakınları için övgüde pek cömert değildi. Söylemem bilegereksiz; bir inanç aaamıydı. "Engage" bir sanatçıydı, ama güdümlü sanattan yana değildi. Kendine özgü bir toplumcu partinin gerçekçi sanat anlayışı vardı. Bunlar sanat görüşüyle örtüşmüyordu. Başlangıçta, biraz da hayretle, aynı sanatçılara iîgı duyduğumuzu gördüm. Sonraları, Abidin'in her büyük yapıtın (bu ister resim olsun, ister şiir, ister roman) özünde, devrimci bir nitelik bulduğunu fark ettim. Bir simyacı gibiydi. Doğu'nun Batı'nın Abidin Dino •!. 0, sürgündeyken de buradaydı O gelmiş geçmiş düşünürlerınden, mistiklerinden, şairlerinden öylesine sözcükler damıtırdı ki, birbırinden farkü yepyeni renkler, tadlar, anlamlar yükleyerek günümüze taşırdı onları. Abtdın Dino'nun yettşme koşulları üstüne neler söyleyebtlırsımz^ Bu koşullarla, kültür adamt olarak Aoıdın Dino'nun kışıltg'ının olusmasında nasıl bır ılgı görüyorsunuz? Abidin, Ktsa Hayat Öyküm'de, kişiliğinin oluşmasıyla ilgili tüm ipuçları verir. Tam bir otodıdakt'tır. Bu sözcük, biliyorsunuz, kendi kendini yetıştırcn kı^ılcr için kullanılır. Ama, hiç kimse, yalnızca kendi kendinin "eseri" olamaz. Abidin okullu değildi, ama gerçek hoca olmayan hocalan vardı. Örneğin, büyük ağabeyi Arif Dino. Arif Dino, bizim toplumumuzda pek karşılaşılan bir tip değildir. Yeteneklerini elinin tersiyle itmiş, marjinal olmaya bile itibar etmemiş biridir. Onun desenlerini ilk kez gördüğümde Abidin'e el verenin ağabeyi olduğunu anladım ve bunu yazdım. Abidin de bundan büyük bir mutluluk duydu. Arif Dino'nun dıDevamı 4 sayfada CUMHURİYET K İ T A P & 4 / ; SSS