Katalog

Vitrindeküer Tophımlar Nasıl Antmsat/Paul Connerton/Çeviren: 1 yrtntı Yaytnlan/l 70 s Belleği, bireysel olmaktan çok kültürel Dİryetenek olarak ele alan elimizdeki kitap, yazıya ve kaydctmeye dayalı olmayan pratiklerin, gelenekler içinde nasıl kuşaktan kuşağa aktarıldığını açıklamaktadır. Kültürel bir beceri olarak bellek ("toplumsaJ bellek") üzerine yapılan çalışmalann çoğu, yaşanan ların kayda geçirilmiş biçimiyle aktarılması üzerindc odaklaşır. Connerton ise bedene uyarlanmış, yani bedenle bütünleştirilmiş diyc nitelediği pratikler üzerinde yoğunlaşmakta; günümüzde ağırhkta olan yazınsal metinler konusunun, genelde toplumsal pratiklerin bir eğretilemesi olarak kabul edilebileceği görüşünü sorgulamaktadır. Yazar, geçmişin imgelerinin ve anımsanan bilgisinin, törensel uygulamalar kanalıyla aktarılıp sürdürüldüğünü, dolayısıyla uygulayımsal belleğin bedensel olduğunu ileri sürmektedir. Bedensel toplumsal bellek, toplumsal belleğin temel yönünü oluşturmasına karşın, konunun, günümüze dek son derecc savsaklanmış bir yanıdır. Connerton bu çalışmasında Yahudi yortuları, Hıristiyan törenleri, Şiilerin Muharrem yas törenlerini örnek gösterdiği "anma törenleri" olgusuna da değinmekte, ayrıca törenlerin geleneksel toplumların tekelinde olmadığını göstermektedir. Bu yolda, yoğun bir Nazi tören takvimi etkinliklerinin listesini verip kapitalist burjuva toplumlarında icat edilen çağdaş törenle re geçmektedir. Hakikat Oyunları//o^« Forrester/Çeviren.Abdullah Yılmaz/Aynntı Yayınlan/207 i. Gerçeğin yalnızca gerçeğin söyleneceğine dair yemin edilmiş bir dünyada yaşıyoruz; yalan söyleyenler aşağılanıyor. Hepimiz hakikatin peşindeyiz. Ne var ki kimse hakikatin ne olduğunu, yalanın nerede başlayıp neıede bittiğini söyleyemiyor. Hakikat bilinmiyorsa yalan nasıl mümkün olabilir? Dahası, ya hakikatler; birer yanılsama olduğunu unuttuğumuz yanılsamalarsa! Bir düşünün, ilk bağımsızlık "an"ımız ilk yalan söylediğimiz "an" değil midir? Tarih boyunca "hakikati" hep yönetenler kurarken, gülmeyi de yalanı da bir savunma silahı olarak kullananlar, etkilenler olmamış mıdır? Kurgular hakikatler kadar etkili değil midir? Siz hiç gerçekler kadar içinizi acıtan romanlar okumadınız mı? Bunlar John Forrester'ın "Hakikat Oyunlan" adlı kışkırtıcı çalışmasında yanıt aradığı soruların sadece birkaçı. Bilimsel doğruların en tepede oturduğu hakikat düzenine ilişkin ilginç bir o kadar da bozguncu gözlcmlerin ardından Forrester asıl ilgi alanına, psikanalize döner ve "hakikat yalan" ilişkisi üzerinde yoğunlaşır. Kiirt Teavün ve Terakki Cemiyeti ve Gazetesi/Malmisanij/'Avesta Basın Yayın/192 s 1908'de Meşrutiyet'in ilan edilmesiyle daha önce sürgüne gönderilmiş olan bazı Kürt aydınları, tekrar tstanbul'a dönerler. Meşrutiye ti desteklcyen aydınlar aynı yıl bir de dernek kurarlar: Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti. Kurucuları arasında Emin Ali Bedirhan, Seyid Abdülkadir gibi şahsiyetlerin de yer aldığı ccmiyet, ilk Kürt örgütü olarak kabul edilir. Kısa sürede yaygırı bir örgütlcnme ağı oluşturan, Güneydoğu'nun birçok yerinde şubeler açan ccmiyet, kültürel çalışmalara da ağırlık verir; "Kürt Teavün ve Terakki Gazctcsi" adlı bir gazete çıkartır, Kürt çocukları için okul açar, basımevi kurar, bir banka kurmak için çalışmalar yapar. Kürt ulusal hareketi içinde öncü bir konuma salıip olan Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti'nin ayrıntılı CUMHURİYET KİTAP SAYI 489 1997 Orhon Murat Anburnu ve Halil Kocagöz ödüllerini alan "Rüzgat Dolu Konaklar" kitabının ikinci baskısını da yaptt. Lili Brik'e Mtkt\xç\&t/Mayakovski/Çvviren: Bertan Onaran/Kavram Yayınları/223 s. 20. Yüzyil dünya şiirinin en önemli adlanndan olan Rus şair Vladimir Mayakovski'nin (1893 1930) sev gilisi Lili Brik'e, Eylül 1917 Mart 1930 yılları arasında, yazdığı mektupları CMaude Frioux yayına hazırlamış. Yüzü aşkın mektubun toparlanıp kitaba dönüşmesini saftlayan Lili Brik, bu tutkulu aşkın icahramanı olarak, kitaba yazdıftı "önsöz"de Mayakovski'nin yaşamına tanıklık ettigi onbeş yıldar söz eder. Frioux ise, bu fırtınalı yaşamının dönemlerini açıklayıcı nodanyla değerlendirir. Mayakovski'nin tutkuyla bağlandığı Lili Brik'e her koşulda yazıp ulaştırdığı mektupları ofcur katından da anlam kazanıyor. Frioux, bu mektupları; " Avrupa Iirizminde başlı başına bir yer tutan bu zihinsel serüvenin iç örgüsünü aydınlatmakta, bize bu işin gizini çözecek anantarı vermektedir. Aynca, şiirdc de açıkça değinilen bu mektuplar (devin içlerine gömüldüğü delik dcşik kâğıt yığını), şiirin aynlmaz parçalandır." biçüninde değerlendirir. Mayakovski'nin şiir evrenini anlamak, onun şiirini beslcyen kaynaklan tanımak için ilgiyle okunabilecek bir yapıt. Devrim arefesinde ve sonrasında yaşanılanların gölgesindeki bir aşkın tarihine tanıklığı içeriyor Mayakovski'nin mektupları. Bertan Onaran'ın özenli çevirisiyle dilimize kazandırılan Mektuplar'da; Mayakovski'nin bu dönemde yazdığı mektuplara geçen; Seviyorum (1922); Böyleydi Eskiden, Delikanlı, Benim Üniversitem, Yetişkin, Sonrası, Sesleniyorum, Sen, Ben de Öyle, Sonuç, lşler Yolunda adlı şiirler yer almaktadır. Ritsos; Bütün Şürlerinden Seçmeler/Çeviren. Cevat Çapan/Kavram Yuytnlart/234 r Özenli şiir çevirileriyle tanıdığımu şair, yazın adamı Cevat Çapan, Yannis Ritsos'un şiir serüvenini kapsayan seçme yapıtı, şiirleri Türkçe'ye kazandırdı. Seçmeler, Ritsos'un şıı kitaplanndan yapıldı: Kızkardeşimin Türküsü (1937), Yunanhların Öyküsü (194547), Ayraçlar (1946 47, 1950 61), Kavafis için Oniki Şiir (1963), Tanıklıklar (1963), Tanagra Kadınları (1967), Aynadaki Duvar (1967 68, 1971), Yinelemeler (1968 69), Parmaklıklar (1968 • 69), Kapıcımn Masası (1971), Yan Sokak (1971 72), lsmene (1972), Kâgıt Şiirler (1973 74), Uzaklar (1975). Kitapta ayrıca, Cevat Çapan'ın Ritsos'un şiiri üzerine tanıtıcı bir yazısı; Peter Bien'in Kemal Atakay'ın çevirisiyle, "Yannis Ritsos'un şiiri" adlı incelemesi yer almakta. Kıtabın sonunda Ritsos'un ayrıntılı biçimde kronolojik yaşamöyküsü; şiir adları dizini, ilk dize dizinine yer verilmektedir. trlanda Güncesi/lhınrich Böll/Çeviren Hknur Ozdemır/Can Yaytnları/146s. h "Irlanda Güncesi", lrlanda ve Irlandalılar üzerine, yoksulluk ve inançlar üzerine, mutsuzluk ve iç tenlik üzerine yazılmış bir şiir. 1950'li yılların ortalarıııda ailesiyle birlikte, bir genıiyle Irlanda'ya gıden Hcinricn Böll, daha ilk andan başlayarak bambaşka bir dünyaya adım attı^ını hisseder ve o ülkeyi solumaya başlar. Bu güncesinde lrlanda'nın yaftmurunu anlatır; inançlarını anlatır; işsizlik ve yoksulluk içinde kavrulup iş bulmak üzerc ülkeden göç edenleri anlatır; trlanda'da zamanı, kiliseleri, mezarlan, ıssız kasabaları anlatır Tıpkı romanlarında olduğu gibi, dışavıırumcu bir dürtüyle kaleme aldığı bu gezi notlarına yazar bütün ustalığını dökmüştür. Savaşın dehşetini, yıkımını anlattığı romanlarından tümüyle rarklı olan trlanda Güncesi'nde, gördüğü her şeyden aldığı kcyfi ve duyduğu hüznü benzersiz bir duyarhlıkla dile getiren Heinrich Böll, neyin şiir, neyin gerçek olduğunu anlamamıza olanak tanımıyor, bu ikisini anlatımında birbirinin içinde eritiyor. Kitabı benzersiz kılan, yolculuğun anlatımından çok, Irlanda'nın bütün duyularla hissedilebilen o büyülü atmosferi. ' İRI.ANÜA (JUN( tSt bir biçimde tanmldığı kitapta, cemiyetin yayın organı Kürt Teavün ve Terakki Gazetesi'nin dokuz sayısından yazıların yer aldığı geniş bir seçki de bulunuyor. Ataların Karşılaşmast/C.emal Re}id Ahmed/Avesta Basın Yayın/211 s. Eski Kürt tarihi uzmanı Cemal Reşid Ahmed bu çalışrnasında Befazüri, Ibni Hurdazabe, El Mesudi, Hamalı Yakut, Taberi, El Kazvini, El Istagri ve tbnul Fsir gibi seyyahların yazdıklarına yöre Orta Âsya bölgesini coğrafya ve tarih açısından geniş bir perspektifle araştırıyor, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü izleyen süreçte daha da sıcak ve hassas bir konum alan bu bölgenin tarihini yeniden aydınlatıyor. Ahmed Midhat Efendi Avrupa'da/Qr/fr V. Findley/Çevtren. Ayjen Anadol/Tarth Vakft Yurt Yayınları/59 i Tanzimat döneminin ünlü yazarı Ahmed Midhat Efendi, 1889'da Stockholm'de yapılan Şarkiyatçılar Kongresi'nc Osmanlı delegesi olarak gitmiş, ardından Paris'teki Dünya Sergisi'ni ve Avrupa'nın birçok ^ehrini ziyaret etmiş, bu seyahatini "Avrupa'da Bir Cevelan" adlı kitabında anlatmıştı. Kendini bir "müstagrip" olarak tanımlayan Ahmed Midhat Efendi'nin Avrupalı "öteki"ne, özellikle de Avrupa'da tamştığı Madam Gülnar'a bakarken kullandığı mercekler bize neleri gösteriyordu? Tarihçi Carter V. Findley, kültürün iktidar Ue ilişkilerini aydınlatabilmek için giriştiği araştırmanın ve macerantn bir noktasında, bir Osmanlı düşünürünü ele alarak Oryantaliznı, Oksidantalizm ve Otekicilik soıularına cevap arıyor, Ahmed Midhat'ın merceklcrini inceliyerek Osmanh'yı daha derinden anlamaya çalışiyor. Alexis ya da Beyhude Mücadeleııin Kitabı/Marguerıte YourceALBXİS ncır/Çcvın'n Sosı Dolanoglu/MeM(r,\ntı ı • iıs Yayınlcırt/85 s k l l \HI Atademie Française'e seçilrniş ilk kadın yazar olan Marguerite Yoıırcenar'ı ülkemizde "Ateşler", "BirÖIüm BaAiîlamak", "Hadrianus'un Anıları", "Zenon", "Doğu Öyküleri" gibi kitaplarıyla tanıyoruz. Belçika'da doğan Yourcenar annesini küçük yaşta kaybetti ve babası tarafından Fransa'da büyütüldü. Babası ona on yaşındayken Latince, on ikisindcyken Yunanca öğretti. On sekizinde ilk şiir kitabını basan Yourcenar" Alcxis"i heniiz 26 yaşındayken yazmıştır; dilinıize çevrilen metin yazarın 49 yajındayken gözden geçirip yenidcn yayıma hazırladığı metindir. 1929 ydında yazılan Alexis, o dönemdc çok zor yaklaşılan bir konuyu, cinsel tercihleri toplumun kabul ettiği gibi olmayan bir erkeğin çektiği acıyı ele alıyordu. Konuya kapalı ama kuşkuya yer bırakmayacak bir açıklıkla yaklaşışıyla, dönemi için çok şaşırtıcı ve cesur bir yapıttı. Yazıldığından 70 yıl sonra, yazımındaki güzcOik ve incelikle, metnin gücünü koruduğunu görüyoruz... Tanrı Görmesin Harflerimi Rüzgar Dolu Konaklar//3<7^ Matur/hAdh Yaymları/HK i, }\4\. Şiirlerini Defter, Adam Sanat, Edebiyat Eleştirı gibi dergilerden tanıdığınıız Bejan Matur'un yeni kitabı "Tanrı Görmesin 1 larflerimi" Metis Edebiyat Di/isi'nden çıktı. Metis aynı /.amanda şairin ilk baskısı 1996'da yapılan ve SAYFA 25